اعمال شب عید فطر
به سند معتبر از امام صادق (ع) روایت شده: هرکه در یک شب از سه شب زیر قبر امام حسین (ع) را زیارت کند، گناهان گذشته و آینده‌اش آمرزیده شود: شب عید فطر یا قربان یا نیمه شعبان.
شب عید فطر بسیار مبارک است و در فضیلت و اهمیت آن همین بس که در بعضی از روایات آمده است، اهمیت آن کمتر از شب قدر نیست و در روایات توصیه به عبادت و احیای این شب شده است.
به گزارش ایسنا، در احادیث و روایات برای این شب چند عمل توصیه شده است که در ادامه می‌آید:
اول
غسل است به هنگامی که آفتاب غروب کند.
دوم
این شب را به نماز، دعا و استغفار زنده نگه دارد و در مسجد بیتوته کند، یعنی شب را در آنجا سپری نماید و به عبادت مشغول باشد همانگونه که امام علی بن الحسین (ع) چنین می‌کرد.
سوم
امام صادق (ع) فرمود: پس از نماز مغرب و نماز عشا، نماز صبح و نماز عید، این ذکر‌ها را بگوید:
الله أکبر الله أکبر لا اله الا الله و الله أکبر الله أکبر
خدا بزرگ‌تر است، خدا بزرگ‌تر است، معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر است، خدا بزرگ‌تر است.
و لله الحمد الحمد لله علی ما هدانا و له الشکر علی ما أولانا؛ و خدای را سپاس و سپاس خدای را بر آنچه ما را بدان هدایت کرد، و او را شکر بر آنچه به ما ارزانی داشت.
چهارم
طبق روایتی از امام صادق (ع) پس از خواندن نماز مغرب و نافله آن، دست‌ها را به سوی آسمان بلند کند و بگوید:
یا ذا المن و الطول یا ذا الجود، یا مصطفی محمد و ناصره صل علی محمد و آل محمد و اغفر لی کل ذنب أحصیته و هو عندک فی کتاب مبین.ای صاحب نعمت و کرم،ای دارای جود، ای برگزیننده محمد و ای یاور او، بر محمد و خاندان محمد درود فرست و بر من بیامرز هر گناهی که شماره نمودی‌اش و آن پیش تو در کتابی آشکار است.
آنگاه به سجده برود و صد مرتبه بگوید: اتوبالی الله (بازگشتم به سوی خدا).
سپس هر حاجتی که دارد از خداوند طلب کند که ان‌شاءالله برآورده خواهد شد.
پنجم
زیارت امام حسین (ع) در این شب فضیلت بسیار دارد.
به سند معتبر از امام صادق (ع) روایت شده: هرکه در یک شب از سه شب زیر قبر امام حسین (ع) را زیارت کند، گناهان گذشته و آینده‌اش آمرزیده شود: شب عید فطر یا قربان یا نیمه شعبان.
چون در این دو شب (عید فطر یا قربان) زیارت آن حضرت را اراده کردی بر در بارگاه بایست و به جانب قبر نظر کن و برای اذن دخول بگو:
یا مولای یا أبا عبد الله یا ابن رسول الله عبدک و ابن أمتک الذلیل بین یدیک و المصغر فی علو قدرک و المعترف بحقک‌ای مولای من‌ای ابا عبدالله،ای فرزند رسول خدا، بنده‌ات و فرزند کنیزت، خوار در برابرت و کوچک شده در برابر بلندی مقامت و اعتراف‌کننده به حقت.
جاءک مستجیرا بک قاصدا الی حرمک متوجها الی مقامک متوسلا الی الله تعالی بک
پناه‌خواه به سویت آمده، آهنگ حرمت نموده، رو به سوی مقامت کرده، به وسیله تو متوسل به خدای تعالی است.
أ أدخل یا مولای أ أدخل یا ولی الله أ أدخل یا ملائک الله المحدقین بهذا الحرم المقیمین فی هذا المشهد.
آیا وارد شوم ای مولای من، آیا وارد شوم ای، ولی خدا، آیا وارد شوم‌ای فرشتگان خدا،ای در بر گیرندگان این حرم، ای مأوی گزیدگان در این زیارتگاه.
سپس پای راست را جلو بگذار و داخل شو و بگو:
بسم الله و بالله و فی سبیل الله و علی مل رسول الله اللهم أنزلنی منزلا مبارکا و أنت خیر المنزلین
به نام خدا و در راه خدا و بر آئین رسول خدا. خدایا مرا در منزلی با برکت فرود آر، که تو بهترین فرود آورندگانی.
آنگاه بگو:
الله أکبر کبیرا و الحمد لله کثیرا و سبحان الله بکر و أصیلا و الحمد لله الفرد الصمد الماجد الأحد المتفضل المنان المتطول الحنان
خدا بزرگ‌تر است بزرگ‌تر و سپاس بسیار خدای را و منزه است در هر بامداد شامگاه، سپاس خدای را، خدای فرد، بی‌نیاز، بزرگوار، تفضل‌کننده، نعمت‌بخش، بزرگوار به بخشش، بسیار مهربان.
الذی من تطوله سهل لی زیار مولای باحسانه و لم یجعلنی عن زیارته ممنوعا و لا عن ذمته مدفوعا بل تطول و منح.
آنکه از بزرگواری در بخشش، زیارت مولایم را به احسانش بر من آسان نمود؛ و از زیارتش مرا باز نداشت و از پناهش دورم ننمود، بلکه بر من لطف و احسان فرمود.
آنگاه حرکت کن و پس از رسیدن به میان حرم، مقابل قبر مطهر با حال خضوع و تضرع بایست و بگو:
السلام علیک یا وارث آدم صفو الله
سلام بر توای وارث آدم برگزیده خدا.
السلام علیک یا وارث نوح أمین الله
سلام بر توای وارث نوح پیامبر خدا.
السلام علیک یا وارث ابراهیم خلیل الله
سلام بر توای وارث ابراهیم دوست خدا.
السلام علیک یا وارث موسی کلیم الله
سلام بر توای وارث موسی همنشین خدا.
السلام علیک یا وارث عیسی روح الله
سلام بر توای وارث عیسی روح خدا.
السلام علیک یا وارث محمد صلی الله علیه و آله حبیب الله
سلام بر توای وارث محمد (درود خدا بر او و خاندانش) حبیب خدا.
السلام علیک یا وارث علی حج الله
سلام بر توای وارث علی حجت خدا.
السلام علیک أیها الوصی البر التقی
سلام بر توای جانشین نیکوکار باتقوا.
السلام علیک یا ثار الله و ابن ثاره و الوتر الموتور
سلام بر توای خون خدا و فرزند خون خدا وای تنهای ستمدیده.
أشهد أنک قد أقمت الصلا و آتیت الزکا
گواهی می‌دهم که تو نماز بپا داشتی و زکات پرداختی.
و أمرت بالمعروف و نهیت عن المنکر
و امر به معروف نمودی و نهی از منکر کردی.
و جاهدت فی الله حق جهاده حتی استبیح حرمک و قتلت مظلوما؛ و در راه خدا به جهاد برخاستی، جهادی شایسته، تا حرم تو مباح شمرده شد و مظلومانه کشته شدی.
پس با دلی خاشع و چشمی گریان نزد سر مقدس بایست و بگو:
السلام علیک یا أبا عبدالله السلام علیک یا ابن رسول الله
سلام بر توای ابا عبد الله، سلام بر توای فرزند رسول خدا.
السلام علیک یا ابن سید الوصیین السلام علیک یا ابن فاطم الزهراء سید نساء العالمین السلام علیک یا بطل المسلمین
سلام بر توای فرزند آقای جانشینان، سلام بر توای فرزند فاطمه زهرا، سرور بانوان جهانیان، سلام بر توای قهرمان مسلمانان.
یا مولای أشهد أنک کنت نورا فی الأصلاب الشامخ و الأرحام المطهر لم تنجسک الجاهلی بأنجاسها و لم تلبسک من مدلهمات ثیابهاای مولای من، گواهی می‌دهم که تو نوری بودی در صلب‌های والا مرتبه و رحم‌های پاکیزه، جاهلیت تو را به ناپاکی‌هایش نیالود و از جامه‌های تیره و تارش به تو نپوشانید.
و أشهد أنک من دعائم الدین و أرکان المسلمین و معقل المؤمنین و أشهد أنک الامام البر التقی الرضی الزکی الهادی المهدی
و گواهی می‌دهم که تو از استوانه‌های دین و پایه‌های مسلمانان و پناهگاه مردم مؤمنی و گواهی می‌دهم که تویی پیشوای نیکوکار، باتقوا، خشنودکننده حق، پاک، هدایت‌گر، هدایت شده.
و أشهد أن الأئم من ولدک کلم التقوی و أعلام الهدی و العرو الوثقی و الحج علی أهل الدنیا؛ و گواهی می‌دهم که امامان از فرزندانت پایه‌های تقوا و نشانه‌های هدایت و دستاویز محکم و حجت بر اهل دنیا هستند.
آنگاه بگو:
انا لله و انا الیه راجعون
ما از خداییم و به سوی او باز می‌گردیم.
یا مولای أنا موال لولیکم و معاد لعدوکم‌ای مولای من، من دوستدار دوست شما و دشمن دشمن شمایم.
و أنا بکم مؤمن و بایابکم موقن بشرائع دینی و خواتیم عملی
به شما مؤمنم، به بازگشتتان یقین دارم، بر پایه قوانین دین و عواقب عملم.
و قلبی لقلبکم سلم و أمری لأمرکم متبع
دلم نسبت به دل شما تسلیم و کارم پیرو کار شماست.
یا مولای أتیتک خائفا فآمنی و أتیتک مستجیرا فأجرنی و أتیتک فقیرا فأغننی‌ای مولای من ترسان به نزدت آمدم، پس مرا ایمنی ده و پناهنده آمدم، پس پناهم ده و تهیدست آمدم، پس بی‌نیازم گردان.
سیدی و مولای أنت مولای حج الله علی الخلق أجمعین
آقا و مولای من، تو مولای منی، حجت خدا بر همه خلقی.
آمنت بسرکم و علانیتکم و بظاهرکم و باطنکم و أولکم و آخرکم
ایمان آوردم به نهان و آشکارتان، به ظاهر و باطنتان و اول و آخرتان.
و أشهد أنک التالی لکتاب الله و أمین الله الداعی الی الله بالحکم و الموعظ الحسن
و گواهی می‌دهم که تو البته تلاوت‌کننده کتاب خدایی و امین خدا و دعوت‌کننده به سوی خدا با حکمت و موعظه حسنه‌ای.
لعن الله أم ظلمتک و لعن الله أم سمعت بذلک فرضیت به.
خدا لعنت کند امتی را که به تو ستم کردند و تو را کشتند و خدا لعنت کند امتی را که این حادثه را شنیدند و به آن خشنود شدند.
سپس نزد سر آن حضرت دو رکعت نماز بخوان و، چون سلام دادی بگو:
اللهم انی لک صلیت و لک رکعت و لک سجدت وحدک لا شریک لک فانه لا تجوز الصلا و الرکوع و السجود الا لک لأنک أنت الله الذی لا اله الا أنت اللهم صل علی محمد و آل محمد و أبلغهم عنی أفضل السلام و التحی و اردد علی منهم السلام اللهم و هاتان الرکعتان هدی منی الی سیدی الحسین بن علی علیهما السلام اللهم صل علی محمد و علیه و تقبلهما منی و اجزنی علیهما أفضل أملی و رجائی فیک و فی ولیک یا ولی المؤمنین.
خدایا برای تو نماز خواندم و برای تو رکوع کردم و برای تو سجده نمودم یکتایی و شریکی نداری، همانا نماز و رکوع و سجود، جز برای تو جایز نمی‌باشد، زیرا تو خدایی که معبودی جز تو نیست. خدایا بر محمد و خاندان محمد درود فرست و برترین سلام و تحیت را از سوی من به ایشان برسان و سلام ایشان را به من بازگردان. خدایا این دو رکعت هدیه‌ای است از جانب من به آقایم حسین بن علی (درود بر ایشان). خدایا بر محمد و بر او درود فرست این دو رکعت نماز را از من بپذیر و بر آن دو رکعت پاداشم ده به برترین امید و آرزویم نسبت به تو و، ولی‌ات ای، ولی مردم مؤمن.
سپس قبر را ببوس و بگو:
السلام علی الحسین بن علی المظلوم الشهید قتیل العبرات و أسیر الکربات
سلام بر حسین بن علی مظلوم شهید کشته اشک‌ها، گرفتار غم‌ها و غصه‌ها
اللهم انی أشهد أنه ولیک و ابن ولیک و صفیک الثائر بحقک
خدایا شهادت می‌دهم او، ولی تو و فرزند، ولی تو و برگزیده تو و قیام‌کننده به حق تو است
أکرمته بکرامتک و ختمت له بالشهاد
او را گرامی داشتی به کرامتت و برای او به شهادت ختم کردی
و جعلته سیدا من الساد و قائدا من القاد
و او را آقایی از آقایان و پیشوایی از پیشوایان قرار دادی
و أکرمته بطیب الولاد و أعطیته مواریث الأنبیاء
و به پاکی ولادت گرامی‌اش داشتی و میراث‌های پیامبران را به او اعطا نمودی
وجعلته حج علی خلقک من الأوصیاء
و قرار دادی او را حجت بر خلق از میان پیشوایان
فأعذر فی الدعاء و منح النصیح و بذل مهجته فیک
پس در دعوت به خدا، کوتاهی نکرد و در خیرخواهی کوتاهی ننمود و نثار کرد جانش را در راه تو.
حتی استنقذ عبادک من الجهال و حیر الضلال
تا بندگانت را از نادانی و سرگردانی و گمراهی نجات داد.
و قد توازر علیه من غرته الدنیا و باع حظه من الآخر بالأدنی و تردی فی هواه
در صورتی که بر ضدش همدست شدند، کسانی که دنیا فریبشان داد و بهره خود را از آخرت به پایین‌ترین چیزی فروختند و خود را در هوای نفس خویش سرنگون کردند.
و أسخطک و أسخط نبیک و أطاع من عبادک أولی الشقاق و النفاق و حمل الأوزار المستوجبین النار
و تو را و پیامبرت را به خشم آوردند و از میان بندگانت از نفاق اندازان دورو و آنان‌که بارکشان گناه و سزاوار آتش دوزخ بودند اطاعت کردند.
فجاهدهم فیک صابرا محتسبا مقبلا غیر مدبر لا تأخذه فی الله لوم لائم حتی سفک فی طاعتک دمه و استبیح حریمه
پس با آن‌ها برای تو شکیبایی و به حساب تو جهاد کرد، بدون اینکه از دشمن رو برگرداند، برای تو سرزنش ملامت‌گران را به چیزی نگرفت، تا جایی که خونش در طاعت تو ریخته شد و هتک حریمش حلال شمرده شد.
اللهم العنهم لعنا وبیلا و عذبهم عذابا ألیما.
خدایا آنان را لعنت کن لعنتی ناگوار و سخت و عذابشان کن عذابی دردناک.
آنگاه به سوی قبر علی بن الحسین (ع) (علی اکبر) حرکت کن که در پایین پای امام حسین (ع) واقع است و بگو:
السلام علیک یا ولی الله السلام علیک یا ابن رسول الله
سلام بر تو ای، ولی خدا، سلام بر توای فرزند رسول خدا.
السلام علیک یا ابن خاتم النبیین السلام علیک یا ابن فاطم سید نساء العالمین
سلام بر توای فرزند خاتم انبیا، سلام بر توای فرزند فاطمه، سرور بانوان جهانیان.
السلام علیک یا ابن أمیر المؤمنین السلام علیک أیها المظلوم الشهید
سلام بر توای فرزند امیر مؤمنان، سلام بر توای مظلوم شهید.
بأبی أنت و أمی عشت سعیدا و قتلت مظلوما شهیدا.
پدر و مادرم به فدایت، خوشبخت زندگی کردی و مظلوم و شهید کشته شدی.
بعد از آن به سوی قبور سایر شهدا (رضوان الله علیهم) رو می‌کنی و می‌گویی:
السلام علیکم أیها الذابون عن توحید الله السلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبی الدار بأبی أنتم و أمی فزتم فوزا عظیما.
سلام بر شماای دفاع‌کنندگان از توحید خدا، سلام بر شما در برابر آنچه که صبر کردید، چه نیکو سرانجامی است خانه آخرت، پدر و مادرم به
فدایتان، به رستگاری رسیدید، رستگاری بس بزرگ.
آنگاه به سوی حرم عباس بن علی (ع) حرکت کن و نزد ضریح شریف آن جناب بایست و بگو:
السلام علیک أیها العبد الصالح و الصدیق المواسی
سلام بر توای بنده شایسته و صدیق همدرد.
أشهد أنک آمنت بالله
گواهی می‌دهم که ایمان آوردی به خدا.
و نصرت ابن رسول الله
و فرزند رسول خدا را یاری نمودی.
و دعوت الی سبیل الله
و به راه خدا دعوت کردی.
و واسیت بنفسک
و با جانت به فداکاری برخاستی.
فعلیک من الله أفضل التحی و السلام.
از جانب خدا برترین تحیت و سلام بر تو باد
سپس بگو:
بأبی أنت و أمی یا ناصر دین الله السلام علیک یا ناصر الحسین الصدیق السلام علیک یا ناصر الحسین الشهید علیک منی السلام ما بقیت و بقی اللیل و النهار.
پدرم و مادرم فدایت،ای یاور دین خدا، سلام بر توای یاور حسین صدیق، سلام بر توای یاور حسین شهید، از سوی من سلام بر تو باد تا زنده‌ام و تا باقی است شب و روز.
آنگاه دو رکعت نماز بالای سر آن حضرت بخوان و پس از آن، دعایی که بالای سر امام حسین (ع) خواندی، یعنی اللهم انی لک صلیت و لک رکعت و لک سجدت در اینجا نیز آن را بخوان و آنگاه به سوی حرم امام حسین (ع) برگرد و نزد آن حضرت هر مقدار که خواستی بمان (به گونه‌ای که مزاحمت برای دیگران نشود) و هنگامی که خواستی وداع کنی بالای سر آن حضرت بایست و بگو:
السلام علیک یا مولای سلام مودع لا قال و لا سئم فان أنصرف فلا عن ملال و ان أقم فلا عن سوء ظن بما وعد الله الصابرین
سلام بر توای مولای من، سلام وداع‌کننده‌ای که او را نه کراهت است نه خستگی، اگر بازگردم از روی ملالت نیست و اگر بمانم نه از جهت
بدگمانی به آنچه خدا صابران را وعده داد.
یا مولای لا جعله الله آخر العهد منی لزیارتک و رزقنی العود الیک و المقام فی حرمک و الکون فی مشهدک آمین رب العالمین.ای مولای من، خدا این زیارتم را آخرین بار از زیارتم قرار ندهد و بازگشت به سویت و توقف در حرمت و بودن در مشهدت را روزی‌ام کند، (و خطاب به خداوند متعال می‌گویی...) آمین‌ای پروردگار جهانیان.
در پایان نیز در صورت امکان قبر آن حضرت را ببوس و به طوری‌که رؤیت به جانب قبر باشد و تا خروج از حرم، پشت به قبر مکن و هنگام خارج شدن بگو:
السلام علیک یا باب المقام السلام علیک یا شریک القرآن السلام علیک یا حج الخصام السلام علیک یا سفین النجا السلام علیکم یا ملائک ربی المقیمین فی هذا الحرم السلام علیک أبدا ما بقیت و بقی اللیل و النهار
و بگو:
انا لله و انا الیه راجعون و لا حول و لا قو الا بالله العلی العظیم.
سلام بر توای درگاه مقام، سلام بر توای همردیف قرآن، سلام بر توای حجت بر اهل دشمنی، سلام بر توای کشتی نجات، سلام بر شماای فرشتگان پروردگارم که بر گرد این حرم هستید، سلام بر تو همیشه، تا زنده‌ام و شب و روز باقی است. ما از خداییم و به سوی او باز می‌گردیم و جنبش و نیرویی نیست جز بوسیله خدای بزرگ.
قابل توجه اینکه برای این زیارت ثواب عظیمی نقل شده است.
ششم
10 رکعت نماز بخواند.
در شب آخر ماه رمضان، 10 رکعت نماز به صورت دو رکعت بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» را یک بار و سوره «توحید» را 10 بار و در هر یک رکوع و سجود 10 مرتبه بگوید:
سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله أکبر
پاک است خدا و ستایش شایسته اوست و معبودی جز او نیست و خدا بزرگ‌تر است؛ و هنگامی که از 10 رکعت فراغت یافت هزار مرتبه استغفار کند و پس از استغفار سر به سجده گذارد و در حال سجده بگوید:
یا حی یا قیوم یا ذا الجلال و الاکرام یا رحمان الدنیا و الآخر و رحیمهما یا أرحم الراحمین یا اله الأولین و الآخرین اغفر لی ذنوبی و تقبل صومی و صلاتی و قیامی‌ای زنده به خود پاینده،ای دارای بزرگی و بزرگواری،ای بخشنده دنیا و آخرت وای مهربان دنیا و آخرت،ای مهربان‌ترین مهربانان،ای معبود گذشتگان و آیندگان، گناهم را بیامرز، و روزه و نماز و شب زنده داری‌ام را بپذیر.
هفتم
این ذکر را که در شب جمعه نیز گفتنش مستحب است، 10 بار بگوید:
یا دائم الفضل علی البری یا باسط الیدین بالعطی یا صاحب المواهب السنی صل علی محمد و آله خیر الوری سجی و اغفر لنا یا ذا العلی فی هذه العشی.ای کسی که جود و بخشش تو به آفریدگان، همیشگی است،ای آنکه دو دست سخاوت خود را برای عطا گشوده‌ای،ای صاحب عطا‌های گرانبها، بر محمد و خاندان او، نیکوخوترین مردمان درود فرست و من راای خدای بلند مرتبه در چنین شبی بیامرز.
هشتم
دو رکعت نماز معروف شب عید را بخواند.
در رکعت اول بعد از سوره حمد، هزار مرتبه سوره توحید (قل هو الله) و در رکعت دوم؛ پس از سوره حمد، یک مرتبه سوره توحید را بخواند پس از سلام سر به سجده بگذارد و 100 مرتبه بگوید: اتوب الی الله. آنگاه بگوید:
یا ذا المن و الجود یا ذا المن و الطول یا مصطفی محمد صلی الله علیه و آله صل علی محمد و آله و افعل بی کذا و کذا.ای دارای نعمت و جود،ای صاحب بخشش و عطا،ای برگزیننده محمد (درود خدا بر او و خاندانش)، بر محمد و خاندانش درود فرست و با من چنین و چنان کن.
بجای افعل «بی‌کذا و کذا» حاجات خود را ذکر کند.
در روایت است که امیر مؤمنان (ع) این نماز را به همین کیفیت که ذکر شد، انجام می‌داد و سر از سجده برمی‌داشت و می‌فرمود:
«به حق آن خدایی که جانم به دست اوست، هر کس این نماز را بجا آورد، هر حاجتی که از خداوند طلب کند، به وی عنایت خواهد شد و وی گناهان زیادی را از او بیامرزد».
