افزایش ترک تحصیل در ایران با رشد نرخ فقر

به گزارش خبرنگاراقتصادی خبرگزاری تسنیم،‌ارتباط معناداری بین دستمزد و فقر وجود دارد. در شرایطی که تورم روند صعودی دارد و بسیاری از کارگران برای تأمین معاش خود مجبور به اشتغال در چند شغل هستند, مشاهده می کنیم که فقر هم روند صعودی داشته است, چرا که قدرت خرید مردم کاهش یافته است.

گزارش چند ماه اخیر مرکز پژوهش های مجلس نشان می‌دهد که نرخ فقر در سال 1402با افزایش 0.4 واحد درصدی نسبت به سال 1401به 30.1 درصد رسیده است.

این به معنای آن است که در سال گذشته یک سوم از ایرانیان توانایی برآورده کردن نیازهای اساسی خود را نداشتند. نکته قابل توجه آن است که در 5 سال گذشته نرخ فقر 30 درصدی تثبیت شده و پیش‌بینی می‌شود که در سال 1403 نیز در همین سطح باقی بماند.

شکاف فقر نیز در این سال به عدد 0.28 رسیده است. به عبارت دیگر با وجود آنکه رشد اقتصادی یکی از اصلی‌ترین پادزهرهای رشد فقر در یک اقتصاد است، نرخ فقر در ایران در حالی افزایش یافته که اقتصاد کشور در سال 1402 رشد 4.5 درصدی را تجربه کرده است. یکی از مشکلاتی که در فقر رخ می دهد ترک تحصیل است. چرا که یا خانواده ها توانایی هزینه برای آموزش ندارند یا به اجبار این گروه در دسته کودکان کار قرار می گیرند.

علی حسین شهریور, دبیرکل خانه تعاونگران در گفت وگو با خبرنگاراقتصادی خبرگزاری تسنیم, با اشاره به این که فقر و ترک تحصیل ارتباطی تنگاتنگ دارند می گوید: داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که سال تحصیلی 1401-1402در مقاطع تحصیلی مختلف 929هزار و 798نفر از تحصیل بازماندند.

وی ادامه داد: سال گذشته، 15تا 17ساله‌ها بیشترین تعداد بازماندگی از تحصیل را داشتند.

روند افزایشی آمار بازماندگان از تحصیل در ایران ادامه دارد. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی آمده است که سال 1399حدود 70درصد کودکان بازمانده از تحصیل در دهک یک تا پنج قرار داشتند. بنابراین، فقر و ترک تحصیل دو پدیده‌ای هستند که به شدت با هم مرتبط‌اند. در واقع، فقر یکی از مهم‌ترین دلایل ترک تحصیل به ویژه در مناطق محروم است.

وی با طرح این سوال که چرا فقر باعث ترک تحصیل می‌شود؟ می گوید: خانواده‌های فقیر اغلب قادر به تأمین هزینه‌های تحصیل فرزندان خود نیستند. این هزینه‌ها شامل شهریه، هزینه‌های تحصیلی، هزینه‌های رفت‌وآمد، هزینه‌های تهیه لوازم التحریر و... می‌شود. در خانواده‌های فقیر، کودکان اغلب مجبورند برای کمک به تأمین مخارج خانواده به کار مشغول شوند و از تحصیل باز بمانند.

شهریور ادامه داد: تغذیه نامناسب و سوء تغذیه می‌تواند بر توانایی یادگیری کودکان تاثیر منفی گذاشته و باعث افت تحصیلی و در نهایت ترک تحصیل شود. در مناطق محروم و فقیرنشین، امکانات آموزشی اغلب نامناسب و ناکافی است و همین امر باعث کاهش انگیزه تحصیل در دانش‌آموزان می‌شود.

وی در توضیح اینکه پیامدهای ترک تحصیل ناشی از فقر چیست؟ گفت: ترک تحصیل به معنای محروم شدن افراد از آموزش‌های لازم برای زندگی در جامعه است و در نتیجه منجر به افزایش نرخ بی‌سوادی می‌شود. ترک تحصیل باعث افزایش نابرابری اجتماعی و اقتصادی می‌شود و چرخه فقر را تقویت می‌کند. نیروی کار کم‌سواد و کم‌مهارت، مانعی برای رشد اقتصادی و توسعه کشور است. ترک تحصیل می‌تواند منجر به بروز مشکلات اجتماعی مانند افزایش جرم و جنایت، اعتیاد و بی‌نظمی اجتماعی شود.

دبیرکل خانه تعاونگران درباره اینکه راهکارهای مقابله با ترک تحصیل ناشی از فقر چیست؟ افزود: ارائه کمک‌های مالی به خانواده‌های فقیر برای تامین هزینه‌های تحصیل فرزندانشان, تامین تغذیه مناسب برای دانش‌آموزان به ویژه در مناطق محروم, توسعه و بهبود کیفیت و کمیت امکانات آموزشی در مناطق محروم, ایجاد برنامه‌های حمایتی از دانش‌آموزان در معرض خطر ترک تحصیل از جمله ارائه خدمات مشاوره‌ای، روانشناسی و آموزشی به این دانش‌آموزان, ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای فارغ‌التحصیلان می‌تواند انگیزه تحصیل را در دانش‌آموزان افزایش دهد. در عین حال باید گفت که مبارزه با فقر و ترک تحصیل نیازمند یک رویکرد جامع و چندجانبه است که در آن همه دستگاه‌های دولتی، سازمان‌های غیردولتی و جامعه مدنی مشارکت داشته باشند.