امام حسین (ع) از نگاه مردم و اندیشمندان اهل سنت

خبرآنلاین در گزارش زیر به بخش کوچکی از ابعاد ارادت برادران اهل سنت و توجه اندیشمندان و رهبران آنان به مقام و جایگاه حضرت سید الشهداء امام حسین (درود خدا بر او باد) پرداخته است. رویکرد برادران اهل تسنن به اهل‌بیت (ع) متأثر از تمایل عالمان بزرگ اهل‌سنت، بر محور محبت اهل‌بیت بوده است. محدثانی هستند که فضایل خاندان پیامبر را انکار نکرده و این روایات را در کتاب‌های خود ذکر کرده‌اند؛ تعدادی از آنان در کتاب‌های رجال اهل سنت مانند میزان الاعتدال ذهبی، متهم به تشیع شده‌اند. ازجمله آن‌ها می‌توان از احمد بن حنبل، امام مذهب حنبلی نام برد که در دو کتاب خود مسند و فضائل الصحابه، احادیث بی‌شماری، درباره فضائل اهل‌بیت آورده است. همچنین محمد بن جریر طبری دانشمند بزرگ جهان اسلام، اقدام به جمع‌آوری طرق حدیث غدیر کرده است. همچنین کتاب‌هایی در خصوص مقتل امام حسین (ع)، از سوی آنان نگارش یافته که نشان‌دهنده ارادت و اقامه مجلس ادب برای امام حسین (ع)، در میان اهل سنت است؛ ازجمله آن‌ها، مقتل الحسین نوشته خوارزمی (568) و روضه الشهدا نوشته ملاحسین کاشفی (910) که وی در مقدمه روضه الشهدا، اشاره کرده که علت تألیف این کتاب وجود مراسم سالیانه عزاداری، در آن سامان است، حتی یکی از عالمان حنفی به نام محمد معین بن محمدامین السندی التقوی (1161) کتابی به نام قره العین فی البکاء علی الحسین (ع)، تألیف کرده و در آن ثابت کرده است که برپایی مجالس ارادت و ادب برای حسین (ع) مختص به شیعه نیست.

ارادت امام حسین (ع) بین برادران اهل سنت در دوران معاصر در دوران معاصر نیز در مناطق مختلف جهان اسلام اهل تسنن برای امام حسین (ع) مجالس ارادت برگزار می‌کنند؛ مثلاً در بین تاجیکان سنی مذهب، مرثیه‌خوانی رواج دارد و منحصر به‌روز عاشورا نیست. در تمام فصل‌های سال به‌ویژه در مراسم زنانه بی‌بی سه‌شنبه، مرثیه‌خوانی برقرار است. یکی از متونی که در این مجالس خوانده می‌شود مثنوی صیقلی به زبان ازبکی سروده شاعر سنی مذهب، صیقلی حصاری است. مسلمانان اهل تسنن پاکستان، بنگلادش و هند نیز در دهه نخست ماه محرم برای امام حسین (ع) عزاداری می‌کنند و حتی در هندوستان با اینکه اکثریت هندو هستند، روز عاشورا تعطیل رسمی است. اهل تسنن در مناطق مختلف افغانستان مانند کابل، ولایت بدخشان و به‌ویژه در ولایت بلخ و مزار شریف برای شهدای کربلا مجالس سوگواری برپا می‌کنند. در اندونزی، مالزی و جنوب فیلیپین نیز مسلمانان که غالبا سنی شافعی هستند مجالس ارادت به امام حسین (ع) برگزار می‌کنند. ترکمن‌های ایران که پیرو مذهب حنفی هستند در روزهای عاشورا و اربعین مراسم سوگواری دارند و حتی دسته‌های عزاداری راه می‌اندازند. در بین کردهای سنی مذهب ایران و عراق نیز عزاداری امام حسین (ع) بسیار رواج دارد. در کردستان ایران با آغاز ماه محرم مراسم جشن یا عروسی برگزار نمی‌شود. برخی زنان کرد از اول تا پایان محرم، سرمه به چشم نمی‌زنند. در شهر سنندج مردم در شب عاشورا به مقبره پیر عمر می‌روند و تا پاسی از شب با روشن کردن شمع به دعا و ذکر می‌پردازند. برخی کردهای ایران به حضرت ابوالفضل (ع) توسل می‌کنند و به نام آن حضرت نذر می‌کنند. شاعران کرد نیز اشعار و مراثی باارزشی درباره امام حسین (ع) سروده‌اند. برای نمونه شیخ رضا طالبانی کرکوکی (1328 ه. ق) از کردهای شمال عراق را می‌توان نام برد.

 علاقه و محبت پیامبر (ص) به امام حسین (ع) در کتب اندیشمندان اهل سنت

1- زمخشری (از علمای بزرگ اهل سنت)، صاحب تفسیر معروف «کشاف»، در کتاب «ربیع الابرار» نقل می کند: «فاطمه (س) با فرزندانش حسن و حسین (ع) خدمت رسول خدا (ص) رسیده و عرض کرد: یا رسول الله! هدیه ای به این ها بده. حضرت فرمود: پدرت فدایت، من مالی ندارم تا هدیه کنم. سپس حسن علیه السلام را بغل کرده، بوسید و روی پای راست خود قرار داد و فرمود: به این فرزندم، اخلاق و هیبت خود را هدیه می کنم و حسین (ع) را نیز بغل کرد و بوسید و بر روی پای چپ خود نهاد و فرمود: شجاعت و جود خود را بدو بخشیدم.» (ربیع الابرار، ص 513، به نقل از «احقاق الحق»، قاضی نورالله شوشتری).

2- ابوهریره (از راویان بنام اهل سنت) می گوید: رسول خدا (ص) را دیدم که حسین بن علی علیهما السلام را در بغل گرفته و می فرمود: «خدایا! او را دوست می دارم تو هم او را دوست بدار» (مستدرک الصحیحین، ج 3، ص 177.)

3- قاضی نورالله شوشتری در کتاب «احقاق الحق» می نویسد: ابوالمؤید موفق بن احمد (از علمای اهل سنت) در مقتل الحسین از راویان مختلف و آنها از ابوبکر نقل می کنند که پیامبر (ص) فرمود: «حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشت هستند». (احقاق الحق، ج 10، ص 708.)

4- حافظ ابونعیم اصفهانی (از علمای اهل سنت) در کتاب حلیه الاولیاء (ج 4، ص 139) نقل می کند که او با سلسله راویان مختلف از جمله عمربن خطاب روایت می کند که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: «حسن و حسین سرور جوانان بهشت هستند.»(احقاق الحق، ج 10، ص 564.)

5- احمد بن حنبل در مسند خود به نقل از راویان متعدد، می نویسد: پیامبر، حسن و حسین را به سینه خود می چسباند و می فرمود: «خدایا! من این دو را دوست دارم، تو نیز آنها را دوست بدار». (مسند احمد بن حنبل، ج 5، ص 369. )

شخصیت و فضائل امام حسین (ع) در میان علمای اهل سنت

1- ابن کثیر (از علمای معروف مذهب شافعی) در کتاب «البدایه و النهایه» در باره مقام امام حسین (ع) چنین می نویسد: پیامبر (ص) حسن و حسین را گرامی می داشت و به آنها محبت زایدالوصفی می کرد. لذا حسین علیه السلام از صحابه پیامبر به شمار می رود و با آن حضرت تا دم مرگ آن بزرگوار، محشور و مصاحب بوده و حضرت رسول نیز از او رضایت کامل داشته، اگرچه حسین علیه السلام در سنین کودکی بود. (البدایه و النهایه، ج 4، جزء 8، ص 142.)

2- ابن کثیر همچنین می نویسد: بخاری از ابونعیم نقل می کند که از عبدالله بن عمر شنیدم که در جواب کسی که از او در باره کشتن مگس در ماه محرم پرسیده بود، گفته است: مردم در باره کشتن مگس سؤال می کنند در حالی که پسر دختر رسول الله را کشته اند! (و از او نمی پرسند) و حال آن که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم در باره حسن و حسین فرموده است: «آنها گل های خوشبوی من در دنیا هستند.» (البدایه و النهایه، ج 4، ص 193)

3- شیخ محمد بن محمد مخلوق مالکی می نویسد: حسین علیه السلام انسان با فضل و بسیار اهل نماز و روزه بود و بیست و شش بار پیاده خانه خدا را زیارت کرده است.(طبقات مالکیه، ج 2، ص 89، به نقل از «احقاق الحق»، ج 11، ص 420.)

4- شیخ نورالدین علی بن صباغ مالکی، معروف به «ابن صباغ» در باره جوانمردی آن حضرت می نویسد: انس می گوید: خدمت حسین علیه السلام بودم که کنیزکی آمد و با خود دسته گلی آورد و به امام هدیه کرد. امام فرمود: برو، در راه خدا آزاد هستی. پس به او عرض کردم: او که کار مهمی انجام نداده و چنین پاداشی دریافت کرد؟! فرمود: آیا نشنیده ای سخن خدای تعالی را که «و اذا حییتم بتحیه فحیوا باحسن منها» (نساء /86) چون شما را احترام کردند، به درودی بهتر پاسخ دهید. (فصول المهمه، به نقل از «احقاق الحق»، ج 11، ص 444.)

4- عباس محمود عقاد مصری، نویسنده کتاب «الحسین ابوالشهداء» می گوید: «شجاعت حسین علیه السلام صفتی است که از شخصی مانند حسین علیه السلام تعجب آور نیست. زیرا شجاعت از او مثل ظهور طلا از معدن آن است. یعنی حسین علیه السلام معدن شجاعت است و این، فضیلتی است که آن را از پدران و نیاکان به ارث برده و به فرزندان خود به ارث گذاشته است... البته در میان فرزندان آدم کسی در شجاعت قلب و قوت روحی، شجاع تر از حسین علیه السلام در مقایسه با آنچه او در کربلا بدان اقدام کرد، پیدا نمی شود... برای او همین بس که در طول صدها سال تاریخ دنیا، او همچنان شهید، فرزند شهید و پدر شهیدان باقی مانده است.» (الحسین ابوالشهداء، ص 280 - 195 ).

5- ابن روزبهان می گوید: «اوست که به قدرت غیرت، هرکافر متمردی را از بیخ و بن برمی کند. اوست که در مقام بندگی الهی به وظیفه ذکر پاکی حق تعالی و بزرگی او، جل و علا، قیام به سزا فرمود. او به واسطه طی منازل قرب الهی به اقصی مرتبه توحید رسیده بود. (وسیله الخادم الی المخدوم، ص 161.)

6- محمدعلی جناح، رهبر بزرگ پاکستان، می گوید: «به عقیده من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدی که خود را در سرزمین عراق قربانی کرد، پیروی نمایند.

7- شیخ محمد عبده، از دانشمندان اهل سنت و از مصلحان بزرگ، می نویسد: «هنگامی که در دنیا حکومت عادلی وجود دارد و هدفش اقامه شرع و حدود الهی و در برابر آن، حکومتی ستمگر است که می خواهد حکومت عدل را تعطیل کند، بر هر مسلمانی یاری و مساعدت «حکومت عدل» واجب است و در همین باب، انقلاب امام حسین علیه السلام است که در برابر حکومت یزید، که خدا او را خوارکناد، ایستاد.(تفسیر المنار، ج 1، ص 367 و ج 2، ص 183.) شعر شاعر پارسی گوی کرد عراق این مقاله را با شعر از شعرای مطرح کرد به پایان می بریم.

شیخ رضا طالبانی کرکوکی (متوفای 1327 ق)، از شاعران مشهور پارسی گوی کرد عراق، در تمجید از امام حسین علیه‌السلام چنین می‌سراید (دیوان شیخ رضا طالبانی، ص112.):

لافت از عشق حسین است و سرت برگردن است عشق بازی، سر به میدان وفا افکندن است

گر هواخواه حسینی، ترک سرکن چون حسین شرط این میدان به خون خویش بازی کرده است

از حریم کعبه کمتر نیست دشت کربلا صد شرف دارد بر آن وادی، که گویند ایمن است

ای من وای من فدای خاک پاکی کاندرو نور چشم مصطفی و مرتضی را مسکن است

زهره زهرا نگین و خاتم خیرالورا زور زهر مرتضی و حیدر خیبر کن است

سنی ام، سنی ولیکن حب آل مصطفی دین و آیین من و آباء و اجداد من است

شیعه و سنی ندانم، دوستم با هرکه او دوست باشد، دشمنم آن را که با او دشمن است /6262