امکان پیش‌بینی سیل و یخبندان در کانون‌های جمعیتی و سیل‌خیز کشور

مهدی رهنما در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به اینکه سیل یکی از جدی‌ترین وقایع طبیعی است که جوامع بشری را تهدید می‌کند، اظهار کرد: تکرار وقوع سیل در چند دهه اخیر سبب شده است که بیشتر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلاب‌های ادواری و مخرب قرار گیرند و تلفات جانی و مالی سیل به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کند.

وی در ادامه با بیان اینکه درحال حاضر در کشور بسیاری از شهرها، روستاها، تاسیسات صنعتی و کشاورزی، اماکن مسکونی و... در معرض خطر سیل قرار دارند، تصریح کرد: از سویی رشد بی‌رویه شهرها، نبود توجه کافی به محیط‌های سیل‌خیز، تخریب محیط زیست توسط انسان و از سوی دیگر تغییرات آب و هوایی از جمله فاکتورهای جدی و تاثیرگذار در وقوع سیل، افزایش شدت و تواتر و میزان خسارات آن است. سیل‌های رخ داده در دهه آخر اسفند ماه سال 1397 و فروردین سال 1398 در کشور گواه این ادعا است.

رهنما ادامه داد: هرچندکه راه‌های مختلفی برای کنترل وقایع طبیعی و ایمن کردن محیط در برابر سیلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا حدی نیز کارسازند، با این وجود به دلیل پیچیدگی و روابط درونی سیستم‌های طبیعی نیاز به تغییر نگرش در برخورد با بلایای طبیعی کاملا مشهود است. برای مثال نگرش افزایش سطح ایمنی برای حفاظت از جان انسان‌ها در برابر مخاطرات طبیعی همگام با رویکرد سازگاری با طبیعت، اتخاذ نگاه جامع‌نگر به رابطه انسان و طبیعت و تلاش برای استفاده از امکانات و ارتقای زیرساخت‌ها با نگاه بوم شناسانه جدیدترین رویکرد مقابله با سیل است که توسط مجامع علمی مطرح شده است.

به گفته رییس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی سازمان هواشناسی بر اساس این نگرش جدید، پدیده سیل با وجود همه پیچیدگی‌ها، قابل بررسی و شناخت است و می‌توان برای مهار و کاهش خسارات آن و حتی بهره‌برداری اقتصادی از آن راه حل‌های مناسبی را جست وجو کرد که این راهکارها تحت عنوان «مدیریت جامع سیل» شناخته می‌شوند.

وی در ادامه ضمن اشاره به اینکه چندی پیش از فاز دوم سامانه پیش‌بینی و هشدار سیل، برف و یخبندان در شهر تهران رونمایی شد، تصریح کرد: این سامانه که توسط پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو طراحی و تولید شده از نوع سامانه‌های هشدار سیل نسل چهار است. این نسل از سامانه‌های هشدار می‌توانند که حداقل سه تا پنج روز قبل از زمان رخداد سیل، امکان وقوع و مشخصه‌های سیل که شامل کلیه موارد مورد نیاز مدیریت و هشدار سیل می شود را پیش بینی و به‌روز رسانی کنند.

رهنما افزود: پیش‌بینی هیدروگراف سیل، مکان و زمان وقوع آن، دبی حداکثر سیل و حجم سیلاب ازجمله مهمترین خروجی‌های سامانه‌های هشدار سیل نسل چهار است.

رییس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی سازمان هواشناسی در ادامه درباره تفاوت نسل‌های قبلی سامانه‌های هشدار سیل نسبت به نسل چهارم توضیح داد: عمده تفاوت این نسل از سامانه‌های هشدار سیل در زمینه مدت زمان پیش‌هشدار، کمی بودن نتایج و دقت پیش‌بینی است به‌طوری که در سامانه‌های نسل اول و دوم زمان پیش‌هشدار بسیار کم و مبتنی بر بارش در حوضه آبریز بود همچنین سامانه نسل سوم سیل مشخصات سیل را به‌صورت کیفی پیش‌بینی می‌کرد درحالی که سامانه طراحی شده برای رود دره‌های شهر تهران مبتنی بر آخرین فناوری‌ها در حوزه پیش‌بینی عددی وضع هوا است و می‌تواند سیل را از سه تا پنج روز قبل پیش‌بینی کند و زمان قابل قبولی را در اختیار دستگاه‌های مربوطه جهت مدیریت سیل و نشان دادن عکس‌العمل‌های اضطراری قرار دهد.

وی با بیان اینکه ارزیابی عملکرد نتایج سامانه هشدار سیل نسل چهارم دارای دقت پیش‌بینی 70 درصدی در دوره گرم سال و دقت 85 درصدی طی دوره سرد سال است، اظهار کرد: از سامانه‌های هشدار سیل نسل چهار به‌تدریج در سایر استان‌های کشور نیز رونمایی می‌شود.

به گفته رهنما درحال‌حاضر با حمایت سازمان هواشناسی، طراحی و ایجاد سامانه هشدار سیل در کشور که شامل کانون‌های جمعیتی و سیل‌خیز حوضه‌های کرخه، کارون، دز، قمرود، اترک، جاجرم، کال‌شور، حوضه‌های استان گلستان و حوضه‌های سیل خیز استان گیلان است، در دستورکار قرار گرفته است و مطابق با زمانبندی انجام شده، سامانه مذکور در تابستان سال 1400 عملیاتی می‌شود.

رییس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی سازمان هواشناسی در ادامه با اشاره به اینکه سامانه هشدار سیل نسل چهارم قادر به پیش‌بینی پدیده‌های حدی هواشناسی نیز است، گفت: پدیده‌های حدی جوی و اقلیمی از نظر مقیاس مکانی به مقیاس‌های سیاره‌ای تا خرد مقیاس و از نظر زمانی به مقیاس‌های دهه‌ای تا کمتر از یک ساعت تقسیم‌بندی می‌شوند بنابراین برای پیش‌بینی این پدیده‌ها به طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها نیاز است.

وی افزود: باتوجه به دستاوردهای حاصل از پیش‌بینی عددی وضع هوا و سامانه هشدار سیل نسل چهارم، امکان پیش‌بینی و تهیه نقشه خطر برای برخی از پدیده‌ها مانند یخبندان، مقدار ریزش برف و سرمازدگی امکان‌پذیر است. درحال‌حاضر با استفاده از قابلیت‌های سامانه هشدار سیل نسل چهارم، پیش‌بینی نقشه‌های خطر یخبندان و ریزش برف برای شهر تهران طراحی و عملیاتی شده است.

رهنما در پایان ضمن اشاره به اینکه درحال حاضر نتایج و دستاوردهای حاصل از این سامانه در اختیار مدیران و کارشناسان سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران قرار گرفته است، گفت: در مواقع بحرانی نتایج سامانه هشدار سیل برای سازمان مدیریت بحران و سایر دستگاه‌های مرتبط نیز ارسال می شود.

انتهای پیام