اولین گفتگوی وزرای خارجه روسیه و آذربایجان پس از تنش‌های اخیر / دادوستدهای جدید مسکو و باکو

وزارت امور خارجه روسیه روز جمعه یکم شهریور 1404 اعلام کرد: به پیشنهاد طرف جمهوری آذربایجان، گفت‌وگوی تلفنی بین جیحون بایراموف وزیر امور خارجه این کشور با سرگئی لاوروف همتای روسی وی صورت گرفت.

بنا بر این گزارش، وزیران امور خارجه روسیه و جمهوری آذربایجان در این تماس تلفنی به بیان ارزیابی خود از نشست کمیسیون دوجانبه همکاری‌های تجاری و اقتصادی که روز پنجشنبه 31 مرداد 1404 در آستراخان روسیه برگزار شد، پرداختند.

بر اساس این گزارش، لاوروف و بایراموف در این تماس تلفنی همچنین درباره آخرین تحولات منطقه قفقاز جنوبی و تعامل مسکو و باکو در عرصه‌های چندجانبه گفتگو کردند.

داد و ستدهای جدید مسکو و باکو

همچنین بنا بر گزارش دولت روسیه، بیست و سومین نشست کمیسیون بین دولتی همکاری اقتصادی این کشور و جمهوری آذربایجان به ریاست مشترک الکسی اورچوک و شاهین مصطفی‌اف معاونان نخست‌وزیران دو کشور روز پنجشنبه به میزبانی طرف روسی برگزار شد.

طرفین در مورد نتایج کار بر روی اجرای تصمیمات نشست قبلی این کمیسیون و همچنین پیشرفت برنامه اقدام برای توسعه حوزه‌های کلیدی همکاری روسیه و جمهوری آذربایجان برای سال‌های 2024 تا 2026 بحث و گفتگو کردند.

معاون نخست‌وزیر روسیه در این باره گفت: مسکو یکی از شرکای اقتصادی کلیدی باکو است و رتبه سوم را در تجارت خارجی این جمهوری دارد.

اورچوک افزود: از ژانویه (دی 1403) تا مه 2025 (اردیبهشت - خرداد 1404) سهم روبل در تسویه حساب‌های متقابل روسیه و جمهوری آذربایجان 79.8 درصد بوده است.

وی با بیان اینکه یک هزار و 800 شرکت با مشارکت روسیه در بازار جمهوری آذربایجان نمایندگی دارند، گفت: پروژه بومی‌سازی تولید انسولین در جمهوری آذربایجان با موفقیت به پایان رسید.

معاون نخست‌وزیر روسیه گفت: با مشارکت طرف روسی، امسال قرار است کارخانه‌ای برای تولید پنل‌های کامپوزیت آلومینیوم و فولاد راه‌اندازی شود.

معاون نخست‌وزیر روسیه همچنین گفت که این کشور قرار است تا سال 2026 میلادی، 65 واگن برای متروی باکو تأمین کند.

اورچوک همچنین از توسعه حمل و نقل به عنوان یک حوزه کاری استراتژیک یاد کرد و گفت: در مذاکرات مسکو و باکو، توجه ویژه‌ای به کریدور حمل و نقل بین‌المللی "شمال - جنوب" معطوف شده است.

به گزارش ایرنا، این مذاکرات در حالی بین مقامات روسیه و جمهوری آذربایجان انجام شد که دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین اواخر تیر 1404 اعلام کرده بود که دوره دشوار در روابط این دو کشور آغاز شده است.

موضوع تنش در روابط این دو کشور زمانی در رسانه‌ها برجسته شد که جمهوری آذربایجان در واکنش به اقدامات نهادهای مجری قانون در یکاترینبورگ روسیه در زمینه بررسی ابعاد یک پرونده قتل، پرونده دیگری از اتباع روسی را از کشوی میز درآوردند و برخی روزنامه‌نگاران خبرگزاری اسپوتنیک در باکو را بازداشت کردند.

برقراری تماس تلفنی الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان و ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین که در مصاف نظامی با روسیه قرار دارد نیز روابط دوجانبه باکو و مسکو را تحت تأثیر قرار داد، به ویژه آنکه علی‌اف پای مجوز کمک دو میلیون دلاری کمک بشردوستانه به اوکراین را امضا کرد.

روس‌ها قبل از آن، سخنان علی‌اف خطاب به روزنامه‌نگار اوکراینی که از کی‌یف خواسته بود با اشغال موافقت نکند را به مثابه نخستین حمایت علنی و آشکار جمهوری آذربایجان از اوکراین و کاربرد واژه «اشغال» توصیف کردند.

پیش از آن، گزارش شد که وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان سوم فوریه 2025 برابر با 15 بهمن 1403 در یادداشتی، پایان فعالیت خانه روسیه به عنوان مرکز فرهنگی و علمی این کشور در باکو به دلیل عدم ثبت حقوقی طبق قوانین محلی کشور میزبان را به مسکو اعلام کرده است.

در رویدادی دیگر مرتبط با حوزه قفقاز جنوبی، جمعه 17 مرداد 1404، نخست وزیر ارمنستان و رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان در مراسمی در کاخ سفید با حضور دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، توافق صلح امضا کردند.

ترامپ پس از آن گفت: این اعلامیه که «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» نامیده می‌شود، یک منطقه ترانزیتی ویژه است که به جمهوری آذربایجان اجازه می‌دهد به (بخش دیگر) خاک خود نخجوان دسترسی کامل داشته باشد. پیش تر، ناظران و کارشناسان، ایجاد این راهگذر را مغایر با منافع ایران و روسیه ارزیابی کرده بودند.

سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در واکنش به این توافق گفت: مسکو به ایجاد منطقه ثبات و رفاه در قفقاز جنوبی علاقه‌مند و بر این باور است که یکی از مهمترین شرایط، عادی‌سازی جامع روابط بین آذربایجان و ارمنستان، بر اساس منافع مردم هر دو کشور است.

ماریا زاخارووا در عین حال تصریح کرد: تا همین اواخر، باکو و ایروان ادعا می‌کردند که ترجیح می‌دهند مستقیماً و بدون کمک خارجی گفتگو کنند.

وی خاطرنشان کرد: بهترین گزینه برای حل مشکلات قفقاز جنوبی، یافتن و اجرای بیشتر راه‌حل‌هایی است که توسط خود کشورهای منطقه با حمایت همسایگان نزدیکشان - روسیه، ایران و ترکیه - تدوین شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه تأکید کرد: مشارکت بازیگران فرامنطقه‌ای باید در جهت تقویت دستور کار صلح باشد و نه ایجاد مشکلات و اختلافات جدید.

وی ادامه داد: امضا و لازم‌الاجرا شدن توافق‌نامه صلح و برقراری روابط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان از اهمیت ویژه‌ای در برقراری صلح بین دو جمهوری قفقاز جنوبی برخوردار خواهد بود. صلح بین دو کشور باید در چارچوب منطقه‌ای ادغام شود و بر اساس تعادل منافع و احترام بی‌قید و شرط به اولویت‌های طرفین و کشورهای همسایه باشد.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.