اگر امام حسن مجتبی (ع) تن به صلح با معاویه نمی‌داد چه می‌شد؟
حجت‌السلام و المسلمین محمد الهی خراسانی، سخنران مذهبی در سلسله صحبت‌های هفتگی خود با موضوع نقش تاریخی و تمدنی معصومین (ع) در برنامه «آفتاب شرقی» شبکه یک سیما گفت: با پایان دوران امامت امیرالمومنین (ع) که از آن به دوران تثبیت تمدن وحیانی یاد کردیم، دوران دفاع از تمدن وحیانی آغاز می‌شود. چرا معتقدیم دوران امام حسن مجتبی (ع) و برادرشان حضرت سیدالشهدا (ع) دوران دفاع بود؟ چون شواهد تاریخی نشان می‌دهد آن زمان کیان اسلام در معرض خطر قرار گرفته بود. سیری که بعد از شهادت امیرالمومنین (ع) دنبال می‌شد، شرایطی را پدید آورد که عملاً چیزی از اسلام باقی نمی‌ماند.
حجت‌السلام الهی خراسانی ادامه داد: وقتی در دوران امام حسین (ع) یزید به خلافت می‌رسد، نشان‌دهنده بحرانی شدن وضعیت امت اسلام بود. یعنی تمام میراث پیامبر (ص) در معرض خطر بود. در آن دوران قرار است امام حسن مجتبی (ع) و حضرت سیدالشهدا (ع) نقش تاریخی ایفا کنند. بدین ترتیب، امام حسن مجتبی (ع) در جریان مواجهه با معاویه با تدبیر فوق العاده‌شان تصمیم به صلح می‌گیرند و حضرت سیدالشهدا (ع) در مواجهه با یزید، فرزند معاویه تصمیم به قیام می‌گیرند. تحلیل ما از صلح و قیام این است که هر دو برای دفاع از کیان اسلام چنین تدبیری اتخاذ کردند. منتها امام حسن مجتبی (ع) باید صلح می‌کرد؛ چون اگر صلح نمی‌کرد و با معاویه وارد جنگ می‌شد، هیچ نتیجه‌ای جزء شهادت حضرت و یارانش و از بین رفتن جبهه مدافعان اسلام وجود نداشت. عملاً قیام قیام بی‌ثمری می‌شد. چون معاویه می‌گفت من تصمیم به صلح داشتم و حسن بن علی (ع) صلح را نپذیرفت. او اصرار به جنگ داشت و خودش را به کشتن داد.
این سخنران مذهبی افزود: امام حسن مجتبی (ع) به این نتیجه می‌رسد که نه‌تن‌ها جنگ با معاویه در ظاهر پیروزی نخواهد داشت، بلکه در باطن و در امتداد تاریخی نتیجه‌ای نخواهد داشت. یعنی قطعاً معاویه بعد از شهادت حضرت به نفع خودش بهره‌برداری می‌کرد و قیام امام حسن مجتبی (ع) نمی‌توانست ثمره‌ای داشته باشد. بنابراین، حضرت تا پایان امامت خود با معاویه مدارا کرد. گویا باید قیام در وقتی صورت بگیرد که نتیجه داشته باشد. آن زمان زمانی است که یزید بر سر کار بیاید. یزید با معاویه متفاوت بود. یزید حتی به ظواهر دینی و شرعی پایبند نبود. او به فسق و فجور علنی شناخته می‌شد.
خبرنگار: نفیسه خلیلی