ایران دروازه طلایی کریدور چین - اروپا شد
ایران با موقعیت جغرافیایی ویژه خود در قلب آسیا، این ظرفیت را دارد که به هاب ترانزیتی منطقه تبدیل شود، اما دستیابی به این هدف تنها با همکاری و توافقات چندجانبه با کشورهای همسایه ممکن است. کارشناسان معتقدند بدون هماهنگی در قوانین گمرکی، زیرساخت‌ها و امنیت مسیرها، فرصت‌های اقتصادی بالقوه کشور در حوزه ترانزیت به‌طور کامل محقق نخواهد شد.
- فهرست محتوا
- تقویت جایگاه ایران در مسیرهای بین‌المللی
- ضرورت تدوین راهبردهای بلندمدت
- توافق ترانزیتی شش‌جانبه در استانبول
حوزه ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی یکی از بخش‌های کلیدی در توسعه اقتصادی هر کشور است و ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در قلب آسیا، می‌تواند نقش مهمی در شبکه‌های ترانزیتی منطقه ایفا کند. بهره‌گیری از مسیرهای ترانزیتی کوتاه و دسترسی به بنادر کشورهای همسایه، می‌تواند فرصت‌های اقتصادی و سیاسی متعددی برای کشور فراهم کند. با این حال، دستیابی به این اهداف مستلزم همکاری نزدیک با کشورهای همسایه و توافقات چندجانبه در سطح آسیا است.
ایجاد چنین همکاری‌هایی نه‌تنها به افزایش حجم ترانزیت کالا کمک می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت خدمات لجستیکی شود. از طرف دیگر، کشورهای منطقه نیز از این توافقات منفعت می‌برند؛ چرا که مسیرهای عبوری کوتاه‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برای تجارت خود خواهند داشت و این موضوع می‌تواند سطح اعتماد و تعامل اقتصادی میان ایران و همسایگان را ارتقاء دهد.
یکی از مزایای مهم همکاری منطقه‌ای، امکان ایجاد شبکه‌های امن و پایدار حمل‌ونقل است. در شرایطی که مسائل سیاسی و تحریم‌ها می‌توانند جریان ترانزیت را مختل کنند، همکاری با کشورهای همسایه و انعقاد توافقات شفاف می‌تواند ریسک‌های احتمالی را کاهش دهد و ثبات بیشتری در شبکه ترانزیتی ایران ایجاد کند.
تقویت جایگاه ایران در مسیرهای بین‌المللی
ایران با داشتن مرزهای مشترک با کشورهای آسیای میانه، خلیج فارس و جنوب آسیا، می‌تواند به یک هاب ترانزیتی مهم تبدیل شود. اما تحقق این هدف بدون توافقات چندجانبه و سازوکارهای همکاری با کشورهای مسیر عبور کالا، تقریباً ناممکن است. سرمایه‌گذاری مشترک در زیرساخت‌ها، استانداردسازی قوانین گمرکی و تسهیل جریان اطلاعات بین کشورهای همسایه، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند جایگاه ایران را در مسیرهای بین‌المللی ترانزیت تثبیت کند.
علاوه بر مسائل اقتصادی، همکاری‌های منطقه‌ای در حوزه ترانزیت می‌تواند منجر به تقویت روابط سیاسی و دیپلماتیک شود. توافقات چندجانبه درباره قوانین عبور، تعرفه‌ها و امنیت مسیرها، به کاهش تنش‌ها و ایجاد فضای اعتماد میان کشورها کمک می‌کند و ایران را به یک بازیگر تأثیرگذار در سطح آسیا تبدیل خواهد کرد.
بهبود زیرساخت‌های لجستیکی و ترانزیتی از دیگر محورهای حیاتی این همکاری‌هاست. استفاده مشترک از بنادر، انبارها، شبکه‌های ریلی و جاده‌ای و فناوری‌های نوین در حوزه حمل‌ونقل می‌تواند نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش دهد بلکه سرعت و کیفیت انتقال کالا را نیز افزایش دهد. این امر برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی و افزایش سهم ایران در تجارت بین‌المللی ضروری است.
ضرورت تدوین راهبردهای بلندمدت
توسعه ترانزیت در سطح آسیایی نیازمند تدوین راهبردهای بلندمدت و سیاست‌گذاری هماهنگ است. دولت ایران باید با شناسایی مسیرهای استراتژیک و نیازهای کشورهای همسایه، برنامه‌ای جامع برای همکاری و توافقات منطقه‌ای طراحی کند. این برنامه باید شامل نحوه مدیریت مرزها، استانداردسازی خدمات، تسهیل فرآیندهای گمرکی و ایجاد سازوکارهای امنیتی مشترک باشد.
علاوه بر این، آموزش نیروی انسانی متخصص در حوزه حمل‌ونقل و لجستیک، ایجاد سامانه‌های دیجیتال و هوشمند برای مدیریت جریان کالا و استفاده از تجربیات موفق کشورهای دیگر می‌تواند مسیر موفقیت ایران را هموارتر کند. بدون چنین اقدامات هماهنگ و جامع، فرصت‌های ترانزیتی بالقوه کشور در سطح آسیا به بهره‌برداری کامل نخواهد رسید.
توافق ترانزیتی شش‌جانبه در استانبول
نمایندگان 6 کشور ایران، چین، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان و ترکیه در استانبول توافقنامه‌ای برای توسعه ترانزیت ریلی از این کریدور امضا کردند.
نمایندگان 6 کشور ایران، چین، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان و ترکیه در استانبول توافقنامه‌ای برای توسعه ترانزیت ریلی محمولات از مسیر شاخه جنوبی این کریدور مهم امضا کردند. این توافق، ایران را در جایگاه دروازه طلایی عبور قطارهای کانتینری از مبدأ چین به مقصد اروپا قرار می‌دهد.
بر اساس این توافق شش جانبه، کشورهای واقع در طول این کریدور متعهد شدند با تعیین تعرفه‌های یکسان و رقابتی، تسریع در زمان سیر قطارها، کاهش هزینه‌های جانبی و گمرکی و همچنین فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، زمینه را برای افزایش چشمگیر عبور قطارهای کانتینری از شاخه جنوبی این کریدور، که از خاک ایران می‌گذرد، فراهم کنند.
سال گذشته میلادی نزدیک به 60 میلیون تن انواع محمولات در قالب حدود 20 هزار قطار باری کانتینری بین چین و اروپا جابه‌جا شده است. انتظار می‌رود با اجرایی شدن این توافقات، بخش قابل توجهی از این حجم ترانزیت ریلی از طریق خاک جمهوری اسلامی ایران صورت گیرد و منافع اقتصادی و تجاری قابل توجهی را برای کشور به همراه داشته باشد.
