ایران رتبه هشتم تولید "داروهای بیوتک" جهان را دارد

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ صنعت سلامت، یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های استارتاپی و کارآفرینی برای شرکت‌های شتابدهنده و سرمایه‌گذارانی است که قصد دارند سرمایه‌های کلان خود را در راستای پیشبرد برنامه‌های توسعه‌ای کشور به کار گیرند. اگرچه استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای حوزه سلامت، ممکن است به سبب ضرورت انجام مطالعات طولانی‌مدت و هزینه‌بر نسبت به صنایع و حوزه‌های دیگر سطح خطرپذیری بالاتری داشته باشند، با این حال، میزان سودآوری بالای این کسب‌وکارها، آن‌ها را به یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است. از سوی دیگر پتانسیل‌های چشمگیری در این زمینه وجود دارند که این سرمایه‌گذارها می‌توانند روی آن‌ها حساب و کتاب ویژه‌ای باز کنند. سید محسن دهنوی، استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران و معاون تولید و تجاری‌سازی ستاد توسعه زیست فناوری در نشستی در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به بررسی دستاوردهای کشور در حوزه زیست فناوری در چهل و یکمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی پرداخت.

در این جلسه که به همت روابط عمومی ستاد توسعه زیست فناوری برگزار شده بود، مدیران این ستاد بر اساس بررسی‌های کارشناسی، صنعت سلامت یکی از صنایع بزرگ و روبه‌رشد دنیاست که نزدیک به 10 درصد GDP اکثر کشورهای توسعه‌یافته را به خود اختصاص داده است: «بر اساس گزارش مکنزی در پنجاه سال گذشته سهم صنعت سلامت در تولید ناخالص ملی کشورهای جهان همواره رشد داشته است و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2050 میلادی، کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی OECD نزدیک به یک پنجم تولید ناخالص ملی خود را به حوزه سلامت اختصاص دهند.»

این آمارها نه تنها از جایگاه صنعت سلامت در اقتصاد 35 کشور عضو این سازمان خبر می‌دهد، بلکه نشان‌دهنده نقش مهم و حیاتی این صنعت در اقتصاد جهانی هستند. به گفته دهنوی، با توجه به روندهای متعددی همانند روندهای جمعیتی و فرهنگی نقش این صنعت روز به روز بیشتر از اکنون نیز خواهد شد. از سوی دیگر اهمیت حوزه سلامت در کشور ایران نیز رو به رشد است.

سید محسن دهنوی دلایل اهمیت یافتن صنعت سلامت در کشور را این‌طور تشریح می‌کند: «یکی از اصلی‌ترین دلایل این موضوع، روند جمعیتی و پیر شدن جمعیت کشور است که موجب توجه بیشتر به حوزه سلامت می‌شود. از طرف دیگر امروزه شاهد یک روند فرهنگی در بین خانواده‌های ایرانی هستیم. توجه به مقوله سلامت در بین افراد و خانواده‌های ایرانی روز به روز بیشتر می‌شود و همین موضوع است که دولت را واداشته تا توجه بیشتری به حوزه سلامت داشته باشد و از طرف دیگر شاهد افزایش امید به زندگی در ایران هستیم.»

ایران در مسیر توسعه صنعت سلامت

معاون تولید و تجاری‌سازی ستاد توسعه زیست فناوری کشور با تاکید بر اینکه کشور ایران به تبع روندهای جهانی شکل گرفته در حوزه سلامت، دارای رشد قابل توجهی در این حوزه است، تصریح می‌کند: «بر اساس گزارش مکنزی، سهم سلامت و دارو در اقتصاد ایران در سال 2014 میلادی، برابر با 3 درصد بوده است که پیش‌بینی می‌شود میزان ارزش فزوده این بخش تا سال 2035 میلادی با نرخ رشد سالانه متوسط 5/6 درصد به رشد خود ادامه دهد.»

به گفته او، بر اساس پیش‌بینی‌ها بخش سلامت تا سال 2035 میلادی با نرخ رشد متوسط سالانه 5/6 درصد به رشد خود ادامه می‌دهد و با خلق 250 هزار فرصت شغلی جدید و ایجاد ارزش افزوده 27 میلیارد دلار، سهم عمده‌ای در اقتصاد خواهد داشت: «در این بین سهم بخش دارو از یک میلیارد دلار در سال 2014 به 7 میلیارد دلار در سال 2035 خواهد رسید.»

هم‌چنین زیربخش دارو با رشد سالانه 25 درصدی به عنوان پیشران توسعه بخش سلامت شناخته می‌شود. دهنوی می‌گوید: «این در شرایطی است که بیش از 90 درصد از داروهای مصرفی کشور، در داخل تولید می‌شوند.»

80 درصد اقتصاد سلامت در ایران، اقتصاد درمان است، بهداشت

بر اساس آمارهای موجود، بیشتر از 90 درصد از ایرانیان تحت پوشش بیمه سلامت هستند. استاد دانشگاه شهیدبهشتی تهران، اهمیت بخش سلامت در هزینه‌های سالانه خانوارهای ایرانی را این‌طور بررسی می‌کند: «در حال حاضر در ایران 570 بیمارستان دولتی و 337 بیمارستان خصوصی، بیش از 11هزار داروخانه و 20 هزار خانه سلامت وجود دارد. این نکته را باید در نظر داشت که 80 درصد از اقتصاد سلامت، اقتصاد درمان است و نه اقتصاد بهداشت.»

به گفته سید محسن دهنوی، اقتصاد بهداشت به خودی خود بازار بزرگ و بکری محسوب می‌شود: «بر اساس آمار سازمان نظام پزشکی، اکنون در ایران 214 هزار پزشک ثبت شده با شماره نظام پزشکی در حال فعالیت هستند و سالانه تا 7 هزار و200 پزشک به این تعداد اضافه می‌شود. با توجه به جمیع آمارهای فوق مشخص می‌شود که بخش سلامت در ایران پتانسیل‌های بسیاری برای رشد دارد.»

حمایت شتابنده‌ها از اکوسیستم‌های کارآفرینی و استارتاپی حوزه سلامت

معاون تولید و تجاری‌سازی ستاد توسعه زیست فناوری کشور معتقد است که این قابلیت‌ها در حوزه سلامت می‌توانند به عنوان زمینه‌ای برای گسترش کارآفرینی به کار گرفته شوند: «با توجه به این پتانسیل، لازم است اکوسیستم کارآفرینی و استارتاپی حول این حوزه شکل گیرد تا جریان خدمات در این حوزه با کیفیت و قیمت بهتری به مشتریان ارایه شود.»

با این حال، از آن جایی که معمولا فعالیت در حوزه زیست‌فناوری و سلامت نیازمند سرمایه‌گذاری بالا در تحقیق و توسعه (R&D) است و از سوی دیگر ریسک بالایی نیز در این زمینه وجود دارد، کسب و کارهای نوپا نمی‌توانند بدون پشتوانه وارد این حوزه کاری شوند. دهنوی در تشریح راه حلی برای این چالش، می‌گوید: «در دنیا نهادهایی به منظور حمایت از کسب‌وکارهای نوپای این حوزه شکل گرفته است. برای مثال در کشور آمریکا بیش از 70 شتاب‌دهنده و مرکز رشد برای این کسب‌وکارها تاسیس شده است.»

این فارغ التحصیل دانشگاه صنعتی شریف تصریح می‌کند: «این نهادها انواع حمایت‌های مالی و غیرمالی از کسب‌وکارهای نوپا را عهده‌دار هستند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا مراحل ابتدایی رشد خود را با نرخ موفقیت بالاتری پشت سر بگذارند. درواقع شتابدهنده به معنی نهادی است که حمایتهای مالی و غیرمالی (مشاوره، فضای کار، تجهیزات و غیره) مورد نیاز کسب‌و‌کارهای نوپا از شناسایی ایده‌ها و استعدادها تا تولید و تجاری‌سازی را تامین میکند.»

ایران، در رتبه هشتم تولید داروهای بیوتک

یکی دیگر از زمینه‌های مورد توجه در توسعه جایگاه اقتصادی صنعت سلامت، بازار دارو و به ویژه بازار نوپای تولید داروهای بیوتک است، که به گفته دهنوی، کشور ایران در این زمینه حرف‌های زیادی برای گفتن دارد: «حجم بازار داروی ایران در سال 1395 حدود 15 هزار میلیارد تومان برآورده شده است. در سال‌های اخیر حجم تولید داخلی دارو نسبت به واردات رشد ملموسی داشته است. بر اساس آمار، 288 قلم داروی پرفروش در صنعت داروی ایران بیش از 83 درصد گردش مالی این صنعت را تشکیل می‌دهد.»

این استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران، تصریح می‌کند: «در حوزه داروهای بیوتک در چند سال گذشته، بسیار عالی عمل شده است و ایران به نوعی صادرکننده دانش در این حوزه است؛ به طوری که هم اکنون رتبه دوم تولید داروهای بیوتک در آسیا و رتبه هشتم در جهان را به خود اختصاص داده است. هم‌چنین در حوزه نانو، محصولات زیادی تولید شده است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که به تازگی کارایی بسیاری از مواد اولیه دارویی با تغییر شکل‌شان بصورت نانو، افزایش یافته است.»

شرکت‌های دانش‌بنیان از خروج سالانه 800 میلیون دلار ارز تجهیزات پزشکی جلوگیری می‌کنند

تجهیزات پزشکی، یکی دیگر از مهم‌ترین حوزه‌های صنعت سلامت است که تا یک دهه پیش، ارزبری بسیار سنگینی را بر کشور تحمیل می‌کرد، اما به گفته دهنوی، با توجه ویژه به توسعه تکنولوژی از مسیر شرکت‌های دانش‌بنیان و بومی‌سازی بسیاری از تجهیزات و ملزومات پزشکی از خروج سالانه بیش از 800 میلیون دلار ارز جلوگیری شده است.

این شرکت‌های دانش بنیان با بومی‌سازی تجهیزات و ملزومات پزشکی نه تنها از خروج ارز برای خرید این محصولات جلوگیری کرده‌اند، بلکه در زمینه صادرات هم گام‌هایی برداشته‌اند. دهنوی در این‌باره توضیح می‌دهد: «از مسیر صادرات تجهیزات پزشکی نزدیک به 25 میلیون دلار ارز وارد کشور شده است. میزان نرخ رشد بازار تجهیزات پزشکی سالانه حدود 9 درصد است که این ارقام، حکایت از جذابیت صنعت تجهیزات پزشکی برای سرمایه‌گذاران دارد.»

جذابیت سرمایه‌گذاری در زمینه تجهیزات پزشکی برای سرمایه‌گذاران

معاون تولید و تجاری‌سازی ستاد توسعه زیست فناوری کشور با تاکید بر اینکه میزان نرخ رشد بازار تجهیزات پزشکی نشان از جذابیت این صنعت برای سرمایه‌گذاران دارد، می‌افزاید: «ایران، کشوری مستعد رشد در زمینه فعالیت‌های خلاقانه و ایده‌های نو است. این نشانه‌ها به همراه رشد چشمگیر شکل‌گیری کسب و کارهای نوپا، مصرف‌گرا بودن بازار داخلی و بالا بودن سرانه دانشجو در ایران به ویژه در رشته‌های فنی و مهندسی، باعث شده است که سرمایه‌گذاران بسیاری علاقه‌مند به مطالعه و سرمایه‌گذاری بر روی کارآفرینان جوان ایرانی باشند.»

محسن دهنوی، توضیح می‌دهد: «این جذابیت سبب شده است تا کسب و کارهای نوپای گوناگونی در سطح کشور در حال فعالیت باشند. در حال حاضر بیش از 100شتابدهنده در ایران به جذب و توسعه کسب‌وکارهای نوپا می‌پردازند. برخی از این شتابدهنده‌ها همکار مراکز بین‌المللی و یا دارای اسپانسرهای مالی خارجی هستند اما همین شتابدهنده‌ها نیز هنوز در مرحله رشد قرار دارند. این شتابدهنده‌ها در ایران کمتر از چهار سال قدمت دارند، بنابراین می‌توان این ادعا را پذیرفت که به نوعی تمامی آنها در مرحله رشد قرار دارند. علاوه بر آن نباید فراموش کرد که تعدادی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطر پذیر نیز به نوعی نقش شتابدهنده را بازی می‌کنند، هم جهت حمایت از صنایع دانش‌بنیان بوجود آمده‌اند.»

حمایت‌های دولتی و مشارکت بخش خصوصی برای حمایت از کسب و کارهای نوپا

معاون تولید و تجاری‌سازی ستاد توسعه زیست فناوری درباره صندوق‌ها و مراکزی که با مشارکت دولت و بخش خصوصی در این زمینه فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، می‌گوید: «در صندوق‌های پژوهش و فناوری مجوز مشارکت دولت با بخش خصوصی داده شده است. این صندوق‌ها در راستای اعطای تسهیلات یا مشارکت در توسعه محصولات دانش‌بنیان یا صدور ضمانت‌های اعتباری اقدام به حمایت از هسته‌های دانش‌بنیان می‌کنند که بحمدالله با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در زمینه حمایت از ایجاد شتابدهنده‌ها و صندوق‌های پژوهش و فناوری در کشور گام‌های بسیار خوبی برداشته است. این مشارکت‌ها محدود به اعطای تسهیلات یا همراهی در توسعه محصولات دانش‌بنیان و صدور ضمانت‌های اعتباری نیست. در حال حاضر حمایت بسیار خوبی هم در توسعه مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در کشور برداشته شده است. در حال حاضر تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، حداقل یک مرکز رشد مستقر در دانشگاه دارند. هم‌چنین بیش از 140 شرکت و واحد فناور در دانشگاه‌های علوم پزشکی فعال هستند. تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت نیز، از تعداد 440 شرکت در سال 1394 به تعداد هزار شرکت دانش‌بنیان در این حوزه افزایش یافته است.

انتهای پیام /