بازخوانی قهرمان‌های ایرانی برای زندگی امروز

به گزارش مشرق، یکی از قالب‌های پرطرفدار و تاثیرگذار فیلمسازی، پویانمایی است. فیلمساز می‌تواند با استفاده از این بستر مناسب مسائل و چالش‌های اخلاقی و انسانی را در قالب داستان و از زبان شخصیت‌ها به مخاطب منتقل کند. مجموعه پهلوانان از پویانمایی‌های موفق و پرمخاطبی است که فصل هفتم آن در حال تولید است. این مجموعه به نویسندگی و کارگردانی سیاوش زرین‌آبادی با تکنیک کات‌اوت برای گروه سنی کودک و نوجوان تهیه و تولید شده است. مضامین و ساختار روایی و محتوایی آن بدون زمان و مکان است و به دوره تاریخی خاصی تعلق ندارد. از این رو مخاطب به راحتی می‌تواند با قصه‌ها، شخصیت‌ها و چالش‌های پهلوانان ارتباط برقرار کند.

براساس مستندات تاریخی، یاران پوریای ولی ضمن قرارگرفتن در میان طبقه متوسط شهری، همگی اهل کار و کاسبی بوده‌اند و فتوت‌نامه‌های به یادگار مانده از مشاغل مختلف در روزگار گذشته در زمره دستاوردهای آنان به شمار می‌رود. از این رو در این انیمیشن تاکید شده که پهلوانان آدم‌های بی‌کار، سربار جامعه و زورگیر نبوده‌اند. بلکه انسان‌هایی اهل کار و حرفه بوده و هر کدام در شغل مناسب و مورد علاقه خود به کار و خدمت به خلق مشغول بودند.

همچنین کاراکتر پوریا در پهلوانان شغل پدری یعنی آهنگری را پیشه کرده است. سیاوش زرین‌آبادی، نویسنده و کارگردان این مجموعه که در زمینه ساخت پویانمایی تجربیات بسیاری دارد و تاکنون برگزیده چند جشنواره بوده است، در گفت‌وگو با جام‌جم در پاسخ به این سؤال که چه ویژگی باعث شده که پهلوانان به فصل هفتم برسد و همچنان جزو آثار پرمخاطب تلویزیون قرار بگیرد، بیان می‌کند: فکر می‌کنم دلیل استقبال مخاطبان از این مجموعه این است که ما تاکید بسیاری روی شخصیت‌های ملی و میهنی با فرهنگ دینی خودمان داریم و این شخصیت‌ها برای گروه‌های مختلف سنی آشنا بوده و حال در این مجموعه شاهد ماجراهای آنان هستند.

دلیل دیگرش هم قصه‌های پرتعلیق و پرکششی است که سعی کرده ایم برای این کار طراحی کنیم. چون قصه است که می‌تواند مخاطب را به دنبال خودش بکشاند و او را جذب کند. وی ادامه می‌دهد: در کنار قصه و شخصیت پردازی، موسیقی، دوبله و گرافیک هم می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. بنابراین اعضای تیم سازنده این مجموعه دست به دست هم داده‌اند و این کار را ساخته‌اند که خوشبختانه مورد توجه نه فقط بچه‌ها که بزرگسالان هم قرار گرفته است. پهلوان مفرد؛ شاگرد متفکر پوریای ولی

وی درباره ویژگی‌های این مجموعه در فصل هفتم و اضافه شدن شخصیت‌های جدید هم می‌افزاید: از آنجا که «پهلوانان» مجموعه‌ای اپیزودیک است و قصه‌های جداگانه‌ای دارد، در کنار شخصیت‌های اصلی که در کل مجموعه حضور دارند یک سری شخصیت‌های فرعی هم دارد که متناسب با داستان وارد ماجراها می‌شوند.

بالطبع در سری جدید هم یک سری شخصیت‌ها وارد داستان‌ها می‌شوند که در کنار شخصیت‌های اصلی قرار می‌گیرند و ماجراها را پیش می‌برند و داستان‌های خودشان را دارند. اما در کل این مجموعه تغییر بسیاری نکرده و در همان مسیر گام برمی‌داریم. البته در تلاش هستیم که اگر امکانات و شرایط اجازه بدهد، سری جدید را با کیفیت و گرافیک بهتری به مخاطبان ارائه بدهیم.

زرین‌آبادی درباره این‌که کدام‌یک از شخصیت‌های اصلی بیشتر مورد توجه مخاطبان قرار گرفته‌اند هم می‌گوید: پهلوان مفرد یکی از شخصیت‌هایی است که از همان ابتدا مورد توجه مخاطبان قرار گرفت؛ چون بین شاگردان پوریای ولی شخصیت متفکری است. ضمن این‌که در گذشته اشتباهاتی داشته اما متحول شده و مدام در مسیر خوبی و خیرگام برمی‌دارد و درصدد رفع خطاهاست. این شخصیت بین مخاطبان نوجوان خیلی طرفدار پیدا کرده‌است.

البته در این سری شخصیت گلرخ را هم به مجموعه اضافه کرده‌ایم. این نویسنده و کارگردان در پاسخ به این پرسش که چرا فضای این مجموعه کاملا پهلوانی و مردانه است، هم توضیح می‌دهد: البته ما مخاطبان خانم هم داریم. یکی از انتقاداتی که برخی مخاطبان به ما وارد می‌دانستند این بود که چرا تا این حد فضای کار مردانه است. به همین دلیل شخصیت گلرخ را در این فصل اضافه کردیم تا کمی فضا را تلطیف کند. گرچه این مجموعه حال و هوای پهلوانی و مردانه دارد اما قرار است شخصیت گلرخ فضا را تلطیف کند.

وی درباره قصه‌هایی که در این مجموعه روایت می‌شود و این‌که آیا برگرفته از داستان‌های کهن ایرانی است یا نه هم عنوان می‌کند: هیچ‌یک از داستان‌ها برگرفته از داستان‌های کهن ایرانی نیست و اتفاقا حاصل زحمات دوستان نویسنده است. چون درباره پوریای ولی داستان‌های مکتوب بسیاری وجود ندارد که به آنها رجوع کنیم. بنابراین ما در این مجموعه فقط از نام و شخصیت و مرام پوریای ولی استفاده کردیم. وارد ادبیات کهن نشدیم

وی درباره فضاسازی پهلوانان که هم به فضای گذشته مرتبط است و هم نگاهی به زندگی مدرن امروزی دارد و از دیالوگ‌ها و گفت‌وگوهای محاوره‌ای استفاده کرده، می‌گوید: من دوست نداشتم کار با یک زبان سنگین کهن ادبیاتی باشد که مخاطب ما مخصوصا نوجوانان از این ادبیات فاصله بگیرد.

بنابراین سعی کردیم از زبان محاوره و امروزی در دیالوگ‌ها استفاده کنیم و تا جایی که امکان دارد مسائل امروزی را در داستان‌ها بگنجانیم تا بتواند ارتباطی صمیمی‌تر با مخاطب برقرار کند؛ چراکه اگر می‌خواستیم وارد ادبیات کهن شویم، قطعا مخاطب بعد از چند قسمت از تماشای این مجموعه خسته می‌شد و نمی‌توانست با شخصیت‌ها و قصه‌ها ارتباط برقرار کند.

زرین‌آبادی همچنین درباره تاثیرگذاری پویانمایی روی مخاطب و انتقال پیام می‌افزاید: به نظرم پویانمایی خیلی می‌تواند تاثیرگذار باشد و پیام‌های مهمی را می‌توان در این قالب به مخاطب منتقل کرد. درباره این مجموعه هم امیدوارم این اتفاق افتاده‌باشد و توانسته‌باشیم روی بچه‌ها تاثیر بگذاریم و پیام‌هایی را که در داستان‌ها وجود دارد به آنها منتقل کرده‌باشیم. البته بازخوردهای خوبی هم از مخاطبان با سنین مختلف گرفته‌ایم و شاهد رضایت آنها بوده‌ایم.

به هر حال برای تاثیرگذاری روی مخاطبان کودک و نوجوان هیچ ژانری تاثیرگذارتر از پویانمایی وجود ندارد. به شرط این‌که خوب حرف بزنیم و با گرافیک خوب و درست و قصه‌های جذاب پیام را به مخاطب منتقل کنیم. ترجمه «پهلوانان» به زبان عربی

وی همچنین در بخشی از این گفت‌وگو درباره ترجمه این مجموعه به زبان عربی و ترکی و این‌که آیا قابلیت جهانی شدن را دارد، می‌گوید: من هم شنیده‌ام که تلویزیون پهلوانان را به زبان عربی ترجمه کرده‌است. از آنجا که فرهنگ ایرانی اسلامی محدود به جغرافیای خاصی نیست و یک گستره فراتر از مرزها را شامل می‌شود، این مجموعه قابلیت این را دارد که در بازار جهانی هم عرضه شود. ضمن این‌که پهلوانی بخشی از فرهنگ ما ایرانی‌هاست که می‌تواند معرف ایران در جهان هم باشد.

یعنی هم می‌تواند برای بچه‌هایی که خارج از ایران به دنیا آمده‌اند مفید و تاثیرگذار و جذاب باشد و هم برای بچه‌هایی که زبان و فرهنگ غیرایرانی دارند. البته که رقابت نابرابری بین تولیدات ما و تولیدات جهانی با آن سرمایه‌ها و بودجه‌های کلان و امکانات پیشرفته‌ای که دارند وجود دارد اما به‌هرحال آثار تولیدشده ما نیز می‌تواند جذابیت‌هایی برای بچه‌های کشورهای دیگر هم داشته باشد. همان‌طور که بچه‌های ما تولیدات غیرایرانی را تماشا می‌کنند. از این رو اگر قصه‌ها جذاب باشد، می‌تواند مورد توجه همه بچه‌ها قرار بگیرد.

چون داستان‌گویی در این زمینه امر بسیار مهمی است. نویسنده و کارگردان پویانمایی «شجاعان» درباره روند تولید فصل جدید هم توضیح می‌دهد: فصل هفتم در 13 قسمت تولید می‌شود و روند کار ما به گونه‌ای است که برخی قسمت‌ها تولید و پیش‌تولید را همزمان پیش می‌بریم. در تلاشیم هرچه‌زودتر این مجموعه را تولید کرده و آماده پخش کنیم. البته بخش‌هایی از فصل جدید در نوروز روی آنتن رفت و خوشبختانه مورد توجه بچه‌ها قرار گرفت.

وی در پایان درباره حضور صداهای جدید و بخش صداپیشگی این مجموعه می‌گوید: از آنجا که بچه‌ها در این شش فصل با این صداپیشه‌ها ارتباط برقرار کرده‌اند، در تلاشیم از صدای همان گوینده‌ها در سری جدید هم استفاده کنیم. البته به‌جز گویندگانی که به رحمت خدا رفته‌اند و چاره‌ای غیر از جایگزینی نداریم. در فصل‌های قبلی هم این اتفاق افتاد و ما ناچار شدیم صداها را تغییر دهیم که بازخورد خوبی نداشتیم. بنابراین سعی می‌کنیم از همان صداهای آشنا که هنرمندان توانمندی هم هستند دعوت به همکاری کنیم.

ماجراهای شاگردان پوریای ولی

«پهلوانان» یکی از پویانمایی‌های پربیننده مرکز صباست و داستان درباره شخصی به نام «پوریای ولی» است که شاگردانش را در زورخانه‌ای تعلیم می‌دهد. «اسکندر» که داروغه شهر است میانه خوبی با پهلوان پوریا ندارد و دائم به فکر سرکوب اوست. پوریای ولی، استاد زورخانه و آهنگر شهر با تیزهوشی و همکاری شاگردانش: پهلوان یاور، پهلوان صفی و پهلوان مفرد، در مقابل مکر و حیله اسکندرخان داروغه طماع، حریص و جاه‌طلب شهر و گزمه‌ها، ایستادگی و مبارزه می‌کند.

تکیه‌کلام معروف پهلوانان از پوریای ولی «یاعلی مدد» است. صحنه‌های هیجان‌انگیز و طنز این مجموعه باعث جذابیت بیشتر آن شده است. همچنین گفته‌های پوریای ولی در این انیمیشن آمیخته با نکات پندآموز، اخلاقی و فرهنگی است. داستان این مجموعه در خوارزم، از شهرهای خراسان قدیم در قرن هشتم هجری قمری می‌گذرد. پهلوانان، تا به امروز توانسته جایزه برترین کارگردان مجموعه و سریال در سومین جشنواره تلویزیونی جام‌جم را از آن سیاوش زرین‌آبادی کند.

زنده‌یاد بیژن علی‌محمدی در نقش پوریای ولی (چهار فصل اول)، حمیدرضا آشتیانی‌پور در نقش صفی / حاکم / پوریای ولی (فصل پنجم و ششم)، امیرمحمد صمصامی در نقش یاور، سعید شیخ‌زاده در نقش مفرد (فصل پنجم و ششم)، علی همت مومیوند در نقش اسکندر، زنده‌یاد شهروز ملک‌آرایی در نقش تیمور (چهار فصل اول)، شهراد بانکی در نقش تیمور (فصل پنجم و ششم)، تورج نصر در نقش طوطی / طغرل گزمه، زنده‌یاد ولی‌ا... مومنی در نقش غلام گزمه (دو فصل اول) و زنده‌یاد سیامک اطلسی در نقش خواجه (چهار فصل اول) از گویندگان این مجموعه بودند.