بحران آب در تهران جدی شد
پدرام جدی - کارشناس انرژی
بحران آب تهران که ما مدت بسیاری درگیر آن هستیم و در رسانه‌ها موردبحث قرار گرفته است، فقط مربوط به شهر تهران نیست، بلکه بسیاری از شهرهای ما درگیر این موضوع هستند. دلیل اصلی هم به کاهش بارش‌هایی که در سال‌های اخیر شاهد آن بودیم، برمی‌گردد. کمبود بارش‌ها سبب شد تا سدهای موجود به‌میزان مناسب نرسد و ما ذخایر مناسبی را برای تامین آب شرب نداشته باشیم؛ اما ابعاد دیگری هم در بحث کمبود آب شهر تهران وجود دارد. یکی از این ابعاد بحث‌های فنی و اکولوژیک است.
نکته‌ای که وجود دارد، این است که کاهش میزان بارش در کشور بسیار مشهود است، امکان دارد در بعضی از سال‌ها بارش به‌میزان مطلوب باشد، اما در برخی سال‌ها، کشور با کم آبی مواجه باشد. مسئله‌ای که در سال‌های اخیر متوجه آن بودیم، این است که جنس بارش‌ها تغییر کرده است و تفاوت در شدت بارش‌ها کاملا مشهود است، به این معنا که در یک هفته به‌میزان یک سال، بارش باران رخ می‌دهد که در نهایت چنین اتفاقی تبدیل به سیل و رواناب می‌شود.
از طرف دیگر، هرچقدر دمای هوا بالا برود، شرایط برای تبخیر، فراهم می‌شود. کشور ایران از لحاظ جغرافیایی، در کمربند گرم و خشک کره زمین قرار دارد و به‌طور طبیعی دمای هوا بالا است. این دمای بالا، متاثر از تغییر اقلیم جهانی است و چنین چیزی در کشور ما تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. ما ظرفیت یک کشور گرم و خشک را داریم که مصرف آب شرب ما 12 درصد است و در شهرهای مختلف این مقدار متفاوت است. در قیاس با 100 درصد، این مقدار عدد کمی محسوب می‌شود، همچنین بخشی از همین 12 درصد، در شبکه‌های شهری و بخش دیگر در شبکه‌های انتقال از دست می‌رود.
اکنون بخشی از آب موردنیاز پایتخت از شهرهای کرج و قزوین تامین می‌شود. اگر آب تهران تامین نشود، همین 14 میلیون نفر که در تهران حضور دارند، معترض خواهند شد و مسئولان مجبور می‌شوند آب موردنیاز شهروندان را از خلیج‌فارس تامین کنند، حتی در بحث آلودگی هوای تهران نیز، این استان گنجایش این تعداد خودرو را ندارد. فارغ از آنکه، آیا این سوختی که وارد این خودروها می‌شود پاک است یا خیر؟
یکی از شرط‌های لازم برای توسعه، موضوع آب است. در تاریخ هم اگر دیده باشید، هرکجا که آب در جریان بوده، تمدنی در آنجا برقرار شده است. یک انسان شهری، تنوع و نیاز مصرفی بالایی دارد؛ اما در روستا و شهرهای کوچک چنین چیزی وجود ندارد.
همین بحث آلودگی هم مصرف آب را افزایش می‌دهد. شما نگاه کنید زمانی که در تهران هوا آلوده است و باران می‌بارد، خودروی شما کثیف می‌شود و مجبور هستید به کارواش مراجعه یا خودتان اقدام به تمیزی خودرو کنید. حالا این را در نظر بگیرید که در تهران چند میلیون ماشین وجود دارد؟ اگر یک‌دهم این تعداد هم اقدام به تمیزی خودرو کنند، می‌دانید چه حجمی از آب مصرف می‌شود؟
ما باید در میزان مصرف آب یک کنترل قابل‌توجه داشته باشیم. حالا در این میزان مصرف، می‌توانیم از تکنولوژی نیز استفاده کنیم. برای مثال، در روزهای گرم تابستان، مشاهده می‌شود، کولرهای آبی دائم در حال فعالیت هستند و برخی افراد برای کاهش مصرف آب، کولرها را به سایه‌بان مجهز می‌کنند.
دستگاه‌ها، شرکت‌ها و مجموعه‌های دولتی می‌توانند به این بحث ورود و آب باران را در سقف‌های خود ذخیره و در فضای سبزشان استفاده کنند، همچنین همان آب را می‌توانند برای شست‌وشوی ماشین مورداستفاده قرار دهند؛ اما همین آب را هم می‌شود، تصفیه کرد. ما باید به‌سمت کمک گرفتن از فناوری برویم. ما باید به‌سمتی برویم که بتوانیم از آب‌های جاری استفاده کنیم.
ما در فصل پاییز قرار داریم و زمستان در راه است، همچنین در این 2 فصل، احتمال بارندگی وجود دارد، تنش کم آبی در طول این 2 فصل رد می‌شود اما در بهار و تابستان آینده، بحران فراخواهدرسید. در صورتی این بحران را رد خواهیم کرد که میزان بارش‌ها به‌گونه‌ای باشد که سدها پر از آب شوند.