بحران دوباره در انتظار تهران؛ وقتی دولت از درس‌های جنگ عبور کرد!
در شرایط پرتنش جهانی و افزایش احتمال بروز درگیری‌ها، داشتن پناهگاه‌های مناسب در شهرها به یکی از ضرورت‌های حیاتی برای امنیت شهروندان تبدیل شده است. پناهگاه‌ها نه تنها محل حفاظت فیزیکی از حملات مستقیم محسوب می‌شوند، بلکه نقش مهمی در کاهش اضطراب و ایجاد حس امنیت روانی در میان مردم ایفا می‌کنند. طراحی و استقرار این فضاها می‌تواند جان هزاران نفر را در مواقع بحرانی نجات دهد و از فجایع انسانی...
اهمیت پناهگاه‌ها زمانی بیشتر می‌شود که به زیرساخت‌های شهری نگاه کنیم. شهرهای بزرگ با تراکم جمعیت بالا در صورت بروز هرگونه بحران، به سرعت در معرض آسیب‌های گسترده قرار می‌گیرند. پناهگاه‌ها باید به گونه‌ای در سطح شهر توزیع شوند که دسترسی همه گروه‌ها، از مناطق مرکزی گرفته تا حاشیه‌ای، به سرعت و بدون مانع ممکن باشد. این مسأله تضمین می‌کند که هیچ شهروندی به دلیل فاصله یا نبود زیرساخت از ایمنی محروم نماند.
علاوه بر ایمنی فیزیکی، پناهگاه‌ها نقش مهمی در مدیریت بحران و خدمات اضطراری دارند. فضای کافی برای ذخیره غذا، آب، دارو و تجهیزات پزشکی، امکان ارائه کمک‌های اولیه و مدیریت گروه‌های آسیب‌پذیر را فراهم می‌کند. آموزش شهروندان برای استفاده صحیح از این پناهگاه‌ها و تمرین‌های دوره‌ای، آمادگی عمومی جامعه را افزایش داده و توان مقابله با بحران‌های غیرمنتظره را بهبود می‌بخشد.
ضرورت آماده‌سازی پناهگاه‌های شهری پیش از جنگ
سرمایه‌گذاری در پناهگاه‌ها همچنین پیامدهای اقتصادی و اجتماعی مثبتی دارد. کاهش تلفات و خسارت‌های انسانی و مالی در مواقع بحران، هزینه‌های بلندمدت دولت و جامعه را کاهش می‌دهد و اعتماد عمومی به مدیریت شهری و ملی را تقویت می‌کند. شهروندانی که احساس امنیت کنند، در فعالیت‌های روزمره و مشارکت اجتماعی نیز عملکرد بهتری خواهند داشت و ثبات اجتماعی تقویت می‌شود.
در نهایت، ساخت پناهگاه‌های پیش از جنگ یک نوع آمادگی استراتژیک است که فراتر از مسأله امنیت، به مفهوم مسئولیت‌پذیری اجتماعی و حکمرانی هوشمندانه بازمی‌گردد. شهرها با داشتن این زیرساخت‌ها، نه تنها می‌توانند جان شهروندان را حفظ کنند، بلکه فرهنگ ایمنی، پیش‌بینی بحران و همکاری جمعی را نیز ترویج می‌دهند. این اقدام نشان می‌دهد که جامعه‌ای که برای بحران آماده است، قدرت تاب‌آوری و انسجام بالاتری دارد.
پناهگاه‌های جنگ تحمیلی 8ساله چه شد؟
حمله رژیم صهیونیستی به کشور ضرورت ایجاد پناهگاه در شهرهای کشور را مجدد مطرح کرد. این در حالی است که در سال‌های گذشته، بسیاری از پناهگاه‌های 8 سال جنگ تحمیلی تخریب شده‌اند.
رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای اسلامی شهر تهران گفت: بسیاری از پناهگاه‌های موجود در مدارس که در دوران جنگ تحمیلی ساخته شده بود، به‌دلیل قرار گرفتن در بافت فرسوده و تخریب و نوسازی مدارس از بین رفته‌اند.
احمد صادقی با بیان اینکه در دوران هشت‌سال دفاع مقدس، مدارس مجهز به پناهگاه‌های عمومی شدند، اظهار کرد: بعد از جنگ این پناهگاه‌ها رها شدند و در سال1396 سازمان مدیریت بحران شهر تهران بازیابی اطلاعات و وضعیت این پناهگاه‌ها را انجام داد که مشخص شود تا چه اندازه قابلیت استفاده دارند. وی افزود: با توجه به اینکه بسیاری از مدارس دوران جنگ در بافت فرسوده قرار داشتند و به تدریج تخریب شدند، قاعدتا بسیاری از پناهگاه‌ها نیز از بین رفتند و به ندرت در برخی مدارس، پناهگاه وجود دارد که عمدتا تغییر کاربری داده و تبدیل به سالن یا انبار شده‌اند.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: با این وضعیت امکان استفاده از آنها به‌عنوان پناهگاه وجود ندارد و اگر قرار باشد برای تهران پناهگاه در نظر بگیریم باید برنامه جامعی داشته باشیم و غیر از پناهگاه‌های قابل استفاده در مدارس، بناهای دارای قابلیت دیگر را نیز شناسایی کنیم. صادقی همچنین خاطرنشان کرد: برخی برج‌ها و ساختمان‌های بلندمرتبه، از پارکینگ زیرسطحی برخوردارند که می‌توان از طبقات منفی 1 یا 2 به پایین آنها به‌عنوان پناهگاه استفاده کرد. برخی تونل‌های شهری و برخی ایستگاه‌ها نیز با پیش‌بینی رویکردهایی، قابلیت تبدیل به پناهگاه را دارند؛ برخی مجموعه‌ها نیز ظرفیت تجهیز به پناهگاه را دارند که باید برنامه‌ریزی لازم برای آنها صورت بگیرد.