بدون آزادی رسانه ها فسادزدایی ممکن نیست / برای فسادزدایی به قانون اساسی عمل کنید

جواد مرشدی: روز یکشنبه نخستین همایش شفافیت برگزار شد و سران سه قوه به بیان دیدگاه های خود در این خصوص پرداختند. دراین همایش رئیس جمهور از اقدامات دولت در راستای شفافیت گفت، رئیس مجلس هم با انتقاد از فساد زا بودن اقتصادی که بیش از 85 درصد آن دولتی است، خواهان مردمی سازی اقتصاد شد، همچنین رئیس دستگاه قضا نیز از برخی محرمانه‌ها انتقاد کرد. در همین راستا محمد تقی فاضل میبدی عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در گفت و گو با «خبر آنلاین»، نبود یک اقتصاد سالم را پایه گذار فساد برشمرد و عدم به کارگیری افراد خُبره و کاردان در بدنه اجرایی دولت را نیز فسادزا دانست. به نظر او صرفا شفاف سازی منجر به مبارزه با فساد نخواهد شد. این گفت و گو از نظرتان می گذرد:

امروز اولین همایش شفافیت برگزار شد و سران سه قوه در آن به بیان دیدگاه های خود پرداختند، در این همایش آقای رئیسی از فساد زدایی و اینکه همه چیز را باید شفاف کنیم و باید شفافیت وجود داشته باشدسخن گفت، آقای قالیباف هم بر این موضوع تاکید داشتند و گفتند شفافیت فقط در بحث آرا نیست، همچنین آقای اژه ای نیز ضمن تاکید بر این موضوع از سازمان بازرسی کل کشور خواستند که مهر محرمانه را از روی نامه های خود بردارد. در این دوره چه گام هایی برای ایجاد شفافیت برداشته شده و اساسا برنامه سه قوه در این خصوص چیست؟

اگر هدف از شفاف سازی مبارزه با فساد است اینکار را می توان یک گام خوب در جهت حذف فساد دانست، ولی به نظر من این تمام کار نیست. اولین چیزی که معمولا جامعه را به فساد می کشاند نبود یک اقتصاد سالم است، اقتصاد ما اقتصاد سالمی نیست. معمولا در اقتصاد های نفتی و تحریمی، فساد ایجاد می شود، همچنین زمانی که شرکت های بزرگ خصولتی باشند فساد در آن‌ها موج می زند. یعنی ساختار اقتصادی ما ساختاری است که هر چقدرهم در آن شفاف سازی شود بالاخره فساد در آن متولد می شود. مسئله دیگری که باعث فساد در جامعه می شود عدم بکار گیری افراد کاردان و خُبره است، یعنی در بدنه اجرایی دولت شاهد حضور افرادی هستیم که کاردان و خُبره نیستند. وقتی در بدنه اجرایی دولت ضعف مدیریتی باشد افرادی هم هستند که از این ضعف سواستفاده می کنند. به نظر من صرفا شفاف سازی منجر به مبارزه با فساد نخواهد شد یعنی تا رویکرد اقتصادی و سیاسی مملکت یک رویکرد سیاسی و اقتصادی نرمال نباشد مبارزه با فسادد بسیار بسیار سخت خواهد بود.

در این خصوص نمونه ای هم سراغ دارید؟

یکی از جاهایی که معمولا در آن فساد در می آید شرکت های نفتی و نحوه عملکرد آن ها در فروش نفت است، وقتی ما در دنیا تحریم باشیم، به طور طبیعی نفت مان راحت فروش نمی رود، در این صورت یا باید در دریاها نفت را آزاد بفروشند و یا باید تحریم ها را دور بزنند و با واسطه با درصد پایین تری بفروشند و در این صورت به هرحال فساد تولید می شود. یکی دو سال نیست که ما با فساد اقتصادی مواجه هستیم، سال هاست این مشکل را داریم و هر دولتی هم که آمده سعی داشته این موضوع را درست کند ولی نتوانسته است.

چرا نتوانسته اند؟

برای این که همه چیز در سطح این شعارها و سمینارها خلاصه می شود و بنیاد ساختار اقتصادی ما درست نمی شود، برنامه ای هم برای اصلاح آن ندارند. بنابراین من خیلی خوشبین نیستم که با این شفافیت های مطرح در همایش های نمایشی، فساد از بین برود.

آقای قالیباف هم در این همایش گفته اند اقتصادی که 85 درصد آن دولتی باشد فساد زاست.

الان بیشتر خصولتی است و این خیلی بدتر است. در جامعه ای که شکاف طبقاتی آن بسیار مشهود است؛ عده ای در این شرکت ها درآمدهای بسیار کلان و کذایی دارند و عده ای هم با پول اندک زندگی می کنند، طبیعی است که فساد ایجاد می شود. یعنی اگر همان تعریف عدالت اجتماعی که اسلام گفته و ما شعار آن را داده ایم، در نظر داشته باشیم، می بینیم در جامعه ما عدالت پیاده نشده است.

چه مولفه هایی باعث شده اند که تا کنون به این مهم دست نیابیم؟

این به چند مقوله ارتباط دارد، اول اینکه باید در جامعه آزادی وجود داشه باشد، آزادی که می گویم یعنی آزادی مطبوعات، آزادی احزاب و تلویزیون آزاد. اگر اینها در جامعه آزاد باشند مسئله حل خواهد شد. اگر شفاف سازی کنیم ولی آزادی مطبوعات و احزاب نباشد و تلویزیون تماما در دست دولت باشد نمی توانیم بگوییم که در این جامعه فساد به وجود نمی آید. چرا در کشور های مترقی و دموکراتیک فساد کمتر است؟ به این دلیل که مطبوعات آزاد هستند، تلویزیون ها و احزاب نیز ازاد هستند. یکی از کارهای مهم آزادی رسانه ها همین است که بالاخره زیر ذره بین می گذارند و مشکل را مطرح می کنند، در کشور ما چنین آزادی وجود ندارد.

راهکار شما برای برون رفت از این وضعیت چیست؟

تا مسئله آزادی سیاسی و آزادی مطبوعات به معنای واقعی نباشد چه چیزی را می خواهیم شفاف سازی کنیم. هیچ وقت دولت خودش با دستور قانون شفاف ساز نمی شود، شفاف سازی کار جریان های فرهنگی و اجتماعی است که خارج از دولت هستند مثل روزنامه ها آن جریان های خارج از دولت می توانند شفاف سازی کنند والا به صرف قانون و مجلس و اینکه روسای سه قوه بیایند و سخنرانی کنند کار درست نمی شود. عدالت و سلامت اقتصادی به هم مرتبط هستند و اگر یکی از آن ها نباشد مثل یک ساعتی است که عقربه ندارد. من بر این باور هستم اگر دولت می خواهد در مملکت فساد نباشد باید یک آزادی سیاسی به معنای واقعی کلمه بدهد، همان را که در قانون اساسی گفته شده، محقق کنند و تلویزیون را از حالت دولتی در بیاورد و بگوید خط قرمز ما منافع ملی است، آن وقت است که اقتصاد ترمیم و جلوی فساد گرفته می شود، چرا که در صورت این آزادی، اگر خطایی هم در دولت باشد صدا و سیما و مطبوعات آن را بر ملا می کنند.

بیشتر بخوانید:

• هر یک از سران قوا چه گفتند؟ / ضرورت اقدام «فوری»، «مقتدرانه» و «قاطعانه» در برخورد با «اغتشاشگران»

• بیان حرف‌های دوپهلو و وعده‌هایی که نمی‌توان به آنها عمل کرد، شفافیت را دچار خدشه می‌کند

216212