برخورد با نظرسنجی ها در انتخابات اخیر مناسب نبود

رییس جهاددانشگاهی گفت: در انتخابات اخیر برخوردی که با نظرسنجی‌ها صورت گرفت، برخورد مناسبی نبود. اگر بر اساس این آمارها برنامه‌ریزی صورت می‌گرفت، شاید نتایج نهایی انتخابات شکل دیگر بود.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل ازجهاددانشگاهی، مراسم تقدیر از مجریان نظرسنجی‌های انتخاباتی ایسپا با حضور حسن مسلمی نائینی رییس جهاددانشگاهی، علی منتظری رییس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی، مرتضی میرباقری عضو هیأت مدیره ایسپا، دکتر علیرضا کلانتر مهرجردی معاون فرهنگی و با حضور برخط رؤسا، معاونین فرهنگی و مدیران شعب ایسپا در استان‌ها در دفتر مرکزی جهاددانشگاهی برگزار شد.

انجام ده موج نظرسنجی طی یک‌ماه بسیار کار بزرگی است

رییس جهاددانشگاهی در این مراسم خطاب به همکاران مرکز افکارسنجی جهاددانشگاهی (ایسپا) در ستاد و استان‌ها گفت: انجام ده موج نظرسنجی طی یک‌ماه بسیار کار بزرگی است.

مسلمی نائینی افزود: در طی نظرسنجی‌هایی که انجام شد، جهاددانشگاهی از سوی اطرافیان به‌شدت تحت‌فشار بود و این‌یکی از مسائلی بود که ما در این ایام با آن روبه‌رو بوده‌ایم. بدین‌جهت از هیئت‌مدیره و همه عزیزان که حمایت کردند تا ایسپا بتواند به کار خود ادامه دهد، تشکر می‌کنم.

وی گفت: بدیهی است که یک‌مشت آمار از یک خروار بحث و گفتگو بهتر است. متأسفانه در کشور کمتر به موضوع آمار توجه می‌شود. در همین انتخابات اخیر، ما در مواجهه با تحلیل‌هایی که مبنای منطقی نداشت، آمارها و نظرسنجی‌های گویا و شفافی را اعلام کردیم. باور ما بر این بود که اگر بر اساس این آمارها برنامه‌ریزی صورت می‌گرفت، شاید نتایج نهایی انتخابات به شکل دیگری رقم می‌خورد. به نظر می‌رسد برخوردی که با پیمایش‌ها و نظرسنجی‌ها صورت گرفت، برخورد مناسبی نبود.

رییس جهاددانشگاهی افزود: یکی از دلایل عدم موفقیت دولت‌ها در طی این سال‌ها، به‌رغم داشتن برنامه‌های ششم و هفتم این بود که از آمار به‌خوبی استفاده نمی‌شد.

وی گفت: به هر صورت انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شد و مردم بار دیگر به‌خصوص در مرحله دوم حماسه آفریدند. در مرحله اول به‌واسطه مشارکت پایین مردم، معاندین بسیار امیدوار شدند که مشارکت در دور دوم نیز پایین‌تر خواهد آمد. ما نیز نگران مشارکت پایین در دور دوم بودیم ولی خداوند کمک کرد و مردم مشارکت بالاتری را ثبت کردند.

مسلمی گفت: بعد از اعلام نتایج انتخابات، به رییس‌جمهور منتخب نامه‌ای نوشتیم و تبریک گفتیم. بایستی از وی حمایت کرد چراکه جهاددانشگاهی از ابتدا معین دولت‌ها بوده است و در زمینه‌های مختلف به کمک دولت‌ها آمده است. در پیام تبریکی که برای دکتر پزشکیان ارسال شد، تأکید کردیم که جهاددانشگاهی همچون گذشته آماده کمک به دولت حاضر است. ما خوشبختانه علی‌رغم این‌که هرکدام یک دید سیاسی نسبت به جریانات انتخابات داشتیم، سعی کردیم که به‌هیچ‌عنوان دید سیاسی خود را در نظرسنجی‌ها اعمال نکنیم و موضع بی‌طرفانه داشته باشیم.

مسلمی نائینی افزود: بر اساس بررسی‌هایی که از نظرسنجی‌های انجام‌شده در دوره‌های مختلف ریاست‌جمهوری صورت گرفت، متوجه می‌شویم که در دوره‌های نظرسنجی که اعلام عمومی صورت نگرفت، ما دچار فشار و سختی شدیم. در سال 88 نیز چنانچه قبل از آن، نتایج نظرسنجی‌ها اعلام می‌شد ممکن بود دیگر موج بعدی شکل نمی‌گرفت و خسارات بعدازآن مانند اغتشاشات روی نمی‌داد. ولی متأسفانه نشد. در این دوره هم برخی انتظار داشتند که یافته‌های نظرسنجی منتشر نشود و حتی زمانی که داده‌ها را در فضای عمومی منتشر می‌کردیم، از ما می‌خواستند تا چنین اقدامی نکنیم. بااین‌حال خدا را شکر که توانستیم یافته‌های موج‌های نظرسنجی را منتشر کنیم.

وی اشاره کرد: همان‌طور هم که می‌بینید، نتایج نظرسنجی ما با آمارهای نهایی انتخابات بسیار نزدیک بوده است. حداقل در بحث از روندها، چه در مرحله اول و چه در مرحله دوم، بسیار نزدیک به داده‌های رسمی وزارت کشور بوده است. این، نشان‌دهنده دقت ایسپا است.

ایسپا شجاعانه درخشید، باید تقویت شود

مرتضی میرباقری عضو هیأت مدیره ایسپا نیز در این مراسم گفت: در جمهوری اسلامی ایران هنوز در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها به‌خصوص در وضعیت‌شناسی در موقعیت مطلوبی قرار نداریم. در سندنویسی‌ها پایمان خیلی روی زمین نیست. مسئولان ما هنوز به پیمایش‌ها بهاء نمی‌دهند درحالی‌که پیمایش از بهترین ابزارهای شناخت جامعه است.

وی افزود: ایسپا در این دوره شجاعانه اطلاعات را پیش از برگزاری انتخابات منتشر کرد و این نشانه اشراف مرکز به موضوع و رویکرد علمی آن بود.

میرباقری افزود: اگر محدودیت‌های مالی و زمانی اجازه می‌داد و نظرسنجی روز پنجشنبه اجرا و منتشر می‌شد یقیناً پیش‌بینی دقیق‌تر می‌شد و این نیازمند حمایت بیشتر از مرکز ایسپا برای اجرای کارهایی با این حجم درزمانی کوتاه است.

ایسپا مثل همیشه صادقانه کار کرد

علی منتظری رییس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی در آئین تقدیر از مجریان نظرسنجی‌های انتخاباتی ایسپا گفت: همکاران ایسپا و همه شعب در استان‌ها امسال نیز مانند همیشه کار بزرگی انجام دادند.

وی افزود: متأسفانه امسال همکاران ما را در مرکز تحت فشارهای رسانه‌ای نیز قرار دادند ولی حقیقت ماجرا این است که مجموعه ایسپا کار خود را صادقانه انجام داد.

منتظری بیان داشت: یک نکته فنی در اجرای نظرسنجی‌ها وجود دارد، وقتی میزان پاسخ‌دهندگان در مصاحبه‌های حضوری پایین‌تر از 50 درصد است، طبیعتا اثری مانند چیزی که اتفاق افتاد بر نتایج نظرسنجی‌ها می‌گذارد. در حقیقت نظرسنجی ایسپا کاملا درست بود و هیچ مشکل یا کم‌وکاستی نداشت. یعنی همان 46 درصد (نرخ مشارکت در دور اول انتخابات) که در نتایج نظرسنجی بدست آمد، درست است؛ برای این‌که تنها 47 درصد به ما پاسخ دادند و 53 درصد از پاسخ به ما امتناع کردند.

رییس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی افزود: معمولا در تحقیقات علوم اجتماعی یا سایر علوم، اگر نرخ پاسخ‌گویی زیر 50 درصد باشد، باید هشدار داد که احتمال خطا وجود دارد.

رییس اسبق جهادانشگاهی افزود: البته یک راهکار در چنین مواردی این است زمانی که کسی در میدان به پرسشگران پاسخ نمی‌دهد، باید بلافاصله مشخصات دموگرافیک (جمعیت‌شناختی) او یادداشت شود. مرد یا زن بودن، سن و تحصیلات وی مهم است. بعد از ثبت مشخصات زمینه‌ای این گروه، باید با پاسخ‌دهندگان مقایسه کرد تا ببینیم آیا آن‌ها معرف جامعه هستند یا نه، و اگر اختلافی وجود دارد تخمین را نیز با توجه به آن اصلاح کنیم.

وی افزود: برخلاف نظرسنجی‌های دیگری که من در سال‌های گذشته از ایسپا می‌دیدم، امسال دیدم در همه گزارش‌ها به این نکته اشاره شده است که نرخ پاسخ‌گویی چه اندازه است. برای مثال در آخرین نظرسنجی دور اول انتخابات نسبت همکاری 47 درصد ثبت شده بود.

منتظری در پایان تاکید کرد: ایسپا نگران برچسب‌های سیاسی نباشد و کار علمی خود را با قوت را ادامه دهد. ملاک عمل جهاد دانشگاهی و ایسپا انقلاب، خط امام، رهبری و راه شهدا است.

ایسپا کمک می‌کند کشور را بهتر بشناسیم

علیرضا کلانتر مهرجردی معاون فرهنگی جهاددانشگاهی در این مراسم اشاره داشت: مقام معظم رهبری فرمودند که «تلاش باید بشود تا این انتخابات باشکوه و باعظمت برگزار بشود و این‌یک دستاورد بزرگ برای ملت خواهد بود». نکته دیگری که بعد از اتفاق تلخی که افتاد عرض نمودند این است که؛ «چنانچه مردم با آراء بالا مسئول را انتخاب کنند این بدرقه خوبی برای شهدای خدمت خواهد بود». نکته سومی که (حضرت) آقا اشاره فرمودند، «ملت برای حفظ منافع خویش و عمق راهبردی باید تلاش کند جلوی مجموعه رخنه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را بگیرد».

کلانترمهرجردی بیان داشت: این بهترین تقدیر و قدردانی از همکاران‌مان و مجموعه هیئت مدیره و رییس جهاددانشگاهی است، از این نظر که هر سه اتفاق افتاد. یعنی میزان مشارکت بالا رفت و همچنین باشکوه برگزار شد، (چون) کشور در شرایط حزن و اندوه و گرفتاری‌های خاص بود. نکته سوم این‌که قرار بود جوامع بیرونی اتفاقاتی را درون جامعه رقم بزنند؛ فتنه‌ها و اختلافات قومی یکی از این موارد بود. لذا حضرت آقا تاکید داشتند که جلوی «رخنه‌ها» گرفته شود. اگر بخواهیم این انتخابات را یک انتخابات باشکوه و باعظمت قلمداد کنیم، حتما همکاران ما در جهاددانشگاهی، علی‌الخصوص ایسپا خوش درخشیدند و واقعاً یارِ کمکی این انتخابات بودند.

عضو هیأت مدیره ایسپا افزود: نکته دیگر این است که یکی از عزت‌ها و افتخارات جهاددانشگاهی این است که در حوزه علوم انسانی مؤثر عمل کرده است. ایسپا به فهم بهتر ما از جامعه کمک می‌کند. در این میان ایسنا، ایکنا و پژوهشکده علوم انسانی جهاددانشگاهی نیز به طرقی دیگر به این فهم یاری می‌رسانند.

تکمیل بیش از 25 هزار پرسشنامه به‌صورت حضوری در یک ماه

ابراهیم شیرعلی رییس ایسپا در این مراسم گفت: کار ایسپا در این انتخابات از ششم خردادماه شروع شد و تا سیزدهم تیرماه به صورت شبانه‌روزی ادامه داشت. در این مدت شش موج نظرسنجی ملی به صورت مصاحبه حضوری و چهار موج نظرسنجی تلفنی انجام گرفت. وی افزود درمجموع در شش موج نظرسنجی حضوری بیش از 25 هزار پرسشنامه و در طرح‌های تلفنی 5 هزار پرسشنامه تکمیل شد.

رییس ایسپا سپس به چند نکته در خصوص نظرسنجی‌های انجام‌گرفته در این دوره از انتخابات اشاره کرد و گفت: اول اینکه؛ این انتخابات نسبت به گذشته سیال‌تر بود. ترکیب کاندیداها و نوع نگرش سیاسی آنها باعث ایجاد تغییر در رفتار رأی‌دهی مردم شد. از سوی دیگر برگزاری زودهنگام انتخابات بر این سیاست اضافه کرد. باوجوداین شرایط مراکز افکارسنجی عملکرد خوبی داشتند و توانستند روندها و آهنگ تغییرات را نشان بدهند. ایسپا هم در این شش موج توانست آهنگ تغییرات را به‌درستی پیش‌بینی و ترسیم کند.

رییس ایسپا در تشریح دومین نکته خود گفت: در این دوره عده‌ای بی‌محابا به مراکز افکارسنجی تاختند و فضای علمی حاکم بر مراکز علمی را سیاسی نشان دادند. برخی رسانه‌ها با توسل به نظرسنجی‌های غیرواقعی به اتهام‌زنی علیه مراکز علمی دامن زدند. امروز اما اعلام می‌کنم نظرسنجی‌ها باقدرت بیشتر و با رعایت دقیق‌تر موازین علمی به‌پیش خواهند رفت.

رییس ایسپا افزود: ما تنها مرکزی بودیم که به صورت منظم و رسمی نتایج خود را منتشر کردیم. تفاوت ما با سایر مراکز در این بود که سعی کردیم مردم را سهیم در یافته‌ها کنیم و اطلاعات خود را صرفاً در اختیار دولتمردان قرار ندادیم و البته این کار برای ما بی‌دردسر نبود.

ابراهیم شیرعلی رییس ایسپا در آخر خاطرنشان کرد: کار ایسپا محدود به ایام انتخابات نیست و بنا داریم رفتار انتخاباتی و رای‌دهی مردم و دلایل و عوامل موثر بر مشارکت و عدم مشارکت مردم در انتخابات را با نگاه عمیق‌تری بررسی و تحلیل کنیم، همان‌طور که مقام معظم رهبری بر بررسی این موضوع تاکید داشتند.

رییس ایسپا در پایان از همکاران خود در ستاد و شعب ایسپا در سراسر کشور که در هوای گرم و با وجود پایین بودن نسبت پاسخگویی، با تعهد، به رسالت خود در زمینه گردآوری اطلاعات دقیق و صحیح، در کمترین زمان ممکن عمل کرده‌اند، تشکر کرد.