برد ثانویه قطر از توریسم جام جهانی

جام جهانی فوتبال از نظر اقتصادی و اجتماعی، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویدادهای جهان است. از این رو، دولت قطر به دنبال این است که از جام جهانی به عنوان یکی از رویدادهای مهم استفاده کرده و در جهت تنوع بخشیدن به رشد اقتصادی خود پیش برود. قطر سعی دارد از این مسابقات برای تبدیل شدن به کلان‌شهر خلیج فارس و مرکز حمل‌ونقل خاورمیانه استفاده کند. از این رو در جهت تحقق این امر، پروژه های ساخت‌وساز در قطر بیش از 300‌میلیارد دلار هزینه بر بود. این میزان هزینه نشان می‌دهد که قطر صرفا برای برگزاری جام جهانی سرمایه‌گذاری نکرده، بلکه برای طولانی مدت برنامه‌ریزی کرده است. بر اساس پیش‌بینی های حسن الثوادی، دبیرکل کمیته تحویل و نگهداری زیرساخت های جام جهانی 2022، سهم جام جهانی در اقتصاد این کشور اساسا حدود 20‌میلیارد دلار است. این مجموع معادل حدود 11‌درصد از تولید ناخالص داخلی کشور در سال 2019 است.

از زمان همه‌گیری کرونا، جام جهانی قطر تنها رویداد بزرگ بین‌المللی خواهد بود که امکان جذب گردشگر تا 5/ 1‌میلیون نفر را خواهد داشت. برآوردها نشان می‌دهد که قطر، سود اقتصادی مناسبی را در درازمدت از این رویداد کسب کند و تولید ناخالص داخلی قطر افزایش محسوسی را نشان خواهد داد. این افزایش تولید ناخالص داخلی قطر، به معنای افزایش تولید، درآمد و هزینه است. بر اساس گزارش بانک جهانی، انتظار می‌رود اقتصاد قطر در میان مدت 3‌درصد رشد کند که این امر ناشی از سرمایه‌گذاری های مربوط به میزبانی جام جهانی است.

کشور میزبان قادر به تولید بیشتر و افزایش تولید ناخالص داخلی خواهد بود که به معنای افزایش مصرف، سرمایه‌گذاری، خریدهای دولتی و صادرات خالص خواهد بود. میانگین مصرف افزایش خواهد یافت، زیرا گردشگران زیادی در این رویداد حضور خواهند داشت. با افزایش تعداد گردشگران، میزان هزینه های خرید کالا و خدمات نیز افزایش می یابد و این امر منجر به افزایش سرمایه‌گذاری در قطر خواهد شد. افزایش پروژه های جدید توسط شرکت‌های داخلی وبین‌المللی با میزبانی قطر در سال 2022 منجر به تجهیز بازارهای محلی این کشور می‌شود. این عوامل می‌تواند در دوره بعد از جام جهانی نیز در معرفی قطر و ظرفیت های گردشگری آن به جهانیان و گردشگران مختلف تداوم داشته باشد.

فرطوسی معتقد است: یکی از آثار مهم میزبانی جام جهانی، کاهش نرخ بیکاری هم طی آماده سازی مسابقات و زمان برگزاری رویداد و هم در سال‌های پس از جام جهانی است. چرا که برگزارکنندگان یک رویداد بین‌المللی و سرمایه‌گذاری ها در این زمینه برای بلندمدت برنامه ریزی می‌کنند و این پروژه ها برای تحقق اهداف خود نیازمند به‌کارگیری نیروی کار بسیاری است. نرخ بیکاری قطر در سال‌های منتهی به جام جهانی به میزان قابل‌توجهی کاهش یابد، زیرا تقاضا برای پروژه‌های عمرانی افزایش یافته و نیاز زیاد به نیروی کار است. بخش ساخت‌وساز در قطر از سال 2012 تا 2019 به طور متوسط 18‌درصد رشد در هر سه‌ماه داشته است.

مانند هر رویداد بزرگ دیگری، بازی‌های جام جهانی فوتبال در قطر تولید ناخالص داخلی این کشور را افزایش می‌دهد. حتی پس از پایان بازی ها، تولید ناخالص داخلی احتمالا بالا خواهد ماند. این احتمالا به دلیل افزایش تبلیغات ملت از طریق رویداد بزرگ و تحولات اقتصادی مرتبط با آن است. انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری در این کشور افزایش یابد، تعداد زیادی از گردشگران از قطر بازدید کنند و نرخ اشتغال با بهبود مستمر استانداردهای زندگی شهروندان این کشور افزایش یابد. از آنجا که اینها برخی از عواملی هستند که به رشد تولید ناخالص داخلی یک کشور کمک می‌کنند، بنابراین، تولید ناخالص داخلی قطر ثبات بالایی را در رشد خود حفظ خواهد کرد.

علاوه بر این، مزایای مورد انتظار از میزبانی جام جهانی نه تنها از خود رویداد بلکه به دلیل پتانسیل بازاریابی بخش گردشگری قطر نیز خواهد بود. گردشگری در قطر از یک‌میلیون در سال 2007 به 8/ 2‌میلیون در سال 2014 افزایش یافت. پیش‌بینی می‌شود که تعداد گردشگران مورد انتظار پس از جام جهانی به بیش از 5/ 3‌میلیون نفر و تا سال 2030 به 4/ 7‌میلیون نفر برسد. برگزاری جام جهانی منجر به تنوع بخشی به اقتصاد این کشور شده و آن را از اقتصاد تک محصولی همچون گاز و نفت نجات خواهد داد و به سمت صنایع خدمات، گردشگری و ورزشی حرکت خواهد کرد. می‌توان انتظار داشت که رشد به ویژه حول این صنایع در هر دوی این صنایع چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت متمرکز شود.

فرطوسی با بررسی دیگر کشورهای برگزار‌کننده جام جهانی همچون آفریقای جنوبی، آینده بازار گردشگری و اقتصاد قطر را ارزیابی می‌کند و اظهار دارد: با نگاهی به تاثیرات اقتصادی آفریقای جنوبی برای میزبانی جام جهانی این کشور از سال 2004، می‌توان دریافت که، تغییرات اقتصادی که بین سال‌های 2004 تا 2010 رخ داد کاملا اساسی بود، زیرا تعداد زیادی سرمایه‌گذاری، تغییرات زیرساختی سنگین برای تاسیسات گردشگری، مشارکت های خصوصی و دولتی برای تامین مناسب تجهیزات و منابع، درآمدهای آینده را تضمین می‌کرد. سرمایه‌گذاری های آفریقای جنوبی پس از 2004 تقریبا دو برابر شد. در نهایت، نرخ بیکاری به طور قابل‌توجهی افزایش یافت. همه این تغییرات در سال‌های منتهی به جام جهانی به صورت انباشته به وجود آمدند و نشان‌دهنده تاثیرات مثبت قوی آن بر اقتصاد است. بیش از 750‌میلیون دلار مزایا برای خانواده‌ها ایجاد شد که 228‌میلیون دلار آن توسط خانواده های کم‌درآمد دریافت شد.

پس از جام جهانی 2010 در این کشور، در سال 2011 گردشگری 3/ 3‌درصد رشد کرد و تولید ناخالص داخلی 9/ 10‌درصد افزایش یافت. صادرات از 6/ 82‌میلیارد دلار به 8/ 126‌میلیارد دلار در سال 2012 افزایش یافت که ممکن است به طور بالقوه مربوط به افزایش مشارکت های اقتصادی باشد که از طریق آماده سازی جام جهانی توسعه‌یافته است. همچنین سطح بیکاری در سال‌های پیش از این رویداد به دلیل هجوم ناگهانی تقاضا برای تغییرات در زیرساخت ها و امکانات گردشگری به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت. مشاغل ایجاد شده فقط موقتی نبودند زیرا تقاضای بلندمدت برای مشاغل در بخش خدمات و بخش گردشگری در هر یک از این کشورها افزایش یافت. برزیل نیز پس از برگزاری جام جهانی در سال 2014، جایگاه اجتماعی و اقتصادی خود را در جهان افزایش داد و بیش از 700هزار شغل دائمی ایجاد کرد.

و در حال حاضر، به نظر می‌رسد که داده های قطر همگی به یک نتیجه اشاره دارند، زیرا ما شاهد همان شاخص هایی هستیم که هم برزیل و هم آفریقای جنوبی داشتند. به طور کلی، انتظار می‌رود که تاثیر اقتصادی جام جهانی بر قطر با توجه به افزایش چشمگیر تولید ناخالص داخلی این کشور که در نتیجه آماده سازی کنونی این کشور برای جام جهانی رخ داده،‌پایدار باشد. با در نظر گرفتن همه این موارد، به نظر می‌رسد میزبانی جام‌جهانی، پتانسیل زیادی را برای کشور ایجاد می‌کند تا صنایع خود را متمایز کند و زیرساخت‌ها و بخش‌های خدماتی خود را توسعه دهد.