برنامه دولت برای توسعه تجدیدپذیرها به کجا رسید؟

به‌گزارش ایسنا، ایران از نظر میزان تابش خورشید بیش از 40 درصد کشورهای اروپایی بوده و نسبت به کشورهای همجوار به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس به دلیل دمای خنک‌تر، وزش باد مطلوب و شرایط مناسب‌تری برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی دارد؛ واقعیتی که برخی کارشناسان عقیده دارند ظرفیتی تا 100 هزار مگاوات برق به صورت نظری برای کشور فراهم کرده است.

با این وجود بررسی‌ها گویای آن است که در سال‌های گذشته آنچنان که باید و شاید در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر اقدام جدی صورت نگرفته و به همین دلیل، در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور کمتر از 1000 مگاوات ارزیابی می‌شود.

این درحالی است که به‌تازگی نمایندگان مجلس، دولت را مکلف کردند تا سالانه 1000 مگاوات به ظرفیت انرژی تجدیدپذیر و برق آبی با مدیریت وزارت نیرو بیفزاید. همچنین محمود کمانی - معاون وزیر نیرو و رئیس ساتبا اخیرا اعلام کرد که برنامه احداث 4000 مگاوات نیروگاه خورشیدی با استفاده از ظرفیت ماده 12 قانون رفع موانع تولید به تصویب شورای اقتصاد رسیده و مصوبه آن نیز ابلاغ شده است.

به گفته وی برای تحقق این برنامه 4000 مگاوات نیروگاه خورشیدی و 3000 مگاوات نیروگاه بادی از طریق ماده 12 قانون رفع موانع تولید احداث خواهد شد. همچنین بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته احداث 2000 مگاوات نیروگاه خودتامین صنایع بزرگ و 1000 مگاوات نیروگاه خودتامین شهرک‌های صنعتی برای اجرایی شدن این برنامه در دستور کار قرار گرفته است.

کمانی با اشاره به برنامه ساتبا برای احداث 550 هزار واحد کوچک خورشیدی انشعابی پنج کیلوواتی برای حمایت از اقشار ضعیف و کم برخوردار، اضافه کرد: بر اساس این برنامه مقرر شده است تا در سال جاری 110 هزار واحد کوچک خورشیدی در کشور احداث شود که منابع لازم برای احداث این واحدها از طریق نهادهای حمایتی در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت و نرخ‌های خرید برق مناسب‌تری برای این بخش پیش‌بینی شده است.

طبق اعلام وزارت نیرو، وی تاکید کرد: در این طرح پس از احداث واحدها بخشی از درآمد حاصله به مجموعه‌های مالی تامین کننده منابع و بخش دیگر نیز به دارنده واحد تعلق خواهد گرفت. این برنامه علاوه بر توسعه انرژی پاک در کشور، یک فعالیت بزرگ اجتماعی محسوب شده که 550 هزار خانوار نیازمند را تحت پوشش قرار خواهد داد.

او با اشاره به احداث 2000 مگاوات نیروگاه‌های تجدیدپذیر خودتامین صنایع، اضافه کرد: برای رفع مشکلات ناشی از قطع برق صنایع در ساعات اوج مصرف، پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌ای میان ساتبا، معاونت برق و انرژی وزارت نیرو و سازمان توسعه نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) تهیه شده است که بر اساس متن پیشنهادی قرار است معادل انرژی تولیدی نیروگاه تجدیدپذیر با توان ثابت به صنایع احداث کننده نیروگاه تحویل و تداوم تحویل در شرایط اوج مصرف تعهد شود.

چندی پیش علی اکبر محرابیان - وزیر نیرو - اعلام کرد: در حوزه تجدیدپذیرها برنامه توسعه 10 هزار مگاواتی بود که از شهریورماه سال گذشته تا شهریورماه سال جاری 600 مگاوات به بهره‌برداری خواهد رسید، البته این یک اقدام کوتاه مدت است و ما با استفاده از ظرفیت قانون رفع موانع تولید از شورای اقتصاد مجوز گرفتیم تا برای 4000 مگاوات نیروگاه خورشیدی فراخوان برگزار کنیم، از سوی دیگر طی سه ماه آتی ساخت این 4000 مگاوات نیروگاه خورشیدی آغاز خواهد شد.

به گفته وی در شورای اقتصاد طرح 3000 مگاوات نیروی بادی برای اخذ مجوز مطرح شده که در برخی از نقاط کشور از جمله منطقه شرق توسعه پیدا خواهد کرد. 10 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر عدد بسیار بالایی است و برخی متخصصان در اوایل کار نسبت به تحقق آن ابراز نگرانی داشتند، اگر خاطرتان باشد ما این وضعیت را در توسعه صنایع سیمان و فولاد هم داشتیم اما اگر یک فعالیت اقتصادی باشد، طبیعتاً جهشی در توسعه آن اتفاق خواهد افتاد و ما به تحقق برنامه بسیار خوشبین هستیم.

وزیر نیرو پیشنهاد قابل تاملی را مطرح کرد بدین ترتیب که در بخش خانگی طرحی در دستور کار است که با استفاده از نیروگاه‌های مقیاس کوچک خورشیدی با عنوان ابزار کمک معیشتی خانوارهای کم‌درآمد، زمینه ایجاد درآمد برای آنها را مهیا کند که از محل ردیف بودجه، تسهیلاتی به این خانواده‌ها داده خواهد شد و با خرید برق مازاد درآمد ثابتی ایجاد می‌شود که بر این اساس امیدواریم در سال 1401 پیشرفت مناسبی داشته باشیم.

بی‌تردید ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران کم نیست اما دستیابی به آن نیازمند برنامه‌ریزی و گام نهادن در مسیر درست است، ضمن آنکه نباید لزوم سرمایه‌گذاری و راهکارهای جذب سرمایه‌گذار در این حوزه را نادیده گرفت.

دولت سیزدهم نگاه خوبی به این موضوع داشته و تا کنون نیز برنامه‌هایی را تعریف گکرده است اما باید دید که این برنامه‌ها تا چه میزان رنگ عمل به خود می‌گیرند و ایران تا کجا می‌تواند از این پتانسیل‌ها استتفاده کند.