به نام ریال به کام اقتصاد؟

همچنین بر اساس تبصره 2 این لایحه دوره گردش موازی و اعتبار همزمان ریال و ریال جاری که در این قانون دوره گذار نامیده می‌شود، حداکثر 3 سال است. بر این اساس بعد از تایید شورای نگهبان بانک مرکزی دو سال زمان برای فراهم کردن ترتیبات اجرایی حذف چهار صفر از پول ملی دارد و دوره گذار نیز سه سال در نظر گرفته شده است. بنابراین در صورت تایید شورای نگهبان حداکثر تا 5 سال آینده حذف چهار صفر عملیاتی خواهد شد. بر اساس مصوبه نمایندگان متن ماده واحده بدین شرح اصلاح شد: ماده واحده: عبارت «که برابر 10 هزار ریال جاری و معادل «100 قران» است به انتهای بند الف ماده 58 قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1402.03.30 اضافه و 5 تبصره به شرح زیر به این ماده الحاق می‌شود.

تبصره 1 - برابری پول‌های خارجی نسبت به ریال و نرخ خرید و فروش ارز توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب نظام ارزی حاکم و با رعایت ذخایر ارزی و تعهدات قانونی کشور محاسبه و تعیین می‌شود.

تبصره 2 - دوره گردش موازی و اعتبار همزمان ریال و ریال جاری که در این قانون دوره گذار نامیده می‌شود، حداکثر 3 سال با رعایت تبصره 4 این ماده است. طریقه جمع‌آوری و شرایط خروج اسکناس‌ها و سکه‌های ریال جاری از جریان بر طبق مفاد بندهای (خ) و (د) این ماده حساب مورد تعیین یا اجرا می‌شود.

تبصره 3 - پس از پایان دوره گذار، تعهداتی که پیش از این براساس واحد پول ریال جاری ایجاد شده است، تنها با واحد پول ریال یا اجزای آن «قران» قابل ایفا است.

تبصره 4 - بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است ظرف دو سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون ترتیبات اجرایی لازم را جهت آغاز دوره گذار فراهم کند. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است آغاز دوره گذار را از طریق روزنامه رسمی، درگاه‌های الکترونیکی و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به صورت عمومی اعلام کند.

تبصره 5 - آیین‌نامه اجرایی این ماده ظرف 3 ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تهیه می‌شود و پس از تایید هیات عالی به تصویب هیات وزیران می‌رسد.

شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی در جریان بررسی لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور که از شورای نگهبان اعاده شده به توضیح بررسی‌های این کمیسیون درباره موضوع (حذف چهار صفر از پول ملی) پرداخت و گفت: حذف چهار صفر از پول ملی، برای کارآمدسازی اسکناس‌ها و تسهیل مبادلات مالی اهمیت زیادی دارد. متاسفانه امروز پول ایران به لحاظ تعداد صفرها، یکی از ضعیف‌ترین پول‌هاست و مشکلات محاسباتی را برای ما ایجاد کرده که باید این وضعیت را اصلاح کنیم.

بعد روانی

احمد انارکی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به تصویب حذف چهار صفر در مجلس اظهار کرد: در چند مجلس گذشته بحث حذف چهار صفر مطرح بود. دولت و بانک مرکزی نیز حذف چهار صفر از پول ملی را دنبال می‌کردند و در این راستا اقداماتی هم انجام شد. اما در نهایت روز گذشته بند الف ماده 58 بانک مرکزی اصلاح شد. او ادامه داد: حذف چهار صفر از پول ملی بیشتر بعد روانی دارد. اما ریال به واقع آن‌قدر کوچک بود که از سکه افتاده بود و در حقیقت چیزی به عنوان ریال نداشتیم. بر این اساس مردم ابتدا تومان و بعد هم همت را تعریف کردند. بنابراین می‌توان گفت با حذف چهار صفر اسم ریال احیا شد. این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: به دلیل زیاد بودن صفر‌های پول ملی در حسابرسی‌ها و سایر اقداماتی که به صورت دستی انجام می‌شد ما شاهد اشتباهاتی بودیم. بانک مرکزی نظرش بر این بود که واحد پول ملی ریال باشد و این موضوع رای آورد.

بی‌تاثیر بر تورم، اقتصاد و معیشت

انارکی در خصوص اینکه حذف چهار صفر از پول ملی منهای تاثیر روانی، در اقتصاد نیز اثرگذار خواهد بود یا خیر، تصریح کرد: حذف چهار صفر روی تورم، اقتصاد و معیشت اثر چندانی ندارد، اما می‌تواند بر به کار نبردن همت و... تاثیر داشته باشد. با توجه به اینکه تورم بالاست این احتمال وجود داشت که واحدهای دیگری هم به صورت غیررسمی تعریف شود. او در پاسخ به سوالی در خصوص زمان اجرای این قانون، اظهار کرد: 3 سال به دولت برای دوره گذار زمان داده شد و 2 سال هم برای انجام اقدامات اولیه در نظر گرفته شد. البته با توجه به اینکه اسکناس در جامعه کم شده و کم کم به سمت بانک الکترونیک و آنلاین بیشتر سیستم‌ها تغییر می‌کند، چندان چاپ اسکناس جدید نخواهیم داشت.

این عضو کمیسیون اقتصاد بیان کرد: هزینه‌برآورد شده حذف چهار صفر از پول ملی در خاطرم نیست. انارکی در پاسخ به این پرسش که باتوجه به اینکه یکی از دلایلی که برای حذف 4 صفر عنوان می‌شد کاهش هزینه چاپ اسکناس در زمان‌های بحرانی مانند جنگ بود. آیا زمان اجرای این قانون که در لایحه آمده با توجه به شرایط حساس کنونی طولانی نیست، گفت: دولت تا 2 سال زمان دارد و می‌تواند این اقدام را زودتر انجام دهد، اما تا 2 سال سیستم‌ها تغییر می‌کند و شرایط مشخص می‌شود و دست دولت باز است. البته ما باید شرایط عادی را در نظر بگیریم اما قطعا شرایط کشور هم دیده شده است. البته در بسیاری از کشورهای دنیا حذف صفرها اتفاق افتاده است.

او با اشاره به مخالفان مصوبه حذف چهار صفر اظهار کرد: مخالفان می‌گفتند در حال حاضر زمان حذف چهار صفر نیست و کارهای مهم‌تری داریم. به هر حال در کنار حذف چهار صفر بهتر است که پول ملی تقویت شود. در حال حاضر روزانه بیش از 10هزار میلیارد پول چاپ می‌کنیم و امیدوارم به روزی برسیم که به واقع پول ملی‌مان ارزشمند شود.