بیانیه سینماگران زن، سیاسی - تبلیغاتی بود؟ / چرا تا کنون هیچ بازیگری از تعرض به خود شکایت نکرده؟

اینکه زنان سینماگر نسبت به آزار جنسی در سینما مصر هستند، اما هیچ گاه حتی یک شکایت قضایی در این باره ثبت نشده موضوعی است که عجیب به نظر می‌رسد. گفته می‌شود ترس از طرد شدن یا بایکوت در سینما باعث شده است این زنان جرئت طرح شکایت را نداشته باشند، اما اینکه همه این افراد که مدعی‌اند به انحای مختلف در سینما آزار و تحقیر وجود دارد، چرا حاضر نشده‌اند طرح شکایت کنند. این موضوع وقتی عجیب‌تر می‌شود که روز گذشته محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی نیز اعلام کرد با وجود گذشت یک هفته از تشکیل شورای موسوم به اخلاق حرفه‌ای در سینما که به منظور حمایت از این زنان ایجاد شده هنوز حتی یک مورد مراجعه‌کننده وجود نداشته است. به طور طبیعی سازمان سینمایی متعهد است هویت مراجعه‌کنندگان محفوظ بماند، با این حال به نظر می‌رسد پس از جنجال‌هایی که بیانیه موسوم به آزار جنسی در رسانه‌های داخل و خارج از ایران ایجاد کرد، این موضوع به ساحل بی‌اعتنایی رسیده است و برخلاف کلیدزنندگان آن که بدشان نمی‌آمد تبدیل به یک جنبش سراسری شود، از تک و تا افتاده و دلیل این مسئله نیز قابل بررسی و تأمل است. اینکه یک جنبش را نمی‌توان به صورت دستوری و از بیرون ایجاد کرد و مؤلفه‌های وجودی که زنان سینماگر غربی با آن روبه‌رو بودند، در جامعه ما که به هر حال هنوز خالی از معنویت دینی نشده است به آن شدت قابل ردیابی نیست، موضوعی است که نباید به آن بی‌توجه بود.

صیانت از بانوان وظیفه حاکمیتی ماست محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی کشور در حاشیه برگزاری شب سینما و تئاتر انقلاب درباره اینکه در حال حاضر فعالیت «شورای اخلاق حرفه‌ای سینما» که در واکنش به بیانیه سینماگران زن در اعتراض به خشونت و باج‌خواهی جنسی در پشت صحنه سینما تشکیل شد، در چه مرحله‌ای قرار دارد و موضع سازمان سینمایی درباره صیانت از حقوق سینماگران زن چیست، گفت: در بیانیه‌ای که صادر شد علاوه بر اشاره به اتفاق ناخوشایندی که در پشت صحنه سینما رخ داده، در اصل دوستان به کلیت ماجرا و فضای نامناسبی که ممکن است در سینما برایشان وجود داشته باشد، اعتراض داشتند، از این رو قطعاً سازمان سینمایی، دولت و وزارت ارشاد اگر کوچک‌ترین مسئله‌ای پیش بیاید، قاطعانه با آن برخورد خواهند کرد. اصلاً چه در حوزه سینما و چه حوزه‌های دیگر صیانت از بانوان نه تنها وظیفه ما بلکه وظیفه حاکمیت است. دوستان بیایند و از حق‌شان دفاع کنند وی ادامه داد: در همین زمینه با خانه سینما صحبت کردیم و آن‌ها شورای صیانت خود را مجدداً فعال کردند و بعد هم شورای اخلاق حرفه‌ای سینما را شکل دادیم که در تمام مسائلی که مربوط به جریان اخلاق حرفه‌ای سینما می‌شود، ورود کند نه اینکه صرفاً مسائل مربوط به بانوان را پوشش دهد، البته زیرمجموعه این شورا را یک کمیته قرار دادیم که فقط بانوان در آن حضور دارند و متشکل از دو فیلمساز زن، یک روانپزشک، یک جامعه‌شناس و یک حقوقدان خواهد بود. با مرکز وکلای قوه قضائیه هم صحبت کردیم که وکیل رایگان در اختیار شاکیان قرار داده شود، اما تا امروز مراجعه‌کننده‌ای به سازمان سینمایی و حتی خانه سینما وجود نداشته است. اگر اتفاقی افتاده است، دوستان باید بیایند و حق‌شان را پیگیری کنند و ما هم با تمام قوا پشت‌شان ایستاده‌ایم تا مسائل به سرمنزل مقصود برسد. خزاعی یادآور شد: در کنار شکایت‌های فردی ممکن است شکل دومی هم وجود داشته باشد، بر این اساس که جریانی صنفی بوده که شکل گرفته و دوستان قصد دارند بداخلاقی‌ها و آزارها و خشونت‌هایی را که ممکن است در جریان یک پروژه سینمایی و سر صحنه وجود داشته باشند، پیگیری کنند، چون ممکن است به دلیل فشار کاری به برخی از عوامل صحنه توهین یا جسارت شود که این مسائل هم باید پیگیری شود و سازمان سینمایی با تمام راهکارهای قانونی‌اش آماده است شکایات هر کدام از این دوستان شورای پنج نفره یا هر کدام از عزیزانی که این بیانیه را امضا کرده یا حتی جزو این 300نفر نیستند، پیگیری قانونی کند تا به نتیجه برسد، اما اگر این جریان یک جریان صنفی نیست و قرار است به یک جریان دیگری مانند یک جنبش اجتماعی یا سیاسی در کشور تبدیل شود، من در جریانش نیستم و تحلیلی از این اتفاقات ندارم. اگر جریان صنفی مطرح باشد، ما در هر شرایطی از هنرمندان‌مان صیانت می‌کنیم. انگیزه‌هایی که می‌تواند حتی سیاسی باشد سیاسی بودن انگیزه کلیدزنندگان بیانیه موسوم به زنان سینماگر موضوعی است که از سوی برخی مطرح شده است. محمدحسین فرحبخش، از سینماگرانی است که به صراحت مشکوک بودن انگیزه گردانندگان اصلی و پشت پرده این بیانیه را زیر سؤال می‌برد. این تهیه‌کننده که بیش از 40 سال است به طور ممتد و حرفه‌ای در سینما حضور داشته و به طور عادی با زنان سینماگر زیادی همکاری کرده است، می‌گوید که تا به حال حتی یک مورد از آنچه آزارجنسی عنوان می‌شود در سابقه کاری‌اش سراغ ندارد؛ «من با برخی از خانم‌هایی که این بیانیه را امضا کرده‌اند (هم آن‌هایی که متأهل بودند و هم آن‌هایی که مجرد بودند) صحبت کردم و حرف‌های همگی شبیه هم بود که به من گفتند، ما را تحت فشار گذاشتند و نمی‌خواستیم امضا کنیم و وقتی از آن‌ها راجع به صحت این صحبت‌ها سؤال کردم، قسم خوردند ما چنین چیزی ندیده‌ایم.» فرحبخش به این نکته اشاره می‌کند که با دادن این بیانیه موافق نیستم و به نظرم اینگونه مسائل را اگر اتفاق افتاد، باید در زمان وقوع خود واکنش نشان داد نه اینکه 10سال از اتفاقی گذشته باشد و کسی را متهم کنیم که فرد ثابت‌شده‌ای است و اهل این حواشی نیست. «نمی‌خواهم تهمت بزنم در این فهرست امضاکنندگان بیانیه، برخی افراد با مقاصد سیاسی فعالیت دارند و حیثیت سینما را نشانه گرفته‌اند.»

23302