بیت‌کوین در کف 8 ماهه
بیت‌کوین پس از پشت‌سر گذاشتن یک دوره افت قیمت، به سطح غیرمنتظره 82هزار دلار سقوط کرد. رسیدن نرخ بیکاری آمریکا به سقف چهارساله، نگرانی‌ها درباره حباب هوش‌مصنوعی و ابهام در سیاست‌های فدرال‌رزرو، مجموعه عواملی هستند که بیت‌کوین را به کف هشت‌ماهه رسانده‌اند.
بازار جهانی رمزارزها طی هفته‌های اخیر شاهد کاهشی کم‌سابقه بوده است؛ کاهشی که در روز جمعه به سطحی غیرمنتظره رسید. این کاهش شدید نه‌فقط ارزش بیت‌کوین و اتریوم را به پایین‌ترین سطوح چند ماه رساند، بلکه فضای روانی و ساختاری بازار را نیز متزلزل کرد. مجموعه‌ای از عوامل فنی، فروش‌های اهرمی و تحولات کلان اقتصادی، باعث شده‌اند تا پرتلاطم‌ترین دوره سال جاری میلادی شکل بگیرد. این گزارش در تلاش است تا تصویری شفاف و پیوسته از عوامل اصلی این بحران ارائه دهد و دلایل آن را تشریح کند.
چشم سرمایه‌گذاران ترسیده است
افت شدید رمزارزها از اوایل ماه گذشته آغاز شد و با سرعتی چشم‌گیر ادامه یافت. بیت‌کوین که طی ماه‌های گذشته رکوردهای بالاتر از 120 هزار دلار را ثبت کرده بود، اکنون پس از از دست دادن بخش عمده‌ای از رشد سالانه خود، در محدوده هشتاد هزار دلار نوسان می‌کند و برای ساعاتی به سطح غیرمنتظره 82 هزار دلار نیز رسید. اتریوم نیز به کمترین سطح چهار ماه اخیر سقوط کرده و سایر آلت‌کوین‌ها روند مشابهی را تجربه کرده‌اند.
همان‌طور که در گزارش‌های قبلی اشاره شده است، بر اساس داده‌های بازار، طی شش هفته گذشته نزدیک به 1.2 تریلیون دلار از ارزش کل بازار رمزارزها از بین رفته است؛ عددی که به وضوح، ابعاد فشار فروش و موج نگرانی سرمایه‌گذاران را نشان می‌دهد. صندوق‌های ETF اسپات بیت‌کوین در هنگ‌کنگ نیز با ثبت سقوطی حدود 7درصدی در یک روز، تاثیر پذیری شدید بازارهای آسیایی را نشان دادند. در چنین شرایطی، سه رمزارز اصلی بازار، یعنی بیت‌کوین، اتریوم و ریپل، به ترتیب افت‌های هفتگی 12، 14 و 16 درصدی را ثبت کردند. سرمایه‌گذاران خرد نیز برای فرار از این نوسانات قابل‌توجه، به استیبل‌کوین‌ها اقبال نشان داده‌اند؛ این حرکت نشانه‌ای روشن از افزایش ترس سرمایه‌گذاران و کاهش تمایل به آنها به پذیرش ریسک است.
اشتباه فنی و اثر گوی برف
اگرچه سقوط قیمت‌ها در بازار رمزارز همواره می‌تواند بازتابی از نگرانی‌های اقتصادی باشد، اما ریزش اخیر ابعاد فنی مهمی نیز داشته است. در تاریخ 10 اکتبر، یک موج فروش گسترده باعث فعال‌شدن حجم قابل‌توجهی از موقعیت‌های اهرمی شد که به‌طور خودکار لیکویید شدند. این «تصفیه اهرمی» زنجیره‌ای از فشار فروش ایجاد کرد و با کاهش عمق بازار، نوسانات را تشدید کرد. اما ماجرا همین‌جا تمام نشد. تام لی، تحلیلگر شناخته‌شده بازار، اعلام کرد که یک باگ نرم‌افزاری در استیبل‌کوین Athena USDE در صرافی بایننس نقش مهمی در تشدید بحران داشته است. این استیبل‌کوین که باید همواره نزدیک یک دلار معامله شود، در نتیجه خطای نرم‌افزاری تا 65 سنت سقوط کرد. همین کاهش ناگهانی باعث شد‌میلیون‌ها سفارش خودکار فروش فعال شود و موقعیت‌های مالی بسیاری را در چند دقیقه نابود کند.
تام لی تاکید کرده است که این اختلال به‌خودی‌خود ارتباطی با شبکه‌های بلاک‌چینی مانند بیت‌کوین یا اتریوم نداشته و مشکل اصلی، ترکیب خطرناک اتوماسیون و اهرم بالا در معاملات بوده است. او این حادثه را «قوی سیاه کوچک» نامید و معتقد است چنین رخدادهایی در بازارهای مالی سنتی نیز سابقه داشته‌اند. کاهش نقدینگی بازارسازان نیز در این میان نقش کلیدی داشت. بسیاری از آنها با مشاهده شرایط پرریسک، حجم معاملات خود را کاهش دادند یا از بازار خارج شدند؛ عاملی که باعث شد معاملات بزرگ‌تر اثر بیشتری بر قیمت‌ها بگذارند و شدت سقوط افزایش یابد.
بیکاری، نرخ بهره و حباب AI
در کنار مشکلات فنی و ساختاری، شرایط اقتصادی ایالات متحده نیز نقش پررنگی در وضعیت اخیر داشته است. انتشار گزارش تازه بازار کار که نشان داد نرخ بیکاری آمریکا به 4.4 درصد افزایش یافته که بالاترین سطح چهار طی سال اخیر است؛ این گزارش، بازارهای مالی را دوباره در وضعیت اضطراب قرار داد. افزایش بیکاری، نگرانی‌ها درباره کند شدن اقتصاد و احتمال ورود به دوره رکودی را تشدید کرده است. نکته قابل‌توجه این است که در همین زمان، برخلاف سقوط رمزارزها، شاخص‌های آتی سهام آمریکا به‌طور غیرمنتظره‌ای رشد کردند. این واکنش متناقض به انتظارات جدید درباره سیاست پولی فدرال‌رزرو بازمی‌گردد. رشد بیکاری احتمال کاهش نرخ بهره را افزایش می‌دهد؛ رخدادی که معمولا برای سهام به‌ویژه در حوزه فناوری خبر خوبی است. اما بازار رمزارزها که حساسیت بیشتری به فشارهای کوتاه‌مدت دارد، واکنشی سریع و منفی نشان داد.
آستین آرنولد از Altcoin Daily توضیح می‌دهد که کاهش نقدینگی ناشی از فشارهای مالی دولت آمریکا، نگرانی درباره حباب احتمالی در بازار سهام مرتبط با هوش مصنوعی، و فضای نامطمئن اقتصاد جهانی، همگی رفتار سرمایه‌گذاران را محتاط‌تر کرده است. او معتقد است که با وجود این فشارها، بنیادهای بیت‌کوین همچنان قوی هستند و این دوره می‌تواند شبیه سال‌های ابتدایی رشد اینترنت باشد؛ دوره‌ای که هر شوک در نهایت مسیر رشد بلندمدت را هموارتر کرد.
فدرال‌رزرو مردد است
در حالی‌که بخشی از بازار سهام آمریکا با انتشار آمار جدید اشتغال، احتمال کاهش نرخ بهره را تقویت‌شده تلقی می‌کند، بسیاری از تحلیلگران با این فرضیه محتاط برخورد می‌کنند. انتشار نرخ بیکاری 4.4 درصدی اگرچه فشار را بر فدرال‌رزرو افزایش داده، اما این نهاد بارها ثابت کرده است که در روند تصمیم‌گیری خود تنها به یک شاخص اتکا نمی‌کند. مقامات فدرال‌رزرو تاکید دارند که هرگونه کاهش نرخ بهره تنها زمانی انجام خواهد شد که نشانه‌های پایدار از کاهش تورم و تعدیل اقتصاد مشاهده شود؛ موضوعی که هنوز کاملا قطعی نیست.
برخی از اقتصاددانان معتقدند که فدرال‌رزرو ممکن است نسبت به کاهش نرخ بهره بسیار آهسته و محتاط عمل کند، زیرا کاهش زودهنگام نرخ‌ها می‌تواند دوباره منجر به افزایش تورم شود. این عدم قطعیت، سرمایه‌گذاران بازار رمزارز را در وضعیتی ابهام‌آمیز قرار داده است؛ چرا که این دسته از سرمایه‌گذاران، معمولا به تغییرات نرخ بهره حساس‌تر از فعالان بازار سهام واکنش نشان می‌دهند. در این میان، هر سخنرانی مقام فدرال‌رزرو یا هر داده جدید اقتصادی می‌تواند موجی از خرید یا فروش را در بازار دیجیتال به راه بیندازد.
تردیدهای موجود موجب شده سرمایه‌های بزرگ، فعلا مسکوت بمانند و به همین دلیل عمق نقدینگی بازار کاهش یابد. کاهش نقدینگی یکی از دلایل اصلی تشدید نوسانات در هفته‌های اخیر بوده است. به بیان دیگر، حتی اگر بخشی از بازار سهام به‌دلیل امید به کاهش نرخ بهره واکنش مثبت نشان دهد، بازار رمزارز به دلیل نبود قطعیت و ماهیت پرریسک دارایی‌های دیجیتال، واکنشی محافظه‌کارانه‌تر و ناپایدارتر دارد. بر همین اساس، تا زمانی که آینده سیاست‌های فدرال‌رزرو روشن‌تر نشود، بخش قابل‌توجهی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند نقد بمانند یا در استیبل‌کوین‌ها سرمایه‌گذاری کنند. این وضعیت ابهام‌آمیز، عامل مهمی در تداوم جو بی‌ثباتی اخیر در بازار رمزارز است.