تاثیر وضعیت معیشتی بر گسترش بی حجابی درجامعه
خبرگزاری فارس - مریم آقانوری؛ موضوع جنجالی این روزهای جامعه‌مان نه گرانی نان و بنزین است و نه برجام و برنامه هسته‌ای ایران. اگرچه پنجه تورم همچنان گلوی معیشت مردم را می‌فشارد، اما اغلب همچنان دست به سینه پای اعتقاداتشان ایستاده‌اند. این وسط حجاب که از ناب‌ترین ارزش‌هایمان بوده، تبری شده در دست دشمن تا ریشه دین را در زمین اعتقاداتمان سست کند.
هزاران سوال در ذهن جوانانمان هجوم آورده که پاسخش را نمی‌دانیم چه بگوییم؟! دست به دامن عالمان حوزه دین می‌شویم. با حوری رضا زاده مدیر حوزه علمیه کوثر فردیس گفتگو می‌کنم که گرم و شیرین مثل یک معلم با دلیل و منطق سخن می‌گوید و به جوانان که می‌رسد مادرانه و دلسوزانه پاسخ می‌دهد.
حجاب از نگاه دین چیست و چگونه تعریف می‌شود؟
- واژه حجاب هم پوشش هم پاکدامنی را شامل می‌شود. اما اگر آن را به پوشش محدود کنیم باید بگویم پوشش یک حکم است که در شریعت‌های وَحیانی وارد شده و بر اساس آن همه ادیان برای آقایان و خانم‌ها حدی برای پوشش قائل شده‌اند که رعایت آن واجب است. موضوع پوشش خاص دین اسلام نیست. چرا که مبنای عقلانی دارد. پوشش یک امر فطری است و بر اساس قاعده «حکم به الشرع، حکم به العقل؛ هرچه عقل به آن حکم می‌کند، شرع به آن حکم می‌کند» همه شرایع وحیانی حکم به پوشش داده‌اند.
پوشش فطری است؟! یعنی میل به پوشش مثل خداجویی در ذات انسان وجود دارد؟
- بله، انسان ذاتا میل دارد خودش را از دید نگاه‌های هرز حفظ کند. این امر به دین مربوط نمی‌شود و در درون همه انسان‌هاست؛ چه دین داشته باشند و چه نداشته باشند. حتی انسانی هم که هیچ دینی ندارد، خودش را در مقابل نگاه مسموم حفظ می‌کند. اگر به بچه‌های کوچک دقت کنید وقتی به یک حدی از فهم میرسند، به پوشیدگی تمایل دارند. مادامی که فطرت انسان غبار غفلت نگرفته باشد به این سمت میل می کند که خودش را از آلودگی‌ها و تهدیدات حفظ کند.
آثار حجاب در فرد و جامعه چگونه است؟
- وقتی انسان حجاب دارد، گویا به دیگران حکم می‌کند که نگاه انسانی به من داشته باشید، نه نگاه به ظاهرم! کتاب لینا لونا (اثرکلر ژوبرت) داستان جذابی دارد؛ دختری با موهای فرفری رنگی، عده ای می‌گویند زیباست و عده‌ای دیگر می‌گویند زشت است. این دختر با خودش فکر می‌کند که چرا هیچکس دانش، مهارت، تخصص، اخلاق و مهربانی مرا نمی‌بیند و همه ظاهرم را قضاوت می‌کنند؟! باید راهی پیدا کنم تا انسانیتم دیده شود. راهش این است که پرده ای بین ظاهرم با دیگران وجود داشته باشد تا واقعیت و خصلت‌های انسانی من دیده شود. تصمیم می‌گیرد پوشش داشته باشد.
بنابراین یکی از مهمترین آثار فردی حجاب همین است که با پوشش خود به دیگران می‌گوییم مرا با انسانیتم قضاوت کنید نه با ظاهرم. چرا که ارزش انسان به شخصیت انسانی اوست نه ظاهرش. دیگر اینکه اطاعت از دستور و جلب محبت خداست.
حجاب برای انسان آرامش به دنبال دارد و انسان را از اضطراب درونی و ترس از قضاوت دیگران در مورد ظاهر از بین‌می‌برد
از آثار اجتماعی حجاب هم شاید بتوان حفظ بنیان خانواده را نام برد. پوشش موجب می‌شود مرد و زن خانواده برای همدیگر خود را بی‌آرایند و دلبستگی و علاقه بینشان بیشتر و بنیان خانواده مستحکم‌تر می‌شود. ضمن اینکه زن محجبه می‌تواند بدون دغدغه و ترس از قضاوت ظاهری در عرصه های مختلف جامعه حضور موثر داشته باشد و با همان ویژگی در هر جایگاهی دیده شود. مثلا در جایگاه علمی با همان ویژگی علمی دیده شود نه بر اساس ظاهرش و نه به عنوان یک ابزار. وقتی زن پوشش داشته باشد و خودش را در معرض قرار ندهد مفاسد اجتماعی در جامعه کمتر می‌شود. مفسده‌ها و فضاهای آلوده اجتماعی کمتر و جامعه سالمتر می‌شود. حجاب در سالم‌سازی روانی افراد جامعه موثر است.
آیا حجاب محدودیت است؟ اختیارات و آزادی فرد را محدود می‌کند؟
- بله حجاب محدودیت است؛ اما نه محدودیت برای خود فرد، بلکه برای طرف مقابل. یعنی من با حجابم دیگران را محدود می‌کنم و حدی برایشان تعریف می‌کنم که به جز دست و صورتم را نبینند و اجازه ورود به حریم خودم را به دیگران نمی‌دهم.
دیگر اینکه روشن ترین دلیل برای هرچیزوقوع آن است. حجاب برای فرد محدودیت نیست. حضور موفق بانوان محجبه در عرصه‌های مختلف اجتماعی، مدیریتی و اجرایی حتی در سطوح بالای کشوری موید این مطلب است که حجاب محدودیت نیست. حجاب به تعبیر خیلی از بزرگان مصونیت است.
حجاب حفظ امنیت خانم هاست و گویا زن را در یک حصار و دژ مستحکمی قرار می‌دهد که دیگران نمی‌توانند به آن وارد شوند. اتفاقا حجاب باعث آزادی انسان است؛ چرا که موجب می‌شود زن محجبه با خیال راحت و بدون ترس از قرارگرفتن در معرض سوء استفاده ابزاری دیگران، به فعالیت در عرصه اجتماع بپردازد. حضور موفق بانوان در جایگاه‌های بالای علمی مدیریتی اقتصادی و غیره به دلیل تفکر بالنده آنهاست. انسان با تفکر بالنده رشد می‌کند نه با حجاب یا بی‌حجاب.
از نگاه دین حجاب اختیاری است یا اجباری؟
- اگرچه این موضوع بسیار مطرح می‌شود، اما طرح آن موجب دو قطبی سازی است. تقسیم حجاب به اختیاری و اجباری اشتباه است. هیچ کس برای ورود به حوزه علمیه، دانشگاه، نیروهای مسلح و... اجبار نمی‌شود؛ اما اگر ثبت نام کرد و وارد شد، باید قوانین مربوط به آن را رعایت کند. رعایت پوشش، خاص کشورهای اسلامی نیست. در کشورهای غربی هم مثلا برای حضور در محیط‌های علمی قوانین خاصی برای پوشش وجود دارد.
طرح موضوع حجاب اجباری یا اختیاری، برای کسی است که هنوز وارد دین نشده است. اما اگر کسی وارد شد، پس باید قوانین دین را هم بپذیرد. اینجا دیگر بحث اجبار و اختیار مطرح نیست. مگر می شود کسی مسلمان باشد یا مسیحی باشد ولی قوانین دینش را نپذیرد؟!
آیا تعیین این بایدها موجب دین گریزی به ویژه در قشر جوان نمی‌شود؟ «برخی‌ها معتقدند ما دین را با اختیار انتخاب نکرده‌ایم. مثلا در یک خانواده مسیحی یا مسلمان و یا در یک کشور مسلمان به دنیا آمده ایم.»
- در این خصوص دو مطلب وجود دارد؛ یکی اینکه اصل پذیرش دین تحقیقی است، نه تبلیغی. اگر کسی چنین ادعایی دارد و دنبال حقیقت است، بنا بر اصل پذیرش تحقیقی دین به این افراد توصیه می‌کنیم؛ بروید تحقیق کنید اگر دین اسلام را دین حق نیافتید ما به علم شما احترام می‌گذاریم. در صورتیکه که بسیاری از جوانان ما هیچ تحقیقی در حوزه دین نداشته‌اند و فقط بر اساس تبلیغات ضد اسلام این حرف‌ها را می‌زنند.
موضوع دیگر اینکه اگر به فرض مثال کسی اصلا دین ندارد یا مسلمان نیست، ولی در کشور اسلامی زندگی می‌کند، آیا نباید به قوانین آن کشور احترام بگذارد؟ آیا در کشورهای غربی و یا سایر کشورها احترام به قوانین یک اصل پذیرفته‌شده نیست و همه افراد ملزم به رعایت قانون در کشور نیستند؟ موضوع احترام به قوانین مختص اسلام نیست و یک موضوع عقلی است. اتفاقا پوشش ایرانیان قبل از اسلام بسیار بیشتر از پوشش ایرانیان بعد از اسلام بوده است.
متاسفانه جوانان ما به دنبال کشف حقیقت نیستند و تفکر آنها تحت هجوم دشمن قرار گرفته است. دشمن با همه ابزارها و همه متخصصان خود وارد شده و با آدرس‌های غلط علیه دین، بنیان‌های فکری جوانان ما را هدف گرفته و آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. دشمن فکر جوانان ما را مسموم کرده و امید و ایمان را از آنها گرفته است. تا وقتی هم که ایمان و امید برنگردد این جوانان با افکار مسموم شده نمی‌توانند چیزی را باور کنند. در حالیکه کشور ما در بسیاری مواضع رتبه‌های بالای جهانی را دارد، اما سیاهنمایی‌ها اجازه دیدن موفقیت‌های کشور را به جوانان نمی‌دهد.
چه کنیم تا امید و انگیزه در میان قشر جوان جامعه تقویت شود؟
- حضرت آقا بارها فرمودند که ببینید دشمن از کجا و با چه ابزاری برای نفوذ استفاده می‌کند از همانجا وارد شوید. ما با رفتارها و خودخواهی‌هایمان از جوانانمان دور می‌شویم من فکر می‌کنم بخشی از مشکل ماییم که فاصله ایجاد کرده‌ایم.در حالیکه دشمن فاصله هارا کم کرده و تا خانه‌های ما پیش آمده و بر جوانان ما اثر می‌گذارد.
متاسفانه ما فعالیت در فضای رسانه و مجازی را بلد نیستیم و در این حوزه کاری نکرده‌ایم. ما در فضای حقیقی غوطه‌وریم در حالیکه ذهن بچه‌های ما در فضای مجازی در حال مسموم شدن است. این نقطه ضعفی است که باید مسؤولان فرهنگی برای آن فکر کنند و امکانات لازم را برای مقابله با این تهاجم به کار بگیرند.
دشمن در حال نشر بدی‌ها و القای ناامیدی است این موضوع زمانی نگران کننده می‌شود که برخی افراد در کشور نیز همین مسیر را دنبال می‌کنند و موجب ایجاد ناامیدی و یاس می‌شوند
دشمن در حال نشر بدی‌هاست و حتی خودمان هم گویا ناخواسته به دنبال خبرهای بد هستیم. برای امیدآفرینی در جامعه باید بر عکس آن عمل کنیم و خوبی‌ها و پاکی‌ها را در جامعه نشر دهیم.
اما در مورد حجاب ما چه کردیم؟! صدا و سیمای ما سال‌ها در فیلم‌ها بدبخت‌ترین و فقیرترین و بی دست وپا‌ترین آدم‌ها را چادری و باحجاب نشان داد. یا در فضای واقعی خانم‌های زندانی هم برای حضور در دادگاه باید چادر سر کنند.
حالا ما برعکس عمل کردیم. با برخوردهای سلبی می‌خواهیم بی‌حجاب‌ها را چادری کنیم. این راهکار درستی نیست اگر بخواهیم دعوت به خیر کنیم اول باید امت باشیم. البته برخی ها به عمد و قصد نافرمانی اجتماعی اقدام به کشف حجاب می‌کنند. برخی‌ها سرشاخه هستند و به منظور جذب افراد وارد می شوند و رفتارهای ناهنجار و بی حجابی‌هایشان پشتوانه دارد واز جاهای خاص حمایت می شوند. مقابله و برخورد سلبی با این افراد لازم است.
ما به دنبال آن هستیم مردم را به یک امت واحد و یک گروه همفکر با افق دید مشترک تبدیل کنیم. این کار باید از سرشاخه‌ها شروع شود و مسوولان همفکر شوند. در مرحله بعد برای همفکر کردن مردم قدم برداریم. باید قبول کنیم کم حجابی در جامعه فقط بخاطر تبلیغات سوء دشمن نیست، قصور مسوولان در انجام وظایف و کوتاهی مبلغان دین هم در این امر دخیل است. به فرمایش رهبری جوانان سرمایه‌های این کشور هستند. باید همه، از جمله جوانان کم‌حجاب را دوست داشته باشیم و دلسوزانه توصیه به حجاب کنیم.
توصیه به حجاب یعنی همان امر به معروف و نهی از منکر؟
- امر به معروف نهی از منکر باید با شیوه مناسب و متناسب با شرایط اجرا شود. من جوان اوایل انقلابم. اگرچه آن وقت‌ها تعداد خانم‌های بی‌حجاب زیاد بود، اما حضور خانم‌های محجبه به صورت گروهی در جامعه، فضا را به نفعشان پیش‌می برد. با خانم‌های بی‌حجاب دوست می‌شدیم و معمولا یک روسری هم در کیفمان بود که به آنها هدیه می‌دادیم. اما فضای جامعه کنونی با آن وقت‌ها فرق دارد. حالا فاصله بین باحجاب‌ها و بی‌حجاب‌ها خیلی زیاد شده. حالا اگر با مهربانی و دلسوزی هم که بگویی شاید مورد پرخاش قرار بگیری. لازم است اول فاصله‌ها را کم کنیم. اول باید با آنها بنشینیم و گفتگو کنیم و بعد به خیر دعوتشان کنیم.
شما به عنوان رئیس حوزه علمیه کوثر، بانوان را با چه شیوه‌ای به حجاب دعوت می‌کنید؟
- ما در مرحله اول تلاش کردیم فاصله‌ها را کم کنیم. با برگزاری کلاس‌های مختلف برای بچه‌ها مادرها را به حوزه کشاندیم. در حوزه علمیه کوثر فردیس هیاتی داریم که پنجشنبه‌ها برای عموم است. حتی خانم‌های کم‌حجاب هم خودشان می‌آیند. نمی‌گوییم حوزه مقدس است و نباید با این وضعیت بیایند. حتی اگر بخواهند به داخل طبقات حوزه هم بروند، منعی برایشان نداریم. با آنها دوست می‌شویم. می‌نشینیم و گفتگو می‌کنیم. بعد از چند بار آمدن به هیات، خودشان حجابشان را رعایت می‌کنند. نه اینکه چادر سر کنند، اما با یک حجاب معقول می‌آیند.
بارها پیش‌آمده بعضی‌هایشان گریه کردند و به تعبیر خودشان گفتند که ما شما رو فاطی کماندو می‌دیدیم. بعضی‌ها هم می گویند که همه چادری‌ها هم مثل شما نیستند. اگرچه در همه قشرها انسان خوب و بد وجود دارد، اما ما چادری‌ها باید حواسمان باشد پوشش ما پرچم اسلام است روی سرمان. باید دقتمان روی رفتار و اخلاقمان بیشتر باشد. باید به کم‌حجاب‌ها نزدیک شویم تا بتوانیم همدل بشویم.
اگر نشر خوبی ها را در صدا و سیما هیات‌ها، مساجد و پارک هایمان داشته باشیم؛ اگر در پارک‌های بانوان کنار بی‌حجاب‌ها بنشینیم و با آنها همسفره بشویم و فاصله ها را کم کنیم؛ اگر از خودمان یک خاطره خوب به جا بگذاریم، حتما نتیجه مثبت خواهیم گرفت.
آیا وضعیت معیشتی بر گسترش بی‌حجابی‌ها در جامعه اثرگذار است؟
- برخی‌ها می‌گویند بخاطر گرانی‌ها بی‌حجاب شده ایم. در حالیکه لباس‌ها و لوازم آرایشی که استفاده می‌کنند، خیلی بیشتر از پول چادر و پوشاک حجاب است. البته وضعیت معیشتی، عملکرد بد مسؤولان یا برخی مسلمانان، بهانه‌ای است برای عمل نکردن به دستورات اسلام. بهانه ای است برای اینکه گناه همه این‌ها را پای اسلام بنویسند. این ها ابزار و بهانه‌هایی است که دشمن بر آنها سوار شده و جریان بدبین کردن مردم از اسلام را پیش می‌برد.