تامین برق خانگی / تجدید پذیرها به کمک آمدند
استفاده از انرژی های تجدید پذیر یک اقدام مهم برای کمک به صنعت برق و تولید انرژی پاک است.
انرژی های تجدید پذیر کمک بزرگی برای تامین سوخت پاک است. کشور ما باید بتواند از تمام ظرفیت ها در این مورد استفاده کند.
مشاور مدیرعامل توانیر با بیان اینکه می‌توانیم در قالب یک برنامه میان‌مدت نیمی از مصرف برق بخش خانگی کشور را از طریق انرژی خورشیدی تامین کنیم، افزود: در صورت تحقق این برنامه سالانه 18 میلیارد متر مکعب در مصرف گاز طبیعی در کشور صرفه جویی می‌شود.
"مجید فرمد" با اشاره به اهمیت توسعه انرژی خورشیدی در کشور گفت: متوسط مصرف سالیانه مشترکان خانگی در سال 1401 در کل کشور برابر با 3106 کیلووات‌ساعت بود که تنها 8 استان فارس، کرمان، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان و بوشهر از متوسط ذکر شده مصرف بیشتری داشته‌اند و غالب استان‌های کشور (23 استان) از این متوسط، برق کمتری مصرف کردند.
وی افزود: تعداد مشترکان بخش خانگی در انتهای سال 1402 به بیش از 32 میلیون مشترک رسید و طی 5 سال آینده نیز این رقم به حدود 36 میلیون مشترک خواهد رسید.
فرمد با بیان ضرورت برنامه‌ریزی ویژه برای پاسخ به نیاز مصرف برق مشترکان بخش خانگی در سال‌های آینده گفت: یکی از راه‌های تأمین برق مورد نیاز مشترکان خانگی، استفاده از پنل خورشیدی است.
وی در همین خصوص تصریح کرد: یک پنل خورشیدی با ظرفیت یک کیلووات در اغلب نقاط جغرافیایی ایران سالانه می‌تواند 1500 کیلوات‌ساعت و به مدت 20 سال، برق تولید کند. این میزان برق به طور متوسط برابر با نیمی از برق مصرفی مشترکان خانگی در کشور است.
مشاور مدیرعامل توانیر با اشاره به اینکه در صورت تخصیص یک کیلوات پنل خورشیدی به 36 میلیون مشترک خانگی در کشور، ظرفیت این نوع نیروگاه‌ها به 36000 مگاوات می‌رسد، افزود: با این روش می‌توان حداقل 54 میلیارد کیلووات‌ساعت برق در سال تولید کرد.
فرمد در پاسخ به این پرسش که منابع مالی مورد نیاز این طرح از چه روش‌هایی قابل تامین است، اظهار داشت: این طرح در یک بازه زمانی میان‌مدت به 14.4 میلیارد دلار اعتبار نیاز دارد که برای تحقق این میزان اعتبار می‌توان از منابع حاصل از سوخت صرفه‌جویی شده در اثر تولید برق توسط نیروگاه‌های خورشیدی استفاده کرد.
وی ادامه داد: منابع حاصل از سوخت صرفه‌جویی شده در اثر تولید برق توسط نیروگاه‌های خورشیدی حتی اگر تماماً با نرخ گاز طبیعی هم در نظر گرفته شود (مثلاً 20 سنت به ازای مترمکعب) و از بهای بالاتر سوخت مایع نیروگاه‌ها در فصل سرد سال نسبت به گاز طبیعی چشم‌پوشی شود، سالانه معادل 3.6 میلیارد دلار خواهد بود که می‌تواند سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی خانگی را ظرف 4 سال پوشش دهد.
مشاور مدیرعامل توانیر بر همین اساس گفت: دولت می‌تواند به اتکای این روش تأمین مالی نسبت به واگذاری تدریجی پنل خورشیدی به کلیه مشترکان برق (به میزان یک کیلووات به ازای هر مشترک) به صورت رایگان و یا با دریافت حداکثر 20 درصد هزینه آن، اقدام کرده و در قبال این اقدام، مشترک مکلف شود نسبت به حفظ و نگهداری پنل خورشیدی در طی عمر مفید آن (حداقل 20 سال) و تولید برق اقدام و از برق تولیدی پنل خورشیدی برای تأمین بخشی از برق مورد نیاز خود استفاده کند.
وی پیشنهاد داد: در صورتی که در انتهای هر سال، میزان برق تولیدی پنل خورشیدی نسبت به کل مصرف برق مشترک خانگی در آن سال بیشتر باشد، برق تولیدی مازاد در اولین صورت‌حساب برق مشترک در سال بعد با نرخ روز تابلوی سبز بورس انرژی، تسویه و در صورتی که برق تولیدی از حد متعارف تولید پنل خورشیدی با توجه به عمر باقیمانده آن کمتر باشد با همان نرخ در اولین صورت‌حساب برق مشترک در سال بعد با او تسویه شود.
وی در مورد دیگر روش‌ها برای توسعه انرژی خورشیدی در بخش خانگی تاکید کرد: در صورتی که در ساخت‌وساز‌های جدید، سازندگان بر اساس الزام قانونی، مکلف شوند که برای هر واحد مسکونی به میزان یک کیلووات نیروگاه خورشیدی در محل ساخت مسکن احداث کنند، سالانه به طور متوسط 700 مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی اضافه خواهد شد.
مشاور مدیرعامل توانیر همچنین به امکان استفاده از ظرفیت صنایع کشور برای توسعه انرژی خورشیدی اشاره کرد و در این خصوص اضافه کرد: بخش صنعت که خواهان عدم محدودیت برق در دوره گرم سال است می‌تواند در راستای عمل به تکالیف ماده 16 قانون جهش تولید دانش‌بنیان به جای احداث نیروگاه‌های خورشیدی بزرگ که اتصال آن به شبکه، مستلزم تقویت شبکه انتقال برق است نسبت به احداث یک کیلووات پنل خورشیدی برای هر مشترک خانگی اقدام کند و به ازای این اقدام به میزان مشابه از برنامه‌های مدیریت مصرف برق، مستثنی شود.
فرمد در مورد دیگر روش‌های ممکن برای توسعه انرژی خورشیدی در بخش خانگی گفت: علاوه بر روش‌های مورد اشاره، کارخانجات سازنده پنل خورشیدی در کشور نیز می‌توانند نسبت به واگذاری یک کیلووات پنل خورشیدی به مشترکان خانگی برق داوطلب در قالب فراخوان و فروش درازمدت اقساطی (مثلاً ظرف مدت 5 سال) اقدام کنند و خریداران پنل خورشیدی نیز می‌توانند از محل فروش برق تولیدی به شبکه بر اساس تعرفه‌های مصوب، اقساط خود را ظرف مدت 5 سال پرداخت کرده و برای عمر باقیمانده پنل خورشیدی (مثلاً 15 سال) از درآمد فروش برق بهره‌مند شوند.
وی در مورد مزایای این اقدام تصریح کرد: صرفه‌جویی سالانه 18 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی یا معادل آن سوخت مایع در نیروگاه‌های حرارتی، گسترش فرهنگ تولید برق پاک بین آحاد مردم، توسعه ظرفیت کارخانجات داخلی تولید پنل خورشیدی، افزایش پایداری شبکه برق سراسری و رفع ناترازی از جمله مزایای توسعه انرژی‌های خورشیدی در بخش خانگی است.
مشاور مدیرعامل توانیر در پایان تصریح کرد: باید در نظر داشت نصب پنل خورشیدی در مشاعات (پشت‌بام) مجتمع‌های مسکونی موجود با چالش‌هایی مانند لزوم اخذ موافقت محضری کلیه مالکان واحد‌های مسکونی واقع در مجتمع با نصب پنل خورشیدی در مشاعات، وجود فضای کافی آفتاب‌گیر و حتی‌الامکان بدون سایه در مشاعات برای نصب پنل خورشیدی، لزوم اتصال سازه پنل خورشیدی به اسکلت ساختمان جهت مقاومت پنل در مقابل باد و طوفان و امکان سرقت پنل خورشیدی نصب شده بر روی پشت‌بام از طریق پشت‌بام‌های مجاور همراه است که لازم است در زمان اجرا به آن توجه شود.