تجربیات جهانی باشگاه‌های بورسی
ماجرای واگذاری دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در حالی سال‌هاست به گره کوری تبدیل شده که سهام باشگاه‌های زیادی در دنیا، در بورس‌ها دادوستد می‌شوند.
به گزارش سرویس بورس مشرق، باشگاه‌های فوتبال بسیاری در سراسر دنیا وجود دارند که به طور خصوصی اداره می‌شوند اما برخی باشگاه‌های فوتبال در بورس‌های اوراق بهادار پذیرفته شده و سهام آنها توسط عموم مردم مورد معامله قرار می‌گیرد.
به عنوان نمونه می‌توان به باشگاه‌های منچستریونایتد و آرسنال از انگلیس، یوونتوس، رم و لاتزیو از ایتالیا، بوروسیا دورتموند از آلمان، آژاکس از هلند، گالاتاسرای، بشیکتاش و فنرباغچه از ترکیه، سلتیک و رنجرز از اسکاتلند، بنفیکا، پورتو و اسپورتینگ از پرتغال و بالی یونایتد از اندونزی اشاره کرد. مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس اوراق بهادار تهران در گزارشی به قلم کامران سلمانی قرائی شرایط پذیرش برخی از این باشگاه‌های فوتبال همچون یوونتوس، دورتموند، آژاکس و گالاتاسرای را در بورس‌های اوراق بهادار مورد بررسی قرار داده و به آمار و اطلاعات مربوط به معاملات سهام این باشگاه‌ها از جمله ارزش بازاری، درصد سهام شناور آزاد، ارزش بازاری سهام شناور آزاد و ساختار سهامداری این باشگاه‌ها اشاره کرده است. در ادامه نیز به وضعیت سودآوری و منابع درآمدی این باشگاه‌ها پرداخته شده است.
«یوونتوس» ایتالیا
باشگاه یوونتوس در دسامبر 2001 در بورس اوراق بهادار ایتالیا پذیرفته شد و در بازار اصلی (MTA) این بورس قابل معامله است. از دیگر باشگاه‌های ایتالیایی که در بورس این کشور پذیرفته شده‌اند، «لاتزیو» و «رم» را می‌توان نام برد که مانند یوونتوس در بازار اصلی (MTA) این بورس معامله می‌شوند. طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در 28 می 2021 از سایت مارکتواچ ارزش بازاری سهام باشگاه یوونتوس بالغ بر یک‌میلیارد یورو است. تعداد کل سهام منتشر شده این باشگاه حدود 33/ 1 میلیارد سهم است که تماما به صورت سهام عادی بوده و 2/ 36درصد آن یعنی 482میلیون سهم به صورت سهام شناور آزاد قابل معامله برای عموم مردم است. همچنین میانگین حجم معاملات سهام باشگاه یوونتوس برابر با 85/ 6 میلیون سهم است. بازده سهام این باشگاه طی دوره‌های 5 روز و یک ماه اخیر مثبت بوده و به ترتیب بازده 84/ 2 و 03/ 4درصدی داشته‌اند اما بازده سه‌ماه و یک سال اخیر آن به ترتیب منفی09/ 8 و منفی17/ 18 درصد بوده است.
درآمد این باشگاه از سال 2016 تا 2019 همواره در مسیر صعودی قرار داشته اما در سال 2020، درآمد یوونتوس نسبت به سال قبل کاهش یافته و نرخ رشد منفی54/ 13 درصدی را تجربه کرده و درآمد آن به حدود 400میلیون یورو رسیده است. مهم‌ترین منبع درآمدی این باشگاه، درآمد ناشی از انتقال بازیکنان (حدود 172میلیون یورو) بوده که معادل 30 درصد از کل درآمد باشگاه است. همچنین درآمدهای ناشی از حق پخش تلویزیونی با حدود 166 میلیون یورو (29درصد) و اسپانسرها و تبلیغات با حدود 130 میلیون یورو (6/ 22درصد) در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
«دورتموند» آلمان
یکی دیگر از باشگاه‌های معتبر فوتبال که در بورس اوراق بهادار کشور خود پذیرفته شده است، باشگاه دورتموند آلمان است. سهام این باشگاه در بورس فرانکفورت آلمان و در بخش استاندارد برتر معامله می‌شود. بورس فرانکفورت دو بازار رسمی تحت عنوان بخش استاندارد برتر و بخش استاندارد جهانی دارد که بخش استاندارد برتر دارای سختگیرانه‌ترین الزامات گزارش‌دهی است. سهام باشگاه دورتموند در صنعت سرگرمی / اوقات فراغت و بخش رسانه پذیرفته شده که سهام آن از نوع سهام عادی است. مطابق با آمار و اطلاعات منتشر شده در سایت بورس فرانکفورت، ارزش بازاری سهام باشگاه دورتموند بالغ بر 536میلیون یورو بوده و تعداد کل سهام آن 92میلیون سهم است. حدود 55میلیون سهم باشگاه دورتموند یعنی 8/ 59درصد کل سهام منتشره این باشگاه، به صورت سهام شناور آزاد است. بازده یکماهه، سه‌ماهه و 6ماهه اخیر سهام این باشگاه مثبت اما بازده سالانه و دوسالانه آن منفی است. سال مالی باشگاه دورتموند 29 ژوئن است. نتایج حاکی از آن است که درآمدهای این باشگاه در سال 2020 با کاهش قابل‌توجهی روبه‌رو بوده و از 489 میلیون یورو در سال مالی 2019 به 370 میلیون یورو در سال مالی 2020 رسیده و حدود 25درصد کاهش را تجربه کرده است. درآمد عملیاتی باشگاه در سال 2020 میلادی نیز منفی است. مهم‌ترین منبع درآمدی باشگاه دورتموند در سال 2020 حق پخش تلویزیونی است که 9/ 45 درصد از کل درآمدهای باشگاه را به خود اختصاص داده است. همچنین 5/ 26درصد از منابع درآمدی نیز از طریق تبلیغات (اسپانسرها) به دست آمده است.
«آژاکس» هلند
سهام باشگاه آژاکس در بورس آمستردام یورونکست قابل معامله است [یورونکست، بازارهای اوراق بهادار هفت کشور اروپایی شامل بازارهای اوراق بهادار آمستردام، بروکسل، دوبلین، لیسبون، اسلو و پاریس را اداره می‌کند که جزو بازارهای رسمی اتحادیه اروپا هستند.] مطابق با دستورالعمل پذیرش بورس، الزامات خاصی برای پذیرش باشگاه‌های فوتبال همچون آژاکس نسبت به سایر شرکت‌ها وجود ندارد و این باشگاه نیز باید مانند سایر شرکت‌ها، معیارهای پذیرش بورس را رعایت کند.
طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در 28 می 2021 از سایت مارکتواچ ارزش بازاری سهام باشگاه آژاکس بالغ بر 281میلیون یورو است. تعداد کل سهام منتشر شده این باشگاه حدود 3/ 18میلیون سهم است که 1/ 18درصد آن یعنی حدود 3/ 3 میلیون سهم به صورت سهام شناور آزاد قابل معامله برای عموم مردم است.
طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در 30 می 2021 بازده یکساله سهام این باشگاه مثبت بوده و حدود 17/ 9 درصد است اما در سایر دوره‌ها عملکرد خوبی نداشته و بازده آن منفی است. سال مالی باشگاه آژاکس 29 ژوئن است. بررسی‌ها حاکی از آن است که درآمدهای این باشگاه در سال 2020 نسبت به سال مالی 2019 حدود 38 میلیون یورو یعنی 19درصد کاهش یافته و از حدود 200میلیون یورو در سال مالی 2019 به حدود 162میلیون یورو در سال مالی 2020 رسیده است. باشگاه طی سال‌های مالی 2017 تا 2020 زیان عملیاتی داشته اما در سال مالی 2020، زیان عملیاتی آن کاهش چشمگیری داشته و بالغ بر 55 میلیون یورو برآورد می‌شود که نسبت به سال مالی 2019 کاهش چشمگیری یافته است. بخش اعظم منبع درآمدی باشگاه آژاکس مربوط به درآمدهای ورزشی از جمله فروش بلیت‌های بازی‌های فوتبال است که سهم 55درصدی از کل منابع درآمدی باشگاه دارد. همچنین درآمد حاصل از اسپانسرها نیز 4/ 21درصد از منابع درآمدی باشگاه را به خود اختصاص داده است.
«گالاتاسرای» ترکیه
بورس استانبول نیز مانند برخی بورس‌های اوراق بهادار اقدام به پذیرش سهام باشگاه‌های فوتبال کرده است. از جمله باشگاه‌های فوتبال ترکیه که در بورس این کشور پذیرفته شده‌اند می‌توان به باشگاه‌های گالاتاسرای، فنرباغچه و بشیکتاش اشاره کرد. طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در سایت بورس استانبول، سهام باشگاه گالاتاسرای در بازار MAIN BIST بورس استانبول قابل معامله است. همچنین سهام باشگاه‌های بشیکتاش و فنرباغچه نیز در بازار MAIN BIST بورس استانبول پذیرفته شده‌اند. ارزش بازاری سهام باشگاه گالاتاسرای بالغ بر 85/ 1میلیارد لیر ترکیه است. تعداد کل سهام منتشر شده این باشگاه حدود 540میلیون سهم است که حدود 40 درصد آن یعنی حدود بالغ بر 213میلیون سهم به صورت سهام شناور آزاد قابل معامله برای عموم مردم است. طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در 9 ژوئن 2021 بازده سهام این باشگاه طی دوره‌های یکساله، سه‌ماهه و یکماهه منفی بوده اما بازده آن طی 5 روز گذشته مثبت 85/ 5درصد است.
سال مالی باشگاه گالاتاسرای 30 می هر سال است. بررسی‌ها حاکی از آن است که درآمدهای این باشگاه در سال 2020 در مقایسه با سال مالی 2019 حدود 17 درصد معادل 188میلیون لیر ترکیه کاهش یافته است. بخش اعظم منابع درآمدی باشگاه گالاتاسرای مربوط به درآمدهای ورزشی از جمله حق پخش تلویزیونی، فروش بلیت‌های بازی‌های فوتبال، تبلیغات و اسپانسرهاست که سهم 5/ 87درصدی از کل منابع درآمدی باشگاه دارد. حدود 5/ 12درصد دیگر از منابع درآمدی باشگاه از طریق فعالیت‌های تجاری به دست آمده است.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد