تحلیل جایگاه ریال ایران در برابر ارزهای جهانی
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران،میثم مهرپور با انتقاد از طرح برخی مسایل غیرکارشناسی در مورد کاهش میزان ارزش ریال ایران در برابر دیگر ارزها، اظهار داشت: در نیم قرن اخیر، ارزش پول ملی در ایران کاهش داشته و در دهه اخیر نیز شدت گرفته است؛ در حال حاضر هر واحد دلار برابر با حدود 350 هزار ریال است؛ بر همین اساس ادعا می‌شود که این مقدار برابری نرخ دلار با واحد پول ملی هیچ کشوری در دنیا وجود ندارد؛ بنابراین پول ایران، بی‌ارزش‌ترین پول دنیا است.
وی ادامه داد: اما اینکه گفته شود بی‌ارزش‌ترین پول دنیا، ریال ایران بوده و بر همین اساس اقتصاد ایران در رتبه آخر دنیا قرار می‌گیرد؛ بیش از هر چیز، یک ادعای زرد رسانه‌ای است.
* با حذف یک صفر از پول ملی، منطق این ادعا زیر سؤال می‌رود
مهرپور عنوان کرد: اگر با یک مصوبه ساده واحد پول ملی کشور را با حذف یک صفر از ریال به تومان تبدیل کنیم، در این حالت هر دلار برابر است با 35 هزار واحد پول ملی ایران نه 350 هزار واحد پول ملی، به همین شکل منطق حاکم بر ادعای مطرح شده زیر سؤال می‌رود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه منطق ادعای مطرح شده در خصوص بی‌ارزش بودن ریال و نتیجه‌گیری بعدی مبنی بر اینکه ایران ضعیف‌ترین اقتصاد را دارد، سطحی و ضعیف است، گفت: در طول تاریخ به مراتب این اتفاق افتاده که ده‌ها صفر از پول ملی کشورهای مختلف حتی کشورهای قدرتمند و توسعه یافته حذف شده است، در حالی که در ایران تاکنون این اتفاق رخ نداده است. بنابراین با آن منطق، اگر 4 صفر از پول ملی حذف شود، ریال به سادگی از زمره بی‌ارزش‌ترین پول‌های دنیا خارج می‌شود.
* ابتدا مهار تورم و سپس حذف صفر از پول ملی
وی با اشاره به اینکه حذف صفر از پول ملی نقش اساسی در جایگاه ارزش پول کشور، وضع معیشت و قدرت خرید مردم نخواهد داشت، بیان کرد: در شرایط فعلی حذف صفر از پول ملی کشور هیچ برآیند و برآوردی برای اقتصاد کشور ندارد و نهایتاً می‌تواند جایگاه و شأن پول ملی را به آن برگرداند؛ به عبارت دیگر، حذف صفر از پول ملی، توانایی ایجاد تحول بنیادین در اقتصاد کشور را ندارد و باید در ابتدا ریشه‌های وجود تورم ساختاری کشور از بین برود و پس از آن حذف صفرها از پول ملی اتفاق بیافتد.
مهرپور در پاسخ به این پرسش که آیا با توجه به اینکه گفته می‌شود بی‌ارزش‌ترین پول ملی در دنیا متعلق به ایران است، پس می‌توان این چنین نتیجه گرفت که ایرانی‌ها، پایین‌ترین قدرت خرید در دنیا را دارند؟ گفت: قطعاً اینگونه نیست و مسائلی مانند امکانات رفاهی، آموزشی، درمانی، میزان سوءتغذیه و درآمد سرانه مصرف مواد غذایی، ارتباط مستقیمی با قدرت خرید مردم و ارزش پول ملی دارد که جایگاه ایران در این شاخص‌ها در میانه است.
* رشد شاخص توسعه انسانی ایران در 40 سال اخیر
وی افزود: در 40 سال اخیر ایران جایگاه پنجم را در شاخص توسعه انسانی به عنوان بستر آموزش و بهداشت در اختیار داشته است، همچنین جایگاه کشور بر اساس شاخص توسعه انسانی در میان 40 کشور اول دنیا قرار دارد، یعنی در 4 دهه اخیر تحول عمیقی در حوزه‌های آموزش و بهداشت کشور رخ داده است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه رقم درآمد سرانه ملی، شاخصی مهم برای تعیین وضعیت اقتصادی کشورها است، گفت: جایگاه درآمد سرانه ایران بالاتر از میانگین جهانی یا در میانه است؛ یعنی رتبه ایران در بررسی میان حدود 190 کشور، 90 است و به بیانی درآمد سرانه بیش از 100 کشور از ایران پایین‌تر است.
* خطای مقایسه اقتصاد کشورها با محاسبه یک شاخص
وی تصریح کرد: زمانی که اقتصاد کشورهای مختلف با یکدیگر مقایسه می‌شود، باید چندین شاخص را در کنار یکدیگر بررسی کرد، به طور مثال درآمد سرانه ایران از درآمد سرانه هندوستان بالاتر است، در حالی که قطعاً اقتصاد هندوستان از ایران بزرگ‌تر است. مهرپور ادامه داد: به واسطه شاخص درآمد سرانه، میزان رفاه، توزیع و فراگیری امکانات در ایران مناسب‌تر از هند است اما در برابری دلار با واحد پول ملی، هندوستان قوی‌تر از ایران است و مطابق همین تعریف ارزش روپیه هند از ریال ایران بالاتر است.
* آیا اقتصاد کویت از چین قوی‌تر است؟
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه مثال‌های نقض بسیاری در این زمینه وجود دارد، تشریح کرد: به طور مثال اگر برابری پول ملی کویت به دلار را با برابری یوان چین با دلار مقایسه شود، پول ملی کویت از چین قوی‌تر است. بر همین اساس می‌توان قضاوت کرد که چین یک کشور ضعیف و کویت ابرقدرت اقتصادی است که البته این موضوع واقعیت ندارد.
مهرپور با اشاره به اینکه در ماه‌های اخیر هجمه‌ها به اقتصاد ایران زیاد شده است، گفت: تمرکز این اخبار بر این است که فضای سیاه و ناامید‌کننده‌ای را در ایران گسترش دهد در حالیکه در این زمینه تمام واقعیت گفته نمی‌شود؛ به طور مثال ایران صادرکننده بسیاری از کالاها از جمله مواد غذایی است.
وی در خصوص تورم ساختاری آزاردهنده کشور هم گفت: قطعاً دهه 90، دهه خوبی برای اقتصاد ایران نبوده و قدرت و ارزش پول ملی کشور افت پیدا کرده است؛ اما حرف‌هایی نظیر بی‌ارزش‌ترین پول ملی جهان به شدت از منطق اقتصاد خالی است و به عبارتی نگاه نقطه‌ای داشتن به یک موضوع است و هیچ جایگاهی در تعیین، تعریف یا مقایسه وضعیت اقتصادی یک کشور با سایر کشورها ندارد.
* حذف 14 صفر از پول ملی ونزوئلا در 13 سال گذشته
براساس این گزارش، البته باید این نکته را در نظر گرفت که افت ارزش ریال در دهه 90، هر چندان قابل توجه بوده و تورم بالایی را در ایران به جا گذاشته است اما ریال در طی این سال‌ها نهایتاً به اندازه دو صفر، ارزش خود در مقابل دلار را از دست داده است و به نظر می‌رسد قرار گرفتن ریال در انتهای فهرست رتبه‌بندی ارزش پول‌های ملی، بیشتر ناشی از اقدامات سایر کشورها برای ارتقای ارزش اسمی پول‌های ملی خود بوده است؛ به طور مثال، ونزوئلا که در سال‌های اخیر با ابرتورم روبرو بوده است، در 13 سال گذشته، 14 صفر از پول ملی خود یعنی بولیوار حذف کرده است.
همانطور که مطرح شد فارغ از ضرورت اجرایی شدن راهکارهای مربوط به رفع تورم ساختاری کشور و تقویت ارزش پول ملی، باید به این مسئله اشاره کرد که مقایسه ارزش ریال به عنوان یک واحد پولی که از زمان ایجاد آن (سال 1311) هیچگونه اقدامی مبنی بر حذف صفر را تجربه نکرده با سایر واحدهای پولی که در 100 سال گذشته چندین بار صفرزدایی شده‌اند، به هیچ وجه منطقی نیست. به طور مثال همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید کشورهایی همچون آلمان، برزیل، هلند و ترکیه در این مدت سیاست‌هایی مبنی بر حذف صفر از پول‌های ملی خود را تجربه کرده‌اند.