تخریب در دانشکده ادبیات تهران

گچ دیوار را شکافته‌اند، به آجرهای قدیمی رسیده‌اند. در سقف، لایه چوبی آشکار شده است، در گوشه‌ای از ساختمان الوارهای چوبی، لامپ‌ها و بقایا و دیگر ضایعات این خرابی رها شده است. در سمت دیگری میلگردها علم شده‌اند؛ این اوضاعِ بخشی از ساختمان تاریخی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران است.

به گزارش ایسنا، هفته گذشته تعدادی از دانشجویان و اساتید دانشکده ادبیات دانشگاه تهران عکس معترضانه‌ای را در فضای مجازی به اشتراک گذاشتند که از تخریب بخشی از فضای این ساختمان حکایت می‌کند، از ظواهر امر برمی‌آید انگیزه این خرابی، مقاوم یا استحکام‌سازی بنا باشد، آنچنان که قبلا هم در دانشگاه تهران سابقه داشته است.

پیگیری از دانشجویان و اساتیدی که در ساختمان دانشکده ادبییات دانشگاه تهران آمدوشد دارند نیز به این اظهارات رسید که مدتی است بخش پژوهش دانشکده ادبیات و علوم انسانی به این وضع و حال افتاده است. گمان آن‌ها بر این است که این بخش از ساختمان درحال بازسازی است.

یکی از دانشجویان مقطع دکتری از همین دانشکده می‌گوید: مشکلات دانشکده ادبیات و علوم انسانی به قدری زیاد است که بازسازی و نوسازی، آن هم به این شکل، شاید آخرین نیازی باشد که باید به آن بپردازیم.

مجموعه دانشگاه تهران در 18 آبان ماه 1378 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، دانشکده ادبیات و علوم انسانی نیز یکی از قدیمی‌ترین دانشکده‌های دانشگاه تهران است که تاریخ فعالیت آن به سال 1296 مستند شده است. بنابراین هرگونه تغییر، مرمت، ساخت‌وساز، بازسازی، استحکام‌بخشی و هر اقدام دیگری در آن، به استعلام میراث فرهنگی و نظارت این بخش نیاز دارد. در غیر این صورت، خلافِ قانون اقدام شده است و جرم محسوب می‌شود.

دانشگاه تهران در سال‌های گذشته بارها بدون استعلام و نظر میراث فرهنگی به تخریب، ساخت‌وساز و بازسازی در این مجموعه دست زده است؛ در زمستان سال 1397 در زیر پلکان جنوبی دانشکده پزشکی، جایی که لوح بنای دانشگاه تهران قرار داشت به نام مرمت، گودبرداری شد. یک سال قبل از آن هم بخش جنوبی دانشکده پزشکی درحال مرمت بود که اداره میراث فرهنگی تهران اعلام کرد: پیمانکار بدون دریافت مجوز از میراث استان تهران وغیرقانونی این مرمت را انجام داده است.

روزهای پایانی سال 1395 نیز بخشی از خیابان 16 آذر در تهران بسته شد تا جرثقیل‌ها بدون مزاحم کار کنند و یک طبقه به ساختمان دانشکده داروسازی دانشگاه تهران اضافه شود. ناصر پازوکی - باستان‌شناس و مدیر اسبق اداره میراث فرهنگی استان تهران آن روزها، در واکنش به این اقدام متذکر شده بود که دانشگاه تهران به‌عنوان یک بنای تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و هرگونه مداخله در این بنای تاریخی باید با نظارت و هماهنگی سازمان میراث فرهنگی باشد، چون هر نوع مداخله حتی جزیی، ساخت‌وساز و اضافه کردن یک بخش کوچک به این بنای تاریخی، ممنوع و کاملا خلاف قانون است.

این باستان‌شناس همچنین یادآوری کرده بود: زمانی در بخشی از فضای داخلی دانشگاه و پشت مسجد را گودبرداری کردند، سازمان وقت میراث فرهنگی از مسؤولان دانشگاه شکایت کرد و آن‌ها تعهد دادند که دیگر هیچ ساخت‌وسازی در محدوده این بنای تاریخی با ارزش انجام نشود.

دانشگاه تهران یک بار دیگر هم بدون مجوز میراث فرهنگی به استحکام بخشی ساختمان یکی دیگر از دانشکده‌های خود دست زده بود، در پاییز سال 1395 در طبقه اول دانشکده حقوق و علوم سیاسی تابلوی ورود ممنوع نصب شده بود و کارگران مشغول کار بودند.

وضعیت آن‌جا هم تاحدی شبیه حال امروز دانشکده ادبیات و علوم انسانی است. کارگران با کلنگ به جان گچ دیوارها و سقف افتاده بودند، لایه اول سقف برداشته شده و تیرهای چوبی نمایان بود که میراث فرهنگی اعلام کرد عملیات استحکام بخشی در دانشکده حقوق بدون تایید و استعلام میراث فرهنگی بوده و بعد هم پروژه را متوقف کرده بودند تا ناظر میراث فرهنگی مستقر شود.

دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تیرماه 1401

وضعیت ساختمان دانشکده ادبیات و علوم انسانی نیز اکنون مبهم است، اگرچه دانشگاه تهران بارها بر لزوم استحکام‌بخشی ساختمان‌های این دانشگاه تاریخی تاکید کرده، اما با توجه به آن‌که این مجموعه در فهرست آثار تاریخی ثبت ملی شده است، ضرورت دارد آنچنان که در ماده 558 تا 569 قانون مجازات اسلامی تاکید شده" هر گونه ساخت‌وساز در حریم بناهای متعلق به میراث فرهنگی و تاریخی کشور با مجوز سازمان میراث فرهنگی و تحت نظارت کارشناسان آن انجام شود، " پیش از هر اقدامی دانشگاه تهران از میراث فرهنگی استعلام گرفته و نقشه‌های پروژه را به میراث فرهنگی برای بررسی در شورای فنی اداره کل به بررسی رسانده‌باشد.

ایسنا در هفته گذشته برای پیگیری وضعیت دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و همچنین دریافت پاسخ برای پرسش‌هایی درباره صدور مجوز برای این تخریب و استحکام‌بخشی و تعیین ناظر میراث فرهنگی، بارها با محسن سعادتی معاون میراث فرهنگی استان تهران تماس گرفت، اما تا کنون پاسخ و یا واکنشی دریافت نکرده است.

اگرچه مسؤولان و متولیات میراث فرهنگی استان تهران در هفته‌های گذشته نسبت به تمام تخریب‌های و وقایعی که آثار تاریخی تهران را تهدید کرده، از جمله دو رنگ شدن مجسمه فردوسی، تغییر وضعیت و بازسازی خانه لرزاده توسط شهرداری، تعرض به حریم چشمه علی شهر ری، تخریب‌های خاموش در بافت‌های تاریخی تهران از جمله اودلاجان و اکنون دانشگاه تهران هیچ واکنشی نشان نداده و تماس‌های تلفنی و پیامک‌ها پیگیری را بی‌پاسخ گذاشته اند.

کودکان از ما تقلید می‌کنند و ما می‌خندیم / آن روی سکه ترسناک است (فیلم)

ببینید | الهام چرخنده: حرکات نمایشی داشتم و گل به خودی خوردیم / به ولای علی برای دختران 4 ساله اجرا می کردم