ترکیب موسیقی نواحی با قالب موسیقی‌های امروزی برای عرضه به مردم

امیرحسین سمیعی، معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران درباره موسیقی نواحی که این‌روز‌ها در دریاچه شهدای خلیج فارس برگزار می‌شود، گفت: موسیقی نواحی زیربنا و ساختار بسیار مستحکمی برای موسیقی سرزمین ماست. چون این موسیقی‌ها موسیقی بکری است که هنوز شهری نشده و نمونه‌های بسیار خوبی از موسیقی‌هایی هستند که در خدمت زندگی انسان‌ها قرار گرفتند.

سمیعی ادامه داد: این موسیقی‌ها در لحاظ غم، شادی، در آیین‌ها، در لحظه کار و روزمره‌شان دیده می‌شود و باتوجه به رنگ‌بندی اقلیمی هر استان، شاخص‌های محتوایی و فرهنگی هر استان را به دوش می‌کشد. مثل موسیقی مازندران و گیلان که پویایی و رنگ‌آمیزی سبزی وجود دارد. رنگ‌آمیزی سرشار از زندگی که در موسیقی کارشان، در شالیزارها، در موسیقی سوگ یا شادی‌شان و... مشاهده می‌کنیم.

معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران افزود: در شهر‌های دیگر هم به همین صورت است. هر قومیتی یک عنصر فوق‌العاده‌ای در درون خود دارد. مثل موسیقی خراسان که موسیقی آسمانی است و به عرفان و معنویت نزدیک می‌شود. در قومیت‌های دیگر هم با رنگ‌های دیگر موسیقی خود را نشان می‌دهد. موسیقی جنوب، موسیقی عرب‌ها، موسیقی قوم بلوچ و... هر کدام ماهیت‌های منحصر‌به فردی دارد که در خدمت زندگی و فرهنگ آن منطقه است.

وی با بیان اینکه موسیقی نواحی باتوجه به نقش زیرساختی که در فرهنگ دارد، مولفه‌های بسیار مهمی هستند، توضیح داد: جشنواره «ایران عزیز» که در حاشیه دریاچه خلیج فارس در حال برگزاری است، به نوعی بهانه‌ای است تا قومیت‌های عزیز ایران بزرگ کنارهم قرار بگیرند و محصولات فرهنگی و هنری‌شان را ارائه دهند.

سمیعی در پاسخ به این سوال که آیا موسیقی نواحی در بافت‌های شهری امکان ظهور را پیدا می‌کنند، افزود: ما جشنواره‌های گوناگونی در حوزه موسیقی اقوام داریم. به عنوان مثال، جشنواره موسیقی نواحی را داریم که شاید در جشنواره فجر هم بخشی به این موسیقی اختصاص یابد. اما شکل جشنواره‌ای از الحاظ ماهیت متفاوت است. جشنواره یک نگاره‌ای از فستیوال پیدا می‌کند که گروه‌ها در سالن و وقت مقرری برای مردم اجرا می‌کنند.

معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تصریح کرد: من نمی‌خواهم بگویم که این شکل از جشنواره با ماهیت موسیقی اقوام فاصله دارد. اما خب این مدل شکل جشنواره‌ای، شکل و ماهیت دیگر است. پس وقتی موسیقی نواحی در شکل فستیوال قرار می‌گیرد، هیچ ایرادی ندارد و خیلی خوب است. آن چیزی که ما در جشنواره سعی کردیم بپردازیم این است که این موسیقی نواحی را راحت‌تر ارائه دهیم. ما یک استیج بسیار بزرگ داریم که هر شب را به یک قومیت اختصاص دادیم.

مجری برنامه تلویزیونی «آن» گفت: روز دوشنبه که روز ترکمن‌ها بوده، موسیقی‌دان‌های ترکمن‌مان حضور داشتند و در دسته‌های مختلف اجرا‌های خودشان را برگزار کردند. وقتی این صدا در فضای باز پخش می‌شود، بزرگوارانی که اهل آن قوم هستند، با شوق خودشان را پای استیج می‌رسانند. وقتی که چند شب پیش شب بزرگواران کردستان را داشتیم، وقتی موسیقی کردی نواخته شد، هم مخاطبان آن قوم و هم مخاطبان غیر قوم کرد را پای این موسیقی نشاند. چون آن موسیقی که بخشی از اقلیم سرزمین‌شان است، برای مردم جذابیت دارد.

وی در پاسخ به این سوال که تعدادی منتقد معتقدند که موسیقی نواحی فقط در جشنواره‌ها محدود شده، توضیح داد: نگاه فستیوالی هم نگاه خوبی است. یعنی ما باید فستیوال مرتبی هم داشته باشیم که موسیقی نواحی در آنجا اجرا شود. البته یک‌سری اقداماتی را انجمن موسیقی و دفتر موسیقی وزارت ارشاد انجام می‌دهد. اما شاید این موسیقی به تمرکز نیاز دارد و لازم است برای ما روشن شود که موسیقی نواحی زیرساخت اصلی موسیقی کشور است؛ بنابراین ممکن است در دوره‌هایی توجه به این موضوع کم شود، اما فکر نمی‌کنم که کسی مخالف این باشد که به موسیقی نواحی بها بدهد و آن را به‌روز‌رسانی کند.

معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نکته‌ای را یادآوری کرد و گفت: ما برای اینکه بین موسیقی اقوام و موسیقی روز تناسب ایجاد کنیم و آن را در دسترس مردم قرار دهیم، باید به فکر ایده‌های نو باشیم. یعنی ایده‌هایی را پرورش دهیم تا بتوانیم در قالب موسیقی‌های امروزی، موسیقی اقوام را عرضه کنیم. در این موضوع تمام دستگاه‌ها و نهاد‌های فرهنگی و هنری ضعیف عمل کردند. چون موسیقی نواحی ما ظرفیت این را دارد که جوابگوی نیاز‌های امروزی باشد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا این موضوع باعث آسیب به موسیقی نواحی نمی‌شود، توضیح داد: اگر این اتفاق با علم و افراد متخصص صورت گیرد، ابداً آسیبی به موسیقی اقوام نمی‌زند.

جشنواره «ایران عزیز» به همت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با هدف معرفی فرهنگ اقوام ایرانی از 20 تا 29 مهرماه در دریاچه شهدای خلیج فارس برگزار می‌شود.