تهران دوباره فرصت تنفس پیدا کرد
در چند سال اخیر، مدیریت کیفیت هوای تهران به یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی و سلامت شهری تبدیل شده است.
پایتخت ایران با تراکم بالای خودرو، صنایع فعال و محدودیت‌های جغرافیایی و اقلیمی، همواره در معرض آلودگی هوا قرار دارد و در فصل‌های سرد سال، این وضعیت تشدید می‌شود. کنترل آلودگی‌ها و بهبود کیفیت هوا تنها یک ضرورت محیط زیستی نیست، بلکه مسئله‌ای حیاتی برای سلامت شهروندان و کاهش فشار بر سیستم درمانی نیز محسوب می‌شود.
آلودگی هوا با افزایش بیماری‌های قلبی، ریوی و حتی اختلالات عصبی ارتباط مستقیم دارد. هر سال هزاران نفر در تهران به دلیل مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق و گازهای آلاینده، دچار بیماری‌های تنفسی می‌شوند. بنابراین مدیریت هوای شهر و کاهش آلاینده‌ها، نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی و کاهش هزینه‌های درمانی دارد.
کنترل آلودگی هوا نیازمند سامانه‌های پیشرفته پایش و اطلاع‌رسانی لحظه‌ای است. با نصب و به‌روز رسانی ایستگاه‌های سنجش آلودگی و انتشار اطلاعات به شهروندان، می‌توان اقدامات پیشگیرانه مانند محدودیت تردد خودروهای آلاینده، تعطیلی مدارس یا ترویج حمل و نقل عمومی را به‌موقع انجام داد.
یکی از منابع اصلی آلودگی تهران، خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌های فرسوده است. سرمایه‌گذاری در حمل و نقل عمومی، خطوط مترو، اتوبوس‌های برقی و تشویق به استفاده از دوچرخه و پیاده‌روی می‌تواند سهم آلاینده‌های خودروها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
مدیریت صنایع و منابع آلاینده ثابت
علاوه بر خودروها، برخی صنایع، نیروگاه‌ها و کارگاه‌های بزرگ نیز نقش موثری در آلودگی هوا دارند. اعمال استانداردهای سختگیرانه زیست‌محیطی، نصب فیلترهای پیشرفته و نظارت مستمر می‌تواند از میزان انتشار آلاینده‌ها بکاهد و سلامت محیط زیست را تضمین کند.
بدون همکاری مردم، هیچ برنامه‌ای برای کاهش آلودگی هوا موفق نخواهد بود. آموزش شهروندان درباره اثرات آلاینده‌ها، تشویق به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و حمایت از وسایل نقلیه پاک، سهم بزرگی در مدیریت کیفیت هوا خواهد داشت.
به طور کلی، کنترل آلودگی و مدیریت هوای تهران یک ضرورت ملی است که نیازمند برنامه‌ریزی جامع، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و همکاری بین سازمان‌ها، صنایع و شهروندان است. بدون این اقدامات، شهر نه تنها با بحران سلامت عمومی مواجه خواهد شد، بلکه کیفیت زندگی و قابلیت سکونت آن نیز به خطر می‌افتد.
باد، کیفیت هوای تهران را در بیست و هفتمین روز آبان ماه قابل‌قبول کرد. این درحالی بود که شاخص کنترل کیفیت هوای پایتخت در 5 روز متوالی قبل یعنی از 22 تا 26 آبان ماه در محدوده 100 تا 150 واحد یعنی ناسالم برای گروه‌های حساس نوسان داشت.
هوای پاک یا معجزه باد؟
با وجود این وزش باد از ساعات ابتدایی روز سه‌شنبه 27 آبان ماه باعث شد تا از میزان ذرات آلاینده در هوا کاسته شود و به این ترتیب پس از 5 روز، شهروندان تهرانی فرصت تنفس در هوای قابل‌قبول را پیدا کردند. براساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوا، در 27روز ابتدایی آبان امسال، هوای تهران در 9 روز وضعیت قابل‌قبول و برای 18 روز وضعیتی ناسالم داشته‌است.
این در حالی است که در 27 روز ابتدایی آبان سال‌گذشته برای 20روز هوای پایتخت قابل‌قبول و تنها برای 7 روز در وضعیت ناسالم قرار داشت. کاهش محسوس باد و باران در سال‌جاری به‌شدت بر کیفیت هوای پایتخت اثر گذاشته و افزایش مستمر تعدادهای روزهای آلوده را رقم‌زده است، موضوعی که سلامت شهروندان تهرانی را با مخاطرات جدی مواجه می‌کند.
تعداد روزهای آلوده تهران با آغاز فصل پاییز و زمستان و بروز پدیده وارونگی هوا افزایش پیدا می‌کند. درحالی‌که اقدام موثری برای کاهش تولید آلاینده‌ها انجام نمی‌شود، چشم امید شهروندان به وزش باد و باران برای کاهش آلودگی هوا است.
افزایش سهم حمل‌ونقل عمومی در جابه جایی های روزانه و توسعه سهم حمل‌ونقل پاک در ترددهای روزانه مسافران می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا برجای بگذارد. در عین‌حال بهبود کیفیت سوخت خودرو و افزایش کیفیت کاتالیست های مصرفی در خودروها می‌تواند در کاهش محسوس میزان آلاینده‌های هوا اثرگذار باشد.