توانمندسازی فرزندان و حمایت از آنان در مقابل هجمه فرهنگی

به‌گزارش خبرگزاری تسنیم، زهرا میرزائی، دکتری مطالعات زنان

شکی نیست که امروزه در دنیای هجمه رسانه‌ای و جنگ فرهنگی به سر می‌بریم. نهادهای قدرتمند و بنگاه‌های اقتصادی در دنیا به دنبال تغییر فضای ارزشی و فرهنگی جوامع مختلف و تعیین نیازها و هنجارهای گروه‌های مختلف هستند. به این ترتیب گروه‌های یاد شده با استفاده از آن شیوه در تلاش هستند تا بتوانند منافع خود را از تعیین امیال دیگران تامین کنند. البته که تعیین ارزش یک جامعه و هنجارهای حاکم بر ملت‌ها می‌تواند بازار مصرفی آن جامعه را تغییر و متناسب با نهاد فرهنگساز تامین سازد. به عنوان مثال اگر گروه‌های موسیقی کرهای پرطرفدار باشند می‌توانند نه تنها محصول موسیقیایی خود را بفروشند و کنسرت برگزار کنند، بر طراحی لباس و اسباب بازی و بسیاری از محصولات فرهنگی دیگر نیز موثر باشند. یا یک فرد پرطرفدار در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند محصولات لوازم آرایشی تولید کرده و از فروش محصولات خود مطمئن باشد.

حال که ارزش‌های جامعه بر اساس خرید و فروش و زندگی مصرفی تعیین می‌شود، نوجوانی که به دنبال هویت‌یابی در جامعه و علی‌الخصوص گروه‌های همسال و اکثراً موثر از همین فرهنگ مادی و مصرفی است؛ باید از سطح توانمندی روانی بالایی برخوردار باشد تا مقهور این شرایط نشود و فرهنگ بومی خود را حفظ کند. در دنیایی که هر روز تحت تاثیر رسانه درحال تغییر و معرفی یک محصول جدید برای مورد تایید جامعه واقع شدن است، بسیار مهم است تا بدانیم نوجوان ما باید چه صفاتی را در خود تقویت کند که در دام هویت مصرفی و پوشالی نیفتد.

توانمندی روانی یک نوجوان می‌تواند در چهار مولفهی اعتماد به نفس، توانایی حل مساله، خودکارآمدی و جراتمندی خلاصه شود. در ادامه به تعریف این موارد خواهیم پرداخت. نوجوان باید در فرآیند رشد خود این چهار مهارت را بیاموزد تا تحت تاثیر هجمه‌های فرهنگی غیربومی از جامعه و خانواده خود بیگانه نشود و فرآیند هویت‌یابی خود را مطابق با ارزش‌های ملی و دینی خود پیش برد.

اعتماد به نفس:از ویژگی‌های شخصیتی افراد اعتماد به نفس است که بدون شک یکی از نیازهای اصلی مردم در تمام فرهنگ‌ها و ملت بوده و ممکن است بر اثر عوامل متعددی شکل گیرد. به صورت دقیق می‌توان گفت اعتماد به نفس اعتقاد یا باوری است که همراه با آن می‌توان رفتاری را به روش مورد انتظار انجام داد.

توانایی حل مساله: توانمندی حل مساله یعنی فرد بتواند موثرترین راه حل را شناسایی کند و با روش موثر مشکلات را پشت سرگذارد که با آموزش استدلال کردن به کمک اعتقادات و ارزش‌های و تصمیم‌گیری موثر در فرد ایجاد می‌شود.

خودکارآمدی: خودکارآمدی برداشت افراد از توانسته ایشان است. افرادی که احساس خودکارآمدی بالا و باثباتی دارند دیدگاه روشنی درمورد خود دارند و کمتر تحت تاثیر وقایع و ارزیابی‌های روزانه قرار می‌گیرند و سلامت روان بیشتری دارند.

جراتمندی:جراتمندی بهترین راه برای ایجاد روابط بین فردی رضایت بخش است و ارتباط بر این اساس به گونه ایست که نتیجه آن رسیدن افراد به اهداف شخصی بدون ضایع کردن دیگران و بدون اضطراب است.

اما وظیفه آموزش این چهار مهارت ذیل توانمندی روانی نوجوان به عهده خانواده است. در اصل این خانواده است که وظیفه دارید فرزندان خود را مطابق با ارزش‌های دینی و قانونی جامعه تربیت کند و نهادهای دیگر باید با کمک متخصصین، سیاستگذاری، آموزش تخصصی و تسهیل فرزندپروری این امر را تسهیل نمایند.