توصیه مجمع جهانی اقتصاد به مدیران شهری / طبیعت‌خواری در وقت اضافه
اقتصادنیوز: افزایش گرما در شهرها به خاطر «گذار از طبیعت شهر برای توسعه شهر» با شدت بیشتری نسبت به مناطق روستایی جهان در حال وقوع است و اگر شهرداران 500 شهر پرجمعیت دنیا با همین دست فرمان، «طبیعت زدایی» را ادامه دهند، سه تهدید پرهزینه و احتمالا جبران ناپذیر دامن شهروندان، اقلیم شهر و اقتصاد شهر را خواهد گرفت.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، مطالعات جدید مجمع جهانی اقتصاد از آثار مخرب «تغییرکاربری فضای سبز و منابع طبیعی» در شهرها نشان می‌دهد، طبیعت زدایی وارد وقت اضافه شده است به این معنا که «واگذاری منابع طبیعی شامل آب، هوا و خاک» به اسم توسعه ساختمان شهر باید فوری متوقف شود و سیاست «افزایش فضای سبز» در اولویت شهرداران قرار بگیرد. برای این منظور ایده «شهرهای طبیعت دوست» معرفی شده است که برای تحقق آن شهرداران باید دو گام «تعهد به حفظ و توسعه اراضی سبز» و «اقدام برای تحقق» را بردارند.
مجمع جهانی اقتصاد هشدار می‌دهد، شهرهای آینده باید مناطقی باشند که مدیران و شهروندان آن، «طبیعت را فدای توسعه نکنند بلکه رفاه شهروندان، خدمات شهر و طبیعت شهر هر سه با هم ارتقا پیدا کنند.» شهرداران و دولت های محلی دست کم 6 شهر مهم جهان «ماموریت هایی برای بازگشت شهر به طبیعت» را آغاز کرده اند، از گسترش فضای سبز، کاهش زباله و ایجاد سایبان طبیعی برای خنک سازی شهرها گرفته تا کاهش سرانه مصرف آب و افزایش سهم معابر پیاده. بررسی های «دنیای‌اقتصاد» در این باره حاکی است، بین افزایش سرانه فضای سبز در شهرها با تعدیل دمای هوا در سطح شهر ارتباط معنادار وجود دارد. سیاست های گسترش فضای سبز و سایبان سبز می‌تواند 2 تا 8 درجه دمای هوا را کاهش دهد. سرانه سبز متعارف در یک شهر مطابق نسخه سازمان بهداشت جهانی، حداقل 9 مترمربع و میانگین نزدیک 50 مترمربع است. شهرداری های شهرهای بزرگ در حال حاضر حدود 5درصد از بودجه سالانه را برای «توسعه فضای سبز» اختصاص می‌دهند. این سهم در بودجه تهران اگرچه 4درصد است اما عمدتا «برای نگهداری فضای سبز» مصرف میشود تا توسعه و ایجاد.
ایده «بازگشت شهرها به طبیعت»
شهرهای جنوب جهانی برای خنک نگه داشته شدن، فضای سبز کمتری دارند. یک مطالعه نشان داد که شهرهای جنوب جهانی تنها 70درصد از ظرفیت خنک کنندگی را از طریق فضای سبز در مقایسه با شهرهای شمال جهان دارند. این در حالی است که جنوب جهانی بیشتر در معرض خطر گرمای شدید قرار دارد. با افزایش دمای کره زمین، مرگ و میر ناشی از گرما و بیماری شایع تر میشود به‌خصوص در شهرهایی که بخش زیادی از گرما را به خود جذب می‌کنند. فضاهای سبز با ایجاد سایه و کاهش دمای هوا از طریق تعرق و تبخیر آب از گیاهان، شهرها را خنک می‌کنند.
یک مطالعه جدید از سوی مجمع جهانی اقتصاد میزان کاهش دمای سطحی فضاهای سبز را در 500 شهر بزرگ جهان ارزیابی کرد. در واقع فضاهای سبز، به عنوان ظرفیت خنک کننده شهر شناخته میشود. بر اساس این مطالعه، همه 10 شهر برتر از نظر ظرفیت خنک کننده در ایالات متحده قرار دارند. فضاهای سبز اغلب در ثروتمندترین نقاط شهرها یافت می شوند، این مطالعه همچنین میزان سرمایش را برای شهروندان عادی محاسبه کرد که بر اساس آن میزان سرمایش در شمال جهانی 3.4درجه سانتی‌گراد و در جنوب جهانی فقط 2.2 درجه سانتی‌گراد بود. انتظار می‌رود بیش از یک‌پنجم انسان ها تا سال 2100 در معرض گرمای شدید قرار گیرند که بزرگ‌ترین جمعیت در معرض خطر در هند و نیجریه هستند. شهرها 29درصد سریع تر از مناطق روستایی گرم می شوند و اقتصاد شهری را در معرض خطر قرار می‌دهد. در حالی که، بیش از 80درصد تولید ناخالص داخلی جهان توسط شهرهای جهان تولید می شوند.
یک راه ساده برای محافظت از مردم و اقتصاد این است که شهرها در طبیعت و سبزسازی شهری سرمایه‌گذاری کنند. با این حال، کمتر از 0.3درصد از هزینه های جاری در زیرساخت های شهری صرف راه حل های مبتنی بر طبیعت میشود و تنها 37درصد از 500 شهر پرجمعیت جهان دارای استراتژی متمرکز بر حفاظت از طبیعت یا تنوع زیستی هستند. مجمع جهانی اقتصاد با هدف ایجاد شهرهایی هماهنگ با طبیعت ایده «بازگشت شهرها به طبیعت» را مطرح کرد. این ایده، دستورالعمل هایی در رابطه با بودجه، طراحی و مداخلات مبتنی بر طبیعت ارائه داده و از بازسازی اکوسیستم‌هایی که برای زندگی شهری ضروری هستند، حمایت می‌کند. مجمع جهانی اقتصاد باتوجه به اهمیتی که سبزسازی شهرها برای بقا و آینده شهرها و در مجموع دولت ها دارد، در مطالعه ای تحت عنوان «سازگار با طبیعت: رهنمودهایی برای‌گذار شهرها» به موضوع انتقال مثبت پرداخته تا مسیرهای مختلفی را برای توقف و معکوس کردن پدیده از دست دادن طبیعت تا سال 2030 ترسیم کند، ماموریتی که در مرکز چارچوب جهانی تنوع زیستی قرار دارد.
برای دهه ها، گفتمان ها و اقدامات مرتبط با پایداری شهری عمدتا بر کاهش تغییرات آب و هوایی از طریق کاهش انتشار گازهای گلخانه ای متمرکز بوده اند. اخیرا، سازگاری با تغییرات آب و هوایی به دلیل فراوانی فزاینده سیل، توفان، خشکسالی و موج گرما مطرح شده است، که وابستگی متقابل بین طبیعت و اقلیم و بین زیست کره و جو را برجسته می‌کند. همین موضوع باعث شده تا در این گزارش، دستورالعمل ها بر سطح شهری متمرکز باشد. مجمع جهانی اقتصاد در این گزارش به فرصت های مادی شهرها برای گام برداشتن و پذیرفتن طبیعت به عنوان ستون اساسی رشد و گسترش خود می‌پردازد.
اذعان به اینکه شهرها به تنهایی نمی‌توانند این سفر تحول آفرین را طی کنند بسیار مهم است. بخش خصوصی، جامعه مدنی و موسسات مالی بین‌المللی تشویق می شوند تا همکاری با دولت های محلی را تقویت کنند و با ارائه راه حل های نوآورانه، تخصص و بودجه به عنوان کاتالیزور عمل کنند. تنها در این صورت است که می‌توان فرصت های روشنی برای احیای طبیعت در بافت شهری به دست آورد. با شبکه ای قوی از ذی‌نفعان هدف محور، شهرها می‌توانند به قطب های مراقبت از طبیعت تبدیل شوند. شهرهای آینده، مکان هایی هستند که شهر، انسان ها و طبیعت با هم رشد کرده و رشد فراگیر و رفاه مشترک را تقویت می‌کنند.
چتر سبز در شهرها پهن میشود
بر اساس مطالعات صورت گرفته، طبیعت به مردم و سیستم‌های اجتماعی و اقتصادی مانند شهرها خدماتی ارائه می‌دهد که به طور سنتی به عنوان خدمات اکوسیستم شناخته می شوند و شامل تنظیم دما، کیفیت هوا، کیفیت آب و انعطاف‌پذیری در برابر رویدادهای شدید آب و هوایی است. در حالی که کمک های طبیعت به مردم را می‌توان از نظر اقتصادی ارزیابی کرد، این موارد در شاخص های اقتصادی، سیستم‌های قیمت‌گذاری و مدل های نظارتی امروزی به اندازه کافی در نظر گرفته نمی شوند. هر گونه تاثیر منفی از فعالیت های انسانی بر این مشارکت ها می‌تواند خسارات مخربی را برای سیستم‌های اجتماعی - اقتصادی ایجاد کند که یک دهه پیش، از 10درصد تولید ناخالص داخلی جهانی فراتر رفت. بدون در نظر گرفتن اثرات زیست محیطی و اثرات خارجی فعالیت های اقتصادی، طبیعت همچنان از سود مادی کوتاه مدت آسیب می بیند و یک حلقه بازخورد منفی ایجاد می‌کند که بر رفاه و انعطاف پذیری تاثیر می گذارد.
به همین منظور شهرها باید ایجاد و اجرای طرحی برای مقابله فعالانه با تهدید علیه طبیعت و دستیابی به وظایف اصلی خود برای بهبود رفاه شهروندان، حفظ ثبات مالی و تضمین رفاه و انعطاف پذیری را در اولویت قرار دهند. به عنوان نمونه، ونکوور قصد دارد تا سال 2030 به کاهش 33 درصدی مصرف سرانه آب برسد، نیویورک تا سال 2030 پیاده روی شهروندان در پارک ها را به 85درصد افزایش دهد، لندن 40 کیلومتر از رودخانه ها و نهرها را بازسازی کند، پاریس تا سال 2030 تشخیص تنوع زیستی را برای 100درصد مساحت این شهر انجام دهد، ریودوژانیرو تا سال 2050 به 40درصد پوشش جنگلی ایالت ریودوژانیرو برسد. فری تاون (پایتخت سیرالئون) 5 میلیون درخت تا سال 2030 بکارد، کپنهاگ تا سال 2025 می خواهد 20درصد از کل منطقه پوشیده از درختان باشد. کاهش 15درصدی زباله در دبی، تولید 30درصد نیازهای غذایی در سنگاپور به صورت محلی و پایدار، افزایش 100درصدی ظرفیت تامین آب جایگزین تا سال 2030 در دوربان (آفریقای جنوبی) و افزایش 40درصدی پوشش سایبان در ملبورن اقداماتی است که این شهرها از میان 500 شهر جهان در راستای همگامی شهرها با طبیعت انجام داده اند.
با وجود اینکه، ساختار بنیادی یک شهر و جذابیت آن برای ساکنان و سرمایه‌گذاران به دسترسی قابل اعتماد و اقتصادی به طبیعت و کمک های ناشی از آن متکی است، اثرات فوری بر طبیعت می‌تواند منجر به پیامدهای کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت برای حیات و سازگاری اکوسیستم‌های اجتماعی شود. در اصل، تاثیرات امروزی بر طبیعت می‌تواند وابستگی ها و خطرات پیش روی شهرها در آینده را شکل دهد. شهر و طبیعت بر اساس چهار موضوع وابستگی، تاثیرات، خطرات و فرصت ها به یکدیگر متصل می شوند.
وابستگی ها، پیوندهای متقابل بین شهرها و ارزش های طبیعت هستند که شهرها بر آن تکیه می‌کنند. بر اساس کمک های بسیاری که توسط طبیعت ارائه شده است، وابستگی متقابل قابل‌توجهی بین اقتصاد شهری و طبیعت وجود دارد. تخمین زده میشود که 44درصد از تولید ناخالص داخلی تولید شده توسط شهرها در سراسر جهان در معرض اختلالات بالقوه به دلیل از دست دادن طبیعت است. تاثیرات، به تغییراتی در وضعیت طبیعت اشاره دارد که به شهر یا عملیات آن کمک می‌کند یا توسط آن ایجاد میشود، مثبت یا منفی، که بر کیفیت یا کمیت تاثیر می گذارد، همچون تاثیر بر مقدار آب موجود یا بر کیفیت آب. تاثیرات ممکن است بر ظرفیت طبیعت برای ارائه خدمات تاثیر بگذارد که به نوبه خود بر ثبات شهر با توجه به وابستگی آن به طبیعت تاثیر می گذارد.
خطرات مرتبط با طبیعت، تهدیدهای بالقوه ای هستند که شهرها با آن مواجه هستند که از وابستگی ها و تاثیرات آنها بر طبیعت ناشی میشود. اینها را می‌توان خطرات «فیزیکی» (همچون رویدادهای شدید آب و هوایی که بر زندگی ها تاثیر می گذارد)، «سیستمیک» (مانند از دست دادن عملکرد کشاورزی در مقیاس بزرگ، ایجاد ناامنی غذایی) یا خطرات «انتقالی» (مانند مقررات جدید در حال ظهور، ریسک سیاستگذاری، ریسک بازار، خطر فناوری) طبقه بندی کرد. درک وابستگی ها و اثرات طبیعت می‌تواند اطلاعاتی را نه تنها در مورد خطرات مرتبط با طبیعت، بلکه در مورد فرصت ها نیز ارائه دهد.
فرصت ها فعالیت هایی هستند که وضعیت طبیعت را بهبود می بخشند و وابستگی ها، تاثیرات و در نتیجه خطرات طبیعت را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهند. این فعالیت ها به طور همزمان نتایج مثبت اجتماعی - اقتصادی ایجاد می‌کنند. اقدامات شهرها بر طبیعت بر جو، زمین، آب شیرین و اقیانوس تاثیر مستقیم گذاشته است. بر اساس داده های موجود، 41درصد از شهرهای جهان دارای آلودگی بیش از 7 برابر سقف توصیه شده از طرف سازمان بهداشت جهانی هستند. گسترش شهری منجر به از بین رفتن بیش از 80درصد زیستگاه طبیعی در مناطق محلی شده است. در دهلی نو، افزایش 17درصد منطقه ساخته شده طی یک دوره 10 ساله منجر به کاهش کل 53 درصدی مساحت آب ها شد و نیمی از آلودگی فاضلاب ساحلی جهان تنها از 25 محیط انسانی سرچشمه می‌گیرد.
چند سازمان برجسته طی چند سال گذشته مفهوم طبیعت را مثبت ارزیابی می‌کنند. در مرکز این ایده، جامعه را به عبور از گذشته تشویق می‌کند تا صرفا باعث به حداقل رساندن آسیب به طبیعت برای اطمینان از بهبود مستمر آن شود. اما برای اینکه واقعا موثر باشد، این امر مستلزم تعیین دقیق سطح هدفگذاری کلان است که این هدفگذاری باید در حمایت از توقف و معکوس کردن از دست دادن تنوع زیستی تا سال 2030 و پس از آن باشد. اگرچه اجماع فزاینده ای در موردنیاز فوری به تطبیق تاثیر توسعه شهری بر از دست دادن تنوع زیستی وجود دارد، هنوز هیچ راهنمایی استانداردی برای شهرها وجود ندارد تا پیشرفت را در مسیر ترمیمی خود به سمت طبیعت دنبال کنند. پیشرفت در تعیین اهداف تنوع زیستی به طور قابل‌توجهی کندتر از پیشرفت در تعریف روش شناسی و تعیین اهداف اقلیمی مبتنی بر علم برای شرکت‌ها و دولت های محلی بوده است.
راهنمای شهری همگام با طبیعت
برای هدایت موفقیت‌آمیز یک‌گذار مثبت به طبیعت، شهرها به یک استراتژی طبیعی سالم نیاز دارند که زیربنای یک محیط توانمند و تامین مالی قوی باشد. اقدامی که به نفع طبیعت باشد اغلب تا زمانی که خطرات به وضوح تحقق یابد به تعویق می افتد به ویژه، خطرات آب و هوایی مانند رویدادهای شدید آب و هوایی که بر زیرساخت ها یا جمعیت شهر تاثیر می گذارد به نحوی که می‌توان از آن جلوگیری کرد. فوریت پرداختن به مخاطرات مربوط به آب و هوا و طبیعت به طور فزاینده ای با هزینه های بالاتری که شهرها متحمل می‌شوند در صورت عدم‌اقدام تعیین میشود. در این زمینه، دولت های محلی به چالش کشیده می شوند تا تمرکز خود را فراتر از تاثیرات فوری آب و هوا بر شهرها گسترش دهند و دستور کار گسترده تری را با هدف احیای طبیعت و اجازه دادن به آن در محیطی با کربن کم و طبیعت مثبت بپذیرند.
شهرهایی که به دنبال رسیدگی به از دست دادن تنوع زیستی و آغاز انتقال مثبت به طبیعت خود هستند، باید سه مرحله کلیدی یعنی «تعهد به طبیعت»، «توسعه استراتژی طبیعت» و «اجرای اقدامات طبیعت و گزارش پیشرفت» را بررسی کنند. گام اول مستلزم تعهد مدیریت شهر برای گنجاندن طبیعت در برنامه توسعه شهری خود است. این مرحله برای اطمینان از همسویی در میان ادارات شهر و ایجاد مسیرهای روشن در موارد اولویت های استراتژیک رقابتی اساسی است. این اهداف نباید از دستورات بالا به پایین ناشی شوند، بلکه باید توسط هر شهر، با در نظر گرفتن بافت محلی آن، با توجه به تنوع گسترده چارچوب های طبیعی، معیارها و شاخص ها، عدم‌توافق در مورد تعریف مرزهای شهر تعیین شوند. در حالی که توجه فزاینده ای به نیاز به اقدامات دقیق تر آب و هوا و طبیعت وجود دارد و شهرها شروع به درک تاثیرات از دست دادن تنوع زیستی بر انعطاف پذیری و پایداری خود کرده اند، گستردگی و هدفگذاری تعهدات شهرها به طور گسترده ای متفاوت است.
گام اساسی بعدی در انتقال مثبت به طبیعت شهر، تبدیل تعهدات به اقدام ملموس از طریق توسعه استراتژی طبیعت شهر است. چشم انداز نظارت بر طبیعت یک شهر باید مستقیما از استراتژی گسترده تر طبیعت کشور و همچنین استراتژی های بخش فردی جدا شود. علاوه بر این، استراتژی طبیعت باید مکمل استراتژی آب و هوا با در نظر گرفتن هم افزایی بین هر دو موضوع و پتانسیل اقدامات تقویت‌کننده متقابل باشد. در ابتدایی ترین سطح، استراتژی طبیعت یک شهر باید طرحی واضح از چشم انداز شهر برای مراقبت از طبیعت، اهداف روشن مربوط به طبیعت و فهرستی از اقدامات برنامه ریزی شده داشته باشد که از طریق ارزیابی خود از وابستگی های کلیدی شهر به طبیعت، تاثیرات بر طبیعت ناشی از عملیات شهر، و خطرات و فرصت ها آگاه شود.
آخرین مرحله در انتقال مثبت به طبیعت، یک نقشه راه اجرایی برای اقدامات با نتایج مثبت برای طبیعت، از جمله یک چارچوب نظارت بر تاثیر و افشا تعریف می‌کند. با پیروی از این سه مرحله، شهرها می‌توانند کمک های مادی به توقف و معکوس کردن از دست دادن تنوع زیستی جهانی داشته باشند و در عین حال به چالش های توسعه حیاتی رسیدگی کنند و در نهایت شهرهای انعطاف پذیر، عادلانه تر و مرفه تر تولید کنند. یکی از بهترین نمونه‌های محیط مثبت طبیعت در شهرها را باید در شهر دوربان، دومین شهر مهم و اقتصادی آفریقای جنوبی، مشاهده کرد. شهروندان دوربان نگهبانان مفتخر تنوع زیستی قابل‌توجه شهر هستند که در یکی از 35 کانون جهانی تنوع زیستی قرار دارد. شبکه فضاهای باز سبز دوربان، متشکل از ذخایر طبیعی و سایر فضاهای باز عمومی و خصوصی غنی از تنوع زیستی، به دلیل درک اهمیت آن برای سلامت و رفاه خود، به طور فعال توسط مردم دوربان حفظ میشود. دگرگونی کنترل نشده مناطق طبیعی از طریق فرآیندهای ارزیابی اثرات با منابع مناسب، برنامه ریزی فضایی قوی، شهروندان آگاه و اجرا و نظارت موثر جلوگیری میشود.
عوارض «سبز» بر ساخت‌وساز
به دنبال فرآیند خودارزیابی، مدیران شهری به راهنمایی در خصوص اقدامات مشخص برای رسیدگی به چالش ها و بهبود محیط توانمند نیاز خواهند داشت. در حالی که اقدامات اولویت بندی شده باید متناسب با بافت محلی هر شهر باشد، ایجاد یک محیط توانمند قوی که ریسک را کاهش می‌دهد و پتانسیل سرمایه‌گذاری خصوصی را به حداکثر می رساند، گامی اساسی در جهت تسهیل توسعه شهری با طبیعت مثبت و تقویت مشارکت بخش خصوصی در طرح های مرتبط با طبیعت در سطح شهر است. اقدامات شهرها را می‌توان به سمت شش عامل اساسی حکمرانی، سیاست و مقررات، تامین مالی، داده ها و تجزیه و تحلیل، مشارکت ذی‌نفعان و قابلیت ها سوق داد. در ادامه شهرها و کشورهایی که این 6 اقدام را در سیاست های شهری خود به کار گرفتند مورد بررسی قرار گرفته اند. ونکوور و سیدنی هر دو در تعهدات پایداری خود پیشرو هستند.
هر دو برنامه های بلندپروازانه ای را توسعه داده اند اما مدل های عملیاتی متفاوتی برای ارائه دارند. ونکوور بخش برنامه ریزی، طراحی شهری و پایداری خود را مامور اجرای برنامه اقدام سبزترین شهر، هماهنگی با سایر بخش های مرتبط مانند خدمات مهندسی، توسعه، املاک، محیط‌زیست و مدیریت تسهیلات در صورت نیاز کرد. از سوی دیگر، سیدنی بخش اختصاصی پایداری ندارد. در عوض، همه واحدها مسوول رهبری پروژه های خود در راستای چشم انداز کلی شهر برای تبدیل سیدنی پایدار بین 2030-2050 هستند که ملاحظات پایداری را به طور کامل یکپارچه می‌کند. اما با وجود مدل های ساختاری متفاوت، اصول حاکمیت مشترکی همچون مشارکت شبکه های طبیعت و اقلیم شهرها، دستور روشن از سوی مدیران شهری برای اولویت دادن پایداری در تمام عملیات های شهری و... را دنبال می‌کنند. از سال 2024، بریتانیا از توسعه دهندگان املاک می خواهد تا 10درصد سود خالص خود را برای تنوع زیستی با استفاده از معیارهای قانونی تنوع زیستی هنگام ساخت مسکن جدید یا توسعه های صنعتی یا تجاری ارائه کنند.
این سیاست توسط بیش از 300 مقام برنامه ریزی محلی در کشور اعمال و نظارت خواهد شد. برنامه ریزان محلی باید بر روی شش موضوع بررسی، ارتباطات، منابع و مهارت‌ها، رویکرد استراتژیک، مدیریت توسعه و نظارت، اجرا و گزارش عمل کنند. برای حمایت از آنها در این وظیفه جدید، دولت ملی 15میلیون پوند تخصیص داده است و همچنین منابعی مانند چک لیست آمادگی، رهنمودهایی برای اقدامات کلیدی، برنامه های ظرفیت سازی و رویدادها را فراهم خواهد کرد. در سال 2018، شورای اوکلند چارچوب مالی پایدار خود را به عنوان بخشی از تعهد شهر برای انطباق با اثرات تغییرات آب و هوا و دستیابی به انتشار کربن صفر تا سال 2050 ایجاد کرد. چارچوب مالی پایدار با هدف افزایش سرمایه برای پروژه های پایدار از طریق صدور اوراق قرضه سبز و وام های سبز و اوراق قرضه و وام های مرتبط با پایداری صورت گرفت. تنها از طریق اوراق قرضه سبز، شورا از سال 2018 در مجموع 2.3 میلیارد دلار نیوزیلند جمع آوری کرد که برای تامین مالی دارایی هایی مانند بازسازی جزیره پوکتوتو، پیوند راه‌آهن مرکزی و زیرساخت های آب و فاضلاب استفاده شده است.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید