ثواب تکریم زن در حدیث امام محمد باقر (ع) / چگونگی تکریم همسر

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با مروری بر آیات قرآن و سیره معصومین علیهم السلام در می یابیم در بستر خانواده، مردان در جنبه های مختلف، تکالیف بیشتری بر عهده دارند، چرا که از نگاه قرآن، مردان قیم خانواده و زنان1 هستند، لذا دعوت به حُسن معاشرت نسبت به زنان شده اند.2 این حُسن معاشرت با زنان به دلیل ویژگی های خاصی است که خداوند به زنان عطا کرده است. یکی از گزاره های حُسن معاشرت و بلکه از مهم ترینِ آنها، تکریم زنان است.

باید در نظر داشت دین اسلام بر خلاف مکاتب شیطانی که زن را به عنوان کالایی جنسی و یک بار مصرف تلقی می کنند، نگاهی متعال دارد. در نگاه اسلام، زن در ابتدا یک انسان است و حق یک انسان این است که تکریم شود. در نگاه اسلام، زنان در معنویت و ثواب و عقاب اعمال با مردان برابرند. در نگاه اسلام، ساختار شخصیتی زن با مرد تفاوت دارد؛ او دارای روحیه ای لطیف تر از مرد است تا بتواند بیشتر به همسر و فرزندان محبت کند؛ در عین حال باید مطیع همسر باشد و در غیاب همسر مال و آبروی او را حفظ کند. غیر از این ها، زنان و دختران نزد خداوند جایگاه والایی دارند و لذا امتیازات معنوی که برای آنان لحاظ کرده نسبت به مردان بیشتر است. احادیثی که درباره فضیلت فرزند دختر به پسر وارد شده، گویای اهمیت بانوان در نظام الهی است. در نگاه احادیث، یک زن وقتی وضع حمل می کند، تمام گناهان و خطاهایش بخشیده می شود. وقتی شب به فرزند خود شیر می دهد، ثواب نماز شب نصیب او می شود؛ به همین نسبت، خداوند به ازای کمکی که مرد به همسر خود در امور خانه می کند، ثواب های عجیب و غیر قابل وصفی به آنان عطا می کند.

بنابراین تکریم همسر به دلیل کرامتی است که خداوند به زن بخشیده است. امام محمد باقر علیه السلام در روایتی فرمود «اِنَ اَکرَمَکُم عِندَالله‌ِ اَشَدُکُم اِکراماً لِحَلائِلِهِم»؛ یعنی گرامی‌ترین شما نزد خداوند، کسی است که بیشتر همسر خود را تکریم کند. (وسائل الشیعه، ج 15، ص 58) حلائل جمع حلیله و به معنای «حلال شده» است و در اصطلاح، به زنان اطلاق می شود. خداوند در آیه 23 نساء می فرماید «وَ حَلَائِلُ أَبنَائِکُمُ...» همسران پسرانتان که از نسل شما هستند [بر شما حرام شده است].

حالا باید مصادیق تکریم زنان را یافت و به آنان عمل کرد؛ مثلاً از اولین گزاره ها، احترام ورزی و عدم تکبر در قبال آنهاست، چه اینکه مردان تصور می کنند چون مرد هستند باید حرف، حرف آنان باشد و شروع به خرد کردن همسر می کنند. آنجا که به نفع خودشان است، حقوقی برخورد می کنند و آنجا که به ضررشان است، کُرنش به خرج نمی دهند و قبول اشتباه نمی کنند. این روحیه جنگلی مردان، از عمده مسائلی است که سبب تزلزل جایگاه زن و بعد خانواده می شود. اما نگاه دقیق تر این است که زنان و دختران را باید امانت الهی و نوری از انوار حضرت زهرا سلام الله علیها دید و به همین نسبت برخوردها را تنظیم کرد. واجد این ویژگی شدن، دشوار و نیازمند مقدماتی معنوی است که مرد باید در خود احیاء کند. معمولاً چون اسباب غفلت در دنیای کنونی زیاد شده، مردان زمانی برای معرفت افزایی و معنویت برای خود باز نمی کنند و لذا وقتی مرد سرش در فضای مجازی و فیلم های عمدتاً بی محتوا و ساختارشکن شبکه های خانگی است، شیطان از فرصت استفاده کرده و خانواده به سمت پرتگاه ها حرکت می دهد.

البته ناگفته نماند که زنان باید به وظایف خود عمل کنند که از مهم ترین وظایف آنها ایجاد فضای محبت در بستر خانواده است. زنی که معدل محبتش نسبت به مردان چند برابر نباشد، باید به خود شک کند؛ هر میزان که معدل محبت او کم شود، به همان میزان باید منتظر عواقب آن باشد. در کنار آن، رسیدگی به ظاهر و آرایش کردن برای همسر از دیگر اولویت هاست. این دو گزاره یعنی محبت کردن و جلوه گری برای مردان باید جزو وظایف ذاتی زنان باشد؛ عمده انحراف مردان نیز از کم گذاشتن نسبت به همین دو مورد از سوی زنان حاصل می شود. حال اگر بر فرض یک زن از محبت کم گذاشت، مردان می توانند این کمبود محبت را جبران کنند و نباید اینطور تلقی شود که جنس مرد خشن است، بلکه مردی که مرد باشد، نقصان ها را جبران می کند نه اینکه به دنبال فضاهای دیگری برای ارضای محبت خود باشد. تمام این موارد برای ما به عنوان نگارنده و شما مخاطبان امر دشواری است که با تمرین و ممارست حاصل می شود. یک آرمان و آرزوست که حداقل باید دغدغه آن را در خود ایجاد کرد.

------------------ پاورقی: 1. «الرِ‌جَالُ قَوَامُونَ عَلَی النِسَاءِ بِمَا فَضَلَ اللَهُ بَعضَهُم عَلَی بَعض وَبِمَا أَنفَقُوا مِن أَموَالِهِم»؛ «مردان، سرپرست زنانند، به دلیل آنکه خدا برخی از ایشان را بر برخی برتری داده و [نیز] به دلیل آنکه از اموالشان خرج می‌کنند.» (نساء، آیه34)

2. «وَ عَاشِرُوهُنَ بِالمَعرُوفِ...؛ و با ایشان (زنان) به شایستگی رفتار کنید.» (روم، آیه 21)