جامعه ادبی در انتظار اختتامیه یک جایزه معتبر / آیا جایزه جلال امسال هم برگزیده داستان نخواهد داشت؟
شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد مراحل پایانی داوری خود را می‌گذراند و همه دوستداران ادبیات بخصوص مخاطبان ادبیات داستانی منتظرند تا هیأت داوران این جایزه، نتایج داوریهای خود را اعلام کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، جایزه ادبی جلال آل احمد که براساس آیین نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی باید در روز تولد جلال آل احمد یعنی یازدهم آذر هرسال برگزار شود، امسال هم نتوانست در زمان مقرر برگزار شود و حالا باید دید در ایام باقیمانده از ماه آذر، شاهد برگزاری اختتامیه خواهیم بود یا این جایزه، امسال هم مانند سال گذشته در دی ماه برگزار می‌شود.
آنچه باعث می‌شود مخاطبان ادبیات داستانی، به نتایج امسال جایزه توجه بیشتری داشته باشند، ناتوانی داوران دوره‌های گذشته جایزه در معرفی برگزیدگان در رشته‌های رمان و داستان کوتاه است.
این سؤال برای مخاطبان ادبیات داستانی ایجاد شده است که دلیل اصلی ناکامی‌داوران در انتخاب یک کتاب به عنوان برگزیده در طول چندین دوره برگزاری جایزه جلال چیست و آیا این روند، امسال هم ادامه خواهد داشت؟ شاید یکی از دلایل این مسأله، آیین نامه مربوط به داوری جایزه باشد که بسیار سخت گیرانه تدوین شده است. در این صورت انتظار می‌رود برگزارکنندگان جایزه، مطالبات جامعه مخاطبان خود را دریابند و به اصلاح آیین نامه دست بزنند. شاید هم داوران وقتی در جایگاه داوری آثار قرار می‌گیرند، بیش از حد سختگیر و آرمانگرا می‌شوند. اگر چنین باشد، باید گفت حفظ اعتبار علمی و کارشناسی جایزه کار خوب و درستی است اما این دغدغه، نباید راه را برای رسیدن به اهداف اصلی جایزه یعنی آشنا کردن مردم با آثار خوب و تقویت و حمایت از داستان نویسان خلاق را ببندد.
ممکن است برخی مصلحت اندیشیها و تحفظها درباره برخی نامها وجود داشته باشد که به نظر می‌رسد این مصلحت اندیشیها هم اگر از حد معقول بگذرد، شایسته نیست. جایزه جلال از میان آثاری که در داخل کشور و با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده اند، آثاری را به عنوان آثار برتر انتخاب می‌کند و برای داوران باید همین مجوز و قرارداشتن کتاب در چرخه رسمی و قانونی بس باشد و دیگر به سبک و سنگین کردن کارنامه برگزیدگان مشغول نشوند.
شمع 100 سالگی جلال آل‌احمد در خانه‌اش خاموش شدآماری که با ما حرف می‌زند
برای اینکه تأثیر انتخاب آثار برگزیده در جایزه‌ای به اهمیت و اعتبار جایزه جلال را درست‌تر درک کنیم، کافی است به رشد قابل توجه آثار در رشته مستندنگاری توجه کنیم. به همان نسبت که جایزه جلال در سالهای اخیر نسبت به انتخاب آثار در حوزه داستان نویسی، سختگیر بوده است؛ در انتخاب آثار برگزیده مستندنگاری خوب عمل کرده است. در سالهای اخیر همواره شاهد برگزیده شدن یک یا چند کتاب در این رشته بوده ایم و امسال هم می‌بینیم که تعداد آثار رسیده به دبیرخانه جایزه در رشته مستندنگاری نسبت به سال قبل، 690 اثر بیشتر ارسال شده‌است که رشدی خیره کننده را نشان می‌دهد.
کافی است به یاد بیاوریم که امسال تعداد رمان‌های رسیده نسبت به سال قبل 37 اثر کمتر بوده است. به نظر می‌رسد این آمار معنادار است. رمان نویسان شانسی برای خود برای برگزیده شدن نمی‌بینیند و رغبت کمتری به حضور در جایزه دارند اما مستندنگاران به جایزه توجه دارند چون احتمال بالاتری برای برگزیده شدن می‌بینند. البته احتمال کاهش کلی آثار منتشر شده در حوزه رمان نسبت به سال قبل هم وجود دارد که اتفاقاً در صورت وجود چنین احتمالی وظیفه حمایتی جایزه جلال از نویسندگان و فعالان عرصه ادبیات داستانی بیشتر هم می‌شود.