جانشین روستا در «فیلبند»
گردشگری روستایی که باید در راستای منافع جامعه محلی، توسعه اقتصادی و حفاظت از هویت و فرهنگ روستاها قرار بگیرد، در برخی موارد به دلیل برند شدن و مورد توجه قرار گرفتن یک مقصد به ویژه مقاصد فصلی نه تنها با هجوم چشمگیر بازدیدکنندگان مواجه می‌شود، بلکه مهاجرت افراد غیربومی به روستاها و افزایش ساخت‌وساز و زمین خواری به شکل افسار گسیخته در بلندمدت را به همراه دارد که نه تنها آسیب های جدی زیست‌محیطی...
با گرم شدن هوا و آغاز فصل گردشگری تابستانی، که عمدتا از اواسط اردیبهشت تا اوایل مهر ادامه دارد، پناه بردن به طبیعت و مناطق بکر در ییلاقات به ویژه در شمال کشور رونق بسیاری خواهد یافت و به ویژه طی چند سال اخیر، سفر به طبیعت جایگزین شهرهای بزرگ شده است. همچنین با افزایش تعداد طبیعت گردها و شناخته شدن یک منطقه به دلیل استفاده فزاینده شبکه های اجتماعی توسط بلاگرهای سفر، برخی مناطق به ناگاه تبدیل به یک مقصد مهم سفرهای تابستانی می شوند.
این اتفاق، از طرفی به نفع جامعه و اقتصاد محلی و بازار گردشگری یک منطقه است و به رونق و توسعه گردشگری یک مقصد کمک می‌کند. همچنین منجر به رشد و آگاهی جوامع محلی و تلاش در جهت برند شدن و توسعه هرچه بیشتر و رقابت با دیگر جوامع می‌شود، که این امر، پارادایم مهم یک جامعه محلی در راستای رسیدن به توسعه گردشگری پایدار است. اما در مقابل آسیب های متعددی بر یک مقصد بکر وارد می‌شود که در صورت عدم‌پیشگیری از آن و آسیب زدایی نکردن، خسارت های غیرقابل جبرانی را به طبیعت بکر و محیط روستا و فرهنگ بومی و هویت آن وارد خواهد کرد.
از مهم‌ترین خسارت هایی که هجوم مسافران به یک منطقه وارد می‌کند، میل به سهم خواهی مسافران از منطقه و در نتیجه تکه تکه شدن زمین ها به واسطه خرید از مردم بومی است که شروع به ساخت‌وساز بی رویه در طبیعت بکر روستا می‌کنند که عمدتا بدون در نظر گرفتن هویت و بافت روستا و متناسب با فرهنگ جامعه محلی همراه است. نمونه بارز این تغییر بافت و هویت خانه های روستایی را می‌توان در منطقه گردشگری منتهی به فیلبند مشاهده کرد. فیلبند، که نامی آشنا در میان طبیعت گردان و گردشگران طی چند سال گذشته بوده و به اقیانوس ابر شهرت دارد، در حال حاضر، تبدیل به محلی برای ساخت وسازهای بی رویه غیر‌بومی‌ها و فراموشی تدریجی فرهنگ روستا شده است. در کنار تمام زیبایی هایی که در فیلبند می‌توان یافت، اما شهرت این روستای ییلاقی مانند بسیاری از مناطق دیگر شمال، آن را دستخوش تغییرات و آسیب های گسترده ای کرده که علاوه بر زشت شدن چهره روستاهای اطراف در مسیر فیلبند، بافت و هویت محیط را نیز تغییر داده است. پدیده زمین خواری و واگذاری زمین های روستایی را می‌توان در تمامی مسیر چلاو به فیلبند مشاهده کرد که ساخت وسازهای بی رویه بافت روستاها را تغییر داده و آسیب های گسترده ای هم به محیط زیست و هم به فرهنگ جامعه محلی وارد کرده است.
شهرت این روستاها منجر به هجوم مسافرانی شدکه میل به سهم خواهی از یک منطقه بکر به نفع خود برای برخورداری دائم از مواهب طبیعت به جای سفری کوتاه و گذری در فصول سال و استفاده از خدمات محلی دارند. بنابراین، شروع به ساخت ویلا و عمدتا آپارتمان در روستاهای این منطقه می‌کنند تا تعطیلات خود را در این منطقه ییلاقی بگذرانند. اما این حجم از تعدی به زمین ها و ساخت وسازهایی که هیچ شباهتی به محیط روستایی ندارد، علاوه بر شلوغی بیش از حد در این روستاها در آخر هفته ها، چهره این مسیر پر پیچ و خم بسیار زیبا را تغییر داده و در بسیاری از مواقع تا چشم کار می‌کند به جای درختان و مناظر زیبا، ساختمان های بلند و خانه های متفاوت از شکل روستایی دیده می‌شود. این موضوع تاثیر مستقیمی بر فرهنگ بومی منطقه خواهد داشت، زیرا در حال حاضر حضور افراد غیربومی بسیار بیشتر از افراد بومی است.
اما در فاصله 22 کیلومتری این روستای گردشگرپذیر و درست در موازات آن در ارتفاعات بابل، روستایی کمتر شناخته شده با طبیعتی بکر و دست نخورده وجود دارد که در حال حاضر، عمدتا مقصد آخر هفته بومیان استان مازندران یا طبیعت گردان طرفدار محیط‌زیست و پایداری است. این امر منجر به ناشناخته ماندن روستای «شیخ موسی» و بکر ماندن و حفظ هویت و بافت روستا تا به امروز شده است. اگرچه دامداری و کشاورزی اقتصاد اول روستا محسوب می شود، اما گردشگری نیز در فصل های گرم، یکی از منابع مهم درآمدزای «شیخ موسی» به شمار می‌رود که به دلیل وجود دو آبشار بلند، جنگل هایی در دل کوه و دشت های پهناور و زیبا در یک جاده تقریبا هموار و پرپیچ و خم، و از آن مهم‌تر برخورداری از دریای ابر در ساعات خاصی از روز، در رقابت با فیلبند قرار دارد. اما با یک تفاوت بسیار مهم.
اینکه برخلاف مسیر منتهی به فیلبند که با تغییرات اساسی نافرم محیطی و آسیب های جدی در بافت و هویت روستا مواجه شده است، روستای «شیخ موسی» به دلیل ناشناخته بودن و مخفی ماندن از دید مسافران، همچنان یک منطقه بکر محسوب می‌شود که از زمین خواری و هجوم مهاجران و ساخت‌وسازهای بی‌رویه و در نتیجه تغییر بافت و هویت روستا در امان مانده است.
روستای «شیخ موسی»، در ارتفاع 2500 متری در 65 کیلومتری بابل، از معروف ترین روستاهای ییلاقی در بخش بندپی شرقی شهرستان بابل است که از یک جاده جنگلی پرپیچ و خم کوهستانی با چشم اندازی بی نظیر عبور می‌کند و در بالاترین نقطه ارتفاعات، خانه های چوبی و گلی با حصارهای سنگی و تپه های سرسبز برای اجاره به مسافران جهت گذراندن تعطیلات و بازدید از منطقه بکر و بی نظیر روستا به چشم می خورد. روستایی که گردشگری آن کاملا بر اساس «سفر پایدار» (سازگار با محیط‌زیست) بنا شده و درصورت مصون ماندن از هجوم مسافران و مهاجران، می‌تواند به مقصد مهم پایداری کشور بدل شود. این روستا همچنین مقصد مناسبی برای گردشگران ماجراجوی علاقه‌مند به کمپینگ است که به دلیل برخورداری از دشت‌هایی وسیع امکان چادرمانی و کمپینگ شبانه نیز وجود دارد.
این روستای ییلاقی با بافت کاملا سنتی و روستایی، در تعطیلات و به ویژه در فصل تابستان، میزبان گردشگران است. برای رفتن به این ییلاق باید در ابتدا خود را به بابل رساند و با عبور از مسافت 15کیلومتری به گلوگاه رسید. بعد از عبور از گلوگاه، با طی کردن مسافت 30 کیلومتری در جاده ای آسفالته که از دل جنگل سرسبز و رودخانه ها می گذرد، به یک جاده خاکی می رسد. این مسیر 10 کیلومتری خاکی، به روستای بکر و دست نخورده شیخ موسی منتهی می‌شود. روستایی که با زیارتگاهی نقره ای رنگ از دور نمایان می‌شود و خانه های لارده ای و کاه گلی و خانه هایی با سبک جدید اما کاملا متناسب با بافت روستا، به چشم می خورد. روستایی که 700 خانوار دارد و گردشگری یک قطب مهم اقتصاد آن به شمار می‌رود.
از نکات جالب و قابل‌توجه در این روستا، قیمت مناسب خانه های روستایی برای اجاره به مسافران است که برخلاف فیلبند که یک مقصد بسیار گران محسوب می‌شود، اجاره‌بهای اقامت یک شب در این روستا از 600هزار تومان تا یک میلیون و 200 هزار تومان متغیر است. این رقم در مقایسه با مقاصد معروف ییلاقی، مقصدی اقتصادی محسوب می‌شود که در کنار برخوردار شدن گردشگران از یک محیط بکر و دست نخورده، به اقتصاد جامعه محلی کمک می‌کند.
--> اخبار مرتبط