جدیدترین آمار بیکاری در ایران / از هر 100 جوان در کشور چند نفر شغل ندارند؟

نرخ بیکاری بالا می‌تواند شوک‌های جدی را به اقتصاد وارد کند و حتی موجب بحران‌های اجتماعی و سیاسی شود. در مقابل، نرخ بیکاری پایین به این معنی است که به احتمال زیاد اقتصاد نزدیک به ظرفیت کامل خود تولید خواهد کرد و به مرور زمان رشد اقتصادی، رشد دستمزدها و استانداردهای زندگی ارتقا خواهد یافت. در این میان اگر نرخ بیکاری بیش از حد پایین باشد، نشانه‌ای از رونق اقتصادی شدید، فشارهای تورمی قوی و شرایط سخت برای استخدام نیروی کار جدید برای کسب‌وکارها خواهد بود.

نگاهی به داده‌های مرکز آمار ایران نشان میدهد به صورت کلی نرخ بیکاری جمعیت جوان 15-24 ساله در 7 سال گذشته روندی نزولی داشته است. کمترین نرخ بیکاری این گروه از جوانان در پاییز 1401 به ثبت رسیده است. داده‌ها نشان میدهد نرخ بیکاری جمعیت جوان 1.5 برابر نرخ بیکاری کل است.

بر اساس تعاریف مرکز آمار، ورود افراد به بازار کار از 15 سالگی رسمیت پیدا می‌کند. اما تمام افراد 15 ساله و بیشتر تمایل به کار کردن نداشته و به جست وجوی شغل نمی‌پردازند. بنابراین طبق تعاریف اقتصادی افراد 15 ساله و بیشتری که تمایل و توان ورود به بازار کار را دارند و در این راستا به جست‌وجوی شغل پرداخته و یا وارد بازار کار شده‌اند، به عنوان جمعیت فعال شناخته می‌شوند.

حال از بین جمعیت فعال اقتصادی برخی نمی توانند برای خود شغلی دست و پا کنند، بنابراین از محاسبه نسبت افرادی که هنوز شغلی ندارند اما در جست‌وجوی شغل هستند، به کل جمعیت فعال، تعداد افراد بیکار مشخص می‌شود. این نسبت برای جمعیت فعال در رده‌های سنی مختلف قابل بررسی است. باتوجه به اینکه یکی از معضلات و نگرانی‌های اساسی جمعیت جوان ایران، مسئله ی بیکاری است، در این گزارش بیکاری افراد 15-24 ساله کشور بررسی و روایت آمار از تعداد جمعیت جوان بیکار در ایران به تصویر کشیده می‌شود.

بیکاری جمعیت جوان، کمتر شد

نگاهی به داده ها منتشر شده توسط مرکز امار ایران نشان می دهد، نرخ بیکاری جوانان 24-15 ساله در تابستان سال جاری به 20.1 درصد رسیده است که در قیاس با بهار 1402، کاهش 1.5 واحد درصدی داشته است.

آمارها همچنین بیانگر این مطلب است که در پاییز 1401، نرخ بیکاری جوانان این گروه 19.2 درصد بوده است. این عدد کمترین نرخ بیکاری ثبت شده از بهار 95 تا کنون است. داده‌های نرخ بیکاری پاییز 1401 نشان میدهد، این رقم نسبت به فصل مشابه در سال 1400 حدودا 4.4 واحد درصد کاهش یافته است که تغییر بی سابقه ای در بازه مورد بررسی محسوب می شود.

با توجه اینکه برخی فعالیت‌های اقتصادی در برخی فصول رونق و در فصول دیگر رکود را تجربه می‌کنند، نگاه به داده‌های نرخ بیکاری به صورت فصلی اهمیت دارد‌. در کل بررسی ها نشان می‌دهد در فصل زمستان، جمعیت جوانان بیکار 15-24 ساله افزایش یافته و در فصل تابستان نرخ بیکاری جمعیت جوان کاهش پیدا میکند. افزایش مشاغل فصلی در تابستان و عدم تحصیل جوانان در این فصل از جمله دلایل کاهش نرخ بیکاری جمعیت جوان در فصل تابستان است.

نرخ بیکاری جمعیت جوان، بالاتر از بیکاری کل

مقایسه نرخ بیکاری فصلی جوانان 15-24 ساله با نرخ بیکاری کل کشور در 7 سال گذشته نشان میدهد، نرخ بیکاری جمعیت جوان حداقل بیش از 1.5 برابر نرخ بیکاری کل کشور بوده است. یک دلیل این امر آن است که جمعیت جوان در این رده سنی افزون بر تمایل و توان کار کردن، در حال تحصیل نیز هستند. بنابراین پیدا کردن شغل مناسبی که بین کار و تحصیل آنها هماهنگی ایجاد کند، دشوار است.

اگرچه از ابتدای سال 95 تا پایان تابستان سال جاری، در هر فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل بیکاری جوانان همسو با رشد بیکاری کل تغییر کرده است، اما استثنائاتی نیز وجود دارد.

امارها نشان میدهد در زمستان سال 96 نسبت به فصل مشابه سال قبل بیکاری کل 0.4 واحد درصد کاهش یافته است. اما بیکاری جوانان 15-24 ساله، روند مخالف را در پیش گرفته و 1.1 واحد درصد بیشتر شده است. به بیان دیگر در زمستان 96 از هر 100 جوان 15-24 ساله ایرانی 29 نفر بیکار بوده اند که در مقایسه با فصل مشابه سال 95، یک جوان بیشتر طعم بیکاری را چشیده است.

همچنین در تابستان سال 97 نسبت به تابستان سال 96، نرخ بیکاری کل بیشتر شده است. اما در مقابل نرخ بیکاری جوانان کاهش یافته است. مشابه این امر در زمستان سال 97 نسبت به فصل مشابه سال96 نیز رخ داده است. به عبارت دیگر، در زمستان سال 96 از هر 100 نفر جمعیت 15 ساله و بیشتر شاغل و بیکار، 12 نفر بدون شغل بودهاند که نسبت به فصل مشابه سال قبل یک نفر بیشتر بوده است. اما از میان جمعیت 15-24 ساله، تعداد افراد بیکار نسبت به فصل مشابه سال قبل کمتر شده و به 27.2 درصد رسیده است.