جلسه انتخاباتی یا دورهمی سیاسی؟/ آیا اصول‌گراها به‌دنبال رقیب برای گرم کردن تنور انتخابات مجلس هستند؟

رسول سلیمی: دعوت قالیباف از روسای مجلس دو دهه اخیر به مراسم افطاری، اگرچه ابتکار عملی بود که جریان‌های سیاسی درون مجلس را که رقیب قالیباف هستند، غافلگیر کرد اما گرد هم آمدن ناطق‌نوری، علی لاریجانی، غلامعلی حدادعادل در کنار محمد باقر قالیباف، با دورنمای انتخابات 1402، جلسه‌ای انتخاباتی تفسیر شد. قالیباف که در انتخابات مجلس یازدهم توانسته بود توافق پایداری‌ها و شورای ائتلاف اصول‌گرایان را بدست آورد، سرلیستی هر دو جریان شد.

اما همراهی پایداری‌ها فقط در سال اول مجلس، با قالیباف همراه بود و در دوره‌های سوم و چهارم انتخابات هیات رئیسه مجلس، پایداری‌ها نامزد اختصاصی برای ریاست مجلس، معرفی کردند. چه آن‌که، از بین روسای مجلس دعوت شده به مهمانی قالیباف، غلامعلی حدادعادل، چهره بازی‌ساز انتخابات‌های مجلس و ریاست جمهوری، هم قالیباف را به کرسی ریاست مجلس نشاند و هم او را در انتخابات 96 از سد راه رئیسی برداشت تا ائتلاف اصول‌گراها برای پیروزی رئیسی را مستحکم‌تر کند.

نتیجه بازی‌سازی‌های حدادعادل، حکمرانی یک‌دستی بود که اکنون هم رئیسی را در راس دولت دارد و هم قالیباف را در راس مجلس. بنابراین حضور حدادعادل در این جلسه صرفا حضوری همراهانه و همدلانه با قالیباف برای ارزیابی رقبا بود.

اما ناطق نوری و علی لاریجانی دو نماینده جریان سیاسی اصول‌گرای میانه‌رو، در انتخابات‌های گذشته، یکی به میل خودش و دیگری به جبر شورای نگهبان، از مدار انتخابات کنار رفتند. ناطق نوری که روزی رئیس دفتر بازرسی بیت رهبری بود، قبل از انتخابات 1396 از این سمت کناره‌گیری کرد و علی لاریجانی هم در انتخابات 1400، با دلایلی که بعدا از سوی وی به طور مستند انکار شد، از سد تایید شورای نگهبان عبور نکرد.

این چالش که از سال 1400 و با طرح ایده حکمرانی یک‌دست، بیش از پیش، مجلس را به‌همراهی با دولت فراخواند، نتیجه‌ای جز کاهش نظارت موثر مجلس بر دولت نداشته است. این کاهش قدرت نظارتی مجلس که در بی‌نتیجه ماندن استیضاح‌ها تبلور یافت، انگیزه جریان‌های سیاسی برای حضور پرچالش در انتخابات مجلس و رقابت بر سر تصاحب کرسی‌های آن را کاهش داده است.

در صورت‌بندی فعلی جریان‌های سیاسی، جریان پیروز در انتخابات مجلس1402 در صورتی که نتواند استقلال خودرا از قوه مجریه و دولت حفظ کند، قادر به جلب مشارکت مردم در انتخابات هم نخواهد بود، و این امر میسر نمی‌شود جز با امکان عبور اصلاح طلبان و اصول‌گرایان میانه‌رو از سد نظارت استصوابی. در چنین زمینه و بافت سیاسی، حضور نمایندگان گفتمانی دو جریان سیاسی اصول‌گرا که به‌دعوت قالیباف صورت گرفته، نخواهد توانست به‌همسویی سایر جریان‌های سیاسی با لاریجانی و ناطق‌نوری منتهی شود.

چه آن‌که از سال98 که مجلس تندروها شکل گرفت، فقط در دو سال دولت روحانی، مجلس منتقد دولت بود و با آغاز دولت رئیسی و چیرگی نظریه حکمرانی یک‌دست، دولت و مجلس از جریان سیاسی نو اصول‌گرا بودند و این یک‌دستی در قدرت هم نتوانست به‌حل مسائل کشور کمک کند. در چنین شرایطی، دیدار روسای مجلس قبل با قالیباف، جلسه‌ای برای ارزیابی میزان اراده ناطق نوری و علی لاریجانی برای حضور در انتخابات و فهم مسائل و چالش‌های کشور از نگاه منتقد آن‌ها ارزیابی می‌شود.

ارزیابی که نشانه دیگری از فاصله قالیباف از پایداری‌ها و تلاش برای یافتن قطبی مخالف در بین اصول‌گراها برای ایجاد رقابت در انتخابات مجلس است و چشم‌انداز ارائه لیست جداگانه از سوی پایداری‌ها را پیش‌روی قالیباف قرار داده است. به‌عبارت دیگر، در صورت عدم حضور لاریجانی و ناطق نوری در جریان رقابت‌های انتخاباتی مجلس، قالیباف به نمایندگی از ائتلاف اصول‌گراها، رقیبی از جریان اصول‌گرای میانه‌رو نخواهد داشت. این در شرایط بی‌برنامگی اصلاح طلبان برای حضور در انتخابات مجلس، ائتلاف اصول‌گرایان را در رقابت با عملکرد چهارساله خود قرار خواهد داد.

چالشی که به‌نظر نمی‌رسد انگیزه لازم را برای حضور رقبا در انتخابات آینده فراهم کند. آن‌هم در شرایطی که حاکمیت یک‌دست و نتایج اقتصادی نامطلوب که معیشت مردم را متاثر از تصمیم‌سازی فقط یک جریان سیاسی قرار داده، مجلس را صرفا در نقش همدل و قوه کمکی برای دولت می‌بیند و هر کنش‌گری مجلس را برای نظارت بر دولت، به بهانه یک‌دستی و هم‌افزایی قوا، خنثی می‌کند. چالش‌هایی که دعوت رمضانی قالیباف را در نهایت به یک دورهمی سیاسیون تقلیل داد.

بیشتر بخوانید:

• روزنامه جوان: اصلاح طلبان از افطاری ساده قالیباف به ناطق نوری و لاریجانی و حداد ترسیدند

• «افطاری» بود یا «هم‌افزایی»؟ / پیام‌های دیدار قالیباف با ناطق‌نوری، لاریجانی و حداد عادل

• اعلام موضع لاریجانی درباره شائبه «رویکرد سیاسی و انتخاباتی» افطاری قالیباف

216213