جمعیت دانشجویی کشور آب رفت!/ علوم انسانی همچنان پردانشجوترین؛ فنی و مهندسی مغضوب دانشجویان

فاطمه زارعی: در هر کوی و برزن که سرک می‌کشیم، یک دانشگاه و موسسه آموزش عالی می‌بینیم؛ پا به دانشگاه که می‌گذاریم، در برخی از کلاس‌ها حتی جای نشستن نیست و برخی دانشجویان مقابل در کلاس به درس استاد گوش می‌دهند! شاید از خودمان برای یک بار هم که شده سوال کرده باشیم، این همه دانشجو؟

وارد حیاط دانشگاه و سلف‌ها هم که می‌شویم، باز هم جمعیت زیادی از دانشجویان توجه‌مان را به خودش جلب می‌کند. مگر چند میلیون دانشجو در کشور داریم؟

شاید باورتان نشود اما هنوز هم برخی استان‌ها و شهرها به دنبال دریافت مجوز راه اندازی دانشگاه و موسسه آموزش عالی برای دانشجویان شهرشان هستند، با این حال وزارت علوم فعلاً جز در مواقع ضرورت مجوزی به خصوص در زمینه دانشگاه های غیردولتی صادر نمی‌کند.

این همه دانشجو، بر اساس تقویم آموزشی اکثر دانشگاه‌ها، سال تحصیلی 1401-1402 را از 27 شهریورماه آغاز می‌کنند. ورودی‌های قدیم و ورودی های جدید در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به مرور، سلامی دوباره به دانشگاه می‌کنند.

پذیرفته شدگان کنکور امسال هم که از اول مهرماه فرایند ثبت‌نام‌ها را آغاز خواهند کرد.

چقدر دانشجو داریم؟

موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، قلب آمار آموزش عالی کشور محسوب می شود. آمارهای آموزش عالی این موسسه همیشه مبنای تصمیم‌ها و دستورالعمل‌های سکانداران این حوزه بوده است. جمعیت دانشجویی سال تحصیلی به اتمام رسیده را محاسبه می‌کند. به عنوان مثال، هم اکنون آخرین آمار جمعیت دانشجویی موسسه مربوط به سال تحصیلی 1399-1400 است که در ادامه این گزارش به جمعیت دانشجویی کشور در پنج سال گذشته اشاره می‌شود.

جمعیت دانشجویی در سال تحصیلی 96-95، چهار میلیون و 73 هزار و 827 نفر بود اما این آمار در سال تحصیلی سال تحصیلی 97 -1396 به سه میلیون و 616 هزار و 114 نفر کاهش یافت.

روند کاهشی جمعیت دانشجویی کشور در سال تحصیلی 98-1397 همچنان ادامه داشت و به سه میلیون و 373 هزار و 388 نفر رسید. تعداد دانشجویان کشور در سال تحصیلی 99-1398 نیز به سه میلیون و 182 هزار و 989 نفر رسید و دانشجویان باز هم کاهش استقبال از دانشگاه را نشان دادند.

آخرین آمار موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم که به تازگی منتشر شده است و آخرین مبنای جمعیت دانشجویی کشور محسوب می شود، باز هم از کاهش جمعیت دانشجویی کشور سخن می گوید.

بر این اساس، در سال تحصیلی 99-1400 در دانشگاه‌های کشور سه میلیون و 173 هزار و 779 دانشجو داشتیم.

علوم انسانی همچنان پردانشجوترین گروه تحصیلی

بعد از جمعیت دانشجویی، گروه‌های تحصیلی، مهمترین آمار را به خود اختصاص می‌دهند. پُر دانشجوترین گروه تحصیلی دانشگاه‌ها را علوم انسانی با یک میلیون و 616 هزار و 742 دانشجو در سال تحصیلی ذکر شده یعنی 1399-1400 تشکیل می‌دهد.

در رده‌های بعدی، علوم پایه با 209 هزار و 81 نفر، علوم پزشکی با 249 هزار و 131 نفر، فنی و مهندسی با 762 هزار و 341 نفر، کشاورزی و دامپزشکی با 115 هزار و 261 نفر و هنر با 221 هزار و 493 نفر قرار دارد.

نمودار موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی حکایت از آن دارد که 51 درصد دانشجویان در علوم انسانی، 24 درصد دانشجویان در فنی و مهندسی، هشت درصد دانشجویان در علوم پزشکی، هفت درصد در هنر، 6 درصد علوم پایه و چهار درصد در کشاورزی و دامپزشکی مشغول به تحصیل هستند.

کدام مقطع بیشترین دانشجو دارد

کنکور سراسری همیشه پرداوطلب‌ترین آزمون در مقایسه با کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری بوده و هست. پذیرفته شدگان این آزمون، مقطع کارشناسی را به پردانشجوترین دوره تحصیلی در میان سایر مقاطع تبدیل کرده اند.

گزارش آمار دانشجویان به تفکیک دوره های تحصیلی در کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری حرفه ای و دکتری تخصصی نشان می دهد در کارشناسی، یک میلیون و 981 هزار و 500 نفر در حال تحصیل هستند.

بیشتر بخوانید:

گرانترین شهریه در دانشگاه تهران / دکتری پردیس خودگردان؛ 151 میلیون تومان

در رده‌های بعدی، کارشناسی ارشد با 500 هزار و 471 دانشجو، کاردانی با 425 هزار و 595 دانشجو، دکتری تخصصی با 163 هزار و 934 دانشجو و دکتری حرفه ای با 102 هزار و 279 دانشجو ایستاده اند.

درصدهای جمعیت دانشجویی در مقاطع تحصیلی نشان دهنده این نکته است که هم اکنون 63 درصد جمعیت دانشجویی کشور در کارشناسی، 16 درصد در کارشناسی ارشد، 13 درصد در کاردانی، پنج درصد در دکتری تخصصی و سه درصد هم در دکتری حرفه ای مشغول به تحصیل هستند.

مردان گوی سبقت را از زنان ربودند

آمارهای تفکیکی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی در سال های 95-1394 تا 1400-1399 نشان می دهد جمعیت زنان دانشجو روی 45 تا 49 درصد نوسان دارد اما هیچ گاه این رتبه را از دست نداد. بر اساس آخرین سال تحصیلی ذکر شده یعنی 1399-1400، هم اکنون 49.18 درصد جمعیت دانشجویی را زنان با تعداد یک میلیون و 560 هزار و 86 نفر تشکیل می دهند.

تعداد مردان نیز در این سال ها بین 50 درصد تا 54 درصد در نوسان بود اما در سال تحصیلی ذکر شده یعنی 1400-1399 به 50.82 درصد و معادل یک میلیون و 612 هزار و 919 نفر رسید.

فنی و مهندسی مغضوب دانشجویان؟

طبق آمارهای موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، در فاصله سال‌های 96-1395 تا 1400-1399، تعداد دانشجویان گروه تحصیلی فنی و مهندسی هم کاهش چشمگیری داشت.

طبق این گزارش، در سال 96-1395، گروه فنی و مهندسی یک میلیون و 176 هزار و 690 دانشجو داشت در حالی‌که در فاصله پنج سال، این تعداد به 762 هزار و 341 نفر کاهش یافت.

این روند نزولیِ کاهش دانشجویان، گریبان گروه تحصیلی کشاورزی و دامپزشکی را هم گرفته است. جمعیت دانشجویی این گروه تحصیلی، از 160 هزار و 320 نفر در سال 96-1395 به 115 هزار و 261 نفر در سال 1400-1399 نفر رسید.

دانشگاه های دولتی چه تعداد دانشجو دارند؟

این سه میلیون و اندی دانشجو در دانشگاه های زیرمجموعه وزارتخان های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تحصیل می‌کنند. با این حال باز هم به آمار جالبی در این حوزه می رسیم.

در مجموعه دانشگاه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری 22.1 درصد دانشجویان معادل 701 هزار و 620 نفر در دانشگاه‌های جامع و تخصصی تحصیل می‌کنند.

بخش اعظم دانشجویان در سایر زیر مجموعه‌های وزارت علوم مشغول به تحصیل هستند. بر این اساس، تعداد 419 هزار و 877 نفر معادل 13.2 درصد دانشجویان در دانشگاه پیام نور، در دانشگاه فرهنگیان 78 هزار و 443 نفر معادل 2.4 درصد، در دانشگاه علمی کاربردی 227 هزار و 816 نفر معادل 7.2 درصد و در دانشگاه فنی و حرفه ای 170 هزار و 717 نفر معادل 5.4 درصد تحصیل می‌کنند.

دانشگاه‌های پیام‌نور، فرهنگیان، جامع علمی‌کاربردی و فنی‌وحرفه‌ای به عنوان دانشگاه‌های دارای ماموریت خاص شناخته می‌شوند. به گزارش خبرآنلاین، موسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی نیز تعداد 257 هزار و 229 نفر معادل 8.1 درصد دانشجو دارند.

گروه آزمایشی علوم پزشکی را در کنکور به عنوان پرداوطلب‌ترین آزمون سراسری می‌شناسیم و هر سال حدود 500 هزار داوطلب دارد.

اما طبق آمار موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، هم اکنون رشته‌های علوم پزشکی که دانشجویانش قرار است در دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی لباس کادر درمان به تن کنند، فقط 220 هزار و 335 نفر هستند.

در نهایت، تعداد 28 هزار و 356 نفر معادل 0.9 درصد دانشجویان در دانشگاه‌های سایر دستگاه‌های اجرایی مشغول به تحصیل هستند.

4747