جهاد دانشگاهی، استقلال دانشگاه و دانشجو از شرق و غرب

به گزارش ایسنا، از صدور حکم تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی و معرفی اعضای آن توسط امام خمینی (ره)، رویش ستاد اجرایی انقلاب فرهنگی و تولد جهاد دانشگاهی تا درخشش نخبگان و دانشمندان جهاد دانشگاهی در عرصه های داخلی و بین المللی بیش از چهار دهه گذشت و نهاد جهادگر و انقلابی جهاد دانشگاهی، پیشگام در توسعه علم، فناوری، فرهنگ، اقتصاد و صنعت با رویکرد درون‌زا، برون‌گرا و دانش‌بنیان با ویژگی تعامل سازنده توانست قله های توسعه و موفقیت را در عرصه های داخلی و خاجری درنوردد.

جهاد دانشگاهی در آغاز پنجمین دهه حیاتش با همت و تلاش نخبگان، دانشمندان و دانشجویانش در تعامل با سایر دستگاه های دولتی و حکومتی و با امضای تفاهم نامه ها و موافقتنامه های مختلف نیازهای اقتصادی و روزمره بخشهای صنعتی، کشاورزی، اداری، قضایی، نظامی و انتظامی را تامین می کند.

این نهاد علمی برآمده از انقلاب فرهنگی به لطف حمایتهای مستمر رهبر فقید انقلاب و آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی بیش از چهار دهه است به بزرگترین قطب علمی، تحقیقاتی و فرهنگی کشور تبدیل شده است و دستاوردهای علمی و فناوری این نهاد اکنون به پلی بین دانشگاه و صنعت مبدل شده است.

طبق اساسنامه 15 ماده ای جهاد دانشگاه، این نهاد انقلابی و برآمده از انقلاب فرهنگی در جهت تحقق اهداف انقلاب فرهنگی و زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی وظایف و تکالیف تعیین شده اش را انجام می دهد.

اساسنامه این نهاد انقلابی یک بار در تاریخ 11 آذر 1365 و بار دیگر در 22 آبان 1369 مورد بازنگری قرار گرفت. براساس این بازنگری ها جهاد دانشگاهی علاوه بر انجام فعالیتهای فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاهها به عنوان پلی بین دانشگاه و بخشهای صنعتی و خدماتی انتخاب شد.

هدف از تاسیس این ثمره انقلاب اسلامی پیشرفت مراکز علمی و گسترش کمی و کیفی تحقیقات در دانشگاه‌هاست. این نهاد با اعتقاد به این که تحقیقات، پشتوانه و اساس توسعه و رشد فناوری ملی است، گسترش تحقیقات و شکوفایی استعدادها را در سطح جامعه از بدو تاسیس در مرداد 1359 سرلوحه سیاست‌ها و برنامه‌های خود قرار داده است.

امام خمینی در روز اول اردیبهشت 1359 یعنی چند روز پس از طرح مباحثی پیرامون تعطیلی دانشگاه ها و انقلاب فرهنگی و سه ماه قبل از تاسیس ستاد انقلاب فرهنگی و تشکیل بازوی اجرایی آن، طی سخنانی بر لزوم اسلامی شدن دانشگاه ها تاکید کردند. ایشان در جمع اقشار مختلف مردم، دانشجویان عضو انجمن اسلامی دانشگاه ها و سازمان های دانشجویی مسلمان سراسر کشور روند انقلاب فرهنگی را تشریح کردند.

رهبر فقید انقلاب اسلامی در این سخنرانی مهم در تشریح چرایی تعطیلی دانشگاهها و اعلام انقلاب فرهنگی گفتند: «دانشگاهها باید تغییر بنیانی کند و باید از نو ساخته بشود که جوانان ما را تربیت کنند به تربیتهای اسلامی. اگر تحصیل علم می کنند، در کنار آن تربیت اسلامی باشد، نه آنکه اینها را تربیت کنند به تربیتهای غربی. نه آنکه یک دسته به طرف غرب بکشانند جوانهای ما را و یک دسته به طرف شرق و یک دسته با اشخاصی که با ما جنگ دارند، بالفعل اشخاصی که ما را می خواهند در انحصار اقتصادی قرار بدهند، یا برای ما ادعا می کنند که ما شما را، حصار اقتصادی می کشیم دور شما، و دست و پا می کنند در این موارد، یک دسته از دانشگاهیهای ما، از جوانهای ما کمک به آنها نکنند.»

ایشان هشت سال بعد در فرمانی که تقریبا مصادف شد با دو ماه بعد از پذیرش قطعنامه 598 و قبول پایان جنگ هشت ساله از سوی امام امت یعنی در مهر 1367 سیاست های کلی نظام در دوران بازسازی را در 9 بند تبیین کردند. ایشان در ابتدای این فرمان نوشتند: «بر هیچ یک از مردم و مسؤولین پوشیده نیست که دوام و قوام جمهوری اسلامی ایران بر پایه سیاست نه شرقی و نه غربی استوار است و عدول از این سیاست، خیانت به اسلام و مسلمین و باعث زوال عزت و اعتبار و استقلال کشور و ملت قهرمان ایران خواهد بود.»

بنیانگذار جمهوری اسلامی در بند چهارم این فرمان که درباره خودکفایی علمی و تحقیقاتی کشور بود خطاب به مقامات مسؤول تاکید کردند: «مهم ترین عامل در کسب خودکفایی و بازسازی، توسعه مراکز علمی و تحقیقاتی، و تمرکز و هدایت امکانات و تشویق کامل و همه جانبه مخترعین و مکتشفین و نیروهای متعهد و متخصص است که شهامت مبارزه با جهل را دارند و از لاک نگرش انحصاری علم به شرق و غرب درآمده و نشان داده اند که می توانند کشور را روی پای خود نگه دارند.»

این فرمان بعدها به فرمانی خطاب به جهاد دانشگاهی به عنوان متولی بخش علم و تحقیقات کشور تعبیر شد.

این نهاد علمی و تحقیقاتی بزرگ کشور تاکنون شاهد سه رییس بوده است. مهندس محمد رحمتی، دکتر علی منتظری و دکتر حمیدرضا طیبی طی چهار دهه گذشته به عنوان روسای این نهاد انقلابی عهده دار پیاده سازی تکالیف و مسوولیتهای بزرگ بودند.

با وفات روح الله الموسوی الخمینی در تاریخ 13 خرداد 1368، آیت الله سیدعلی خامنه ای کمی قبل از 10 سالگی جهاد دانشگاهی رهبری انقلاب اسلامی را عهده دار شدند و از آن تاریخ تاکنون به انحاء مختلف حمایت خود را از این نهاد انقلابی اعلام داشته اند.

دکتر علی منتظری، رییس قبلی جهاد دانشگاهی در گفت و گویی که در آغاز چهلمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی در مرداد 1390 با سایت khamenaei.ir انجام داد، حفظ و ارتقای روحیه و کار جهادی را از توصیه‌های همیشگی رهبر انقلاب به جوانان و مسؤولان کشور بیان کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که ارتباط رهبر معظم انقلاب با نهاد انقلابی جهاد دانشگاهی را چطور ارزیابی می‌کنید، پاسخ داد: ارتباط جهاد با رهبر معظم انقلاب از نظر تاریخی دو برش کاملا متفاوت دارد. برش اول این ارتباط مربوط است به دوران ریاست‌جمهوری ایشان که هم‌زمان ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی را هم بر عهده داشتند، برش دوم آن نیز به دوران رهبری ایشان اختصاص دارد. در دوران ریاست‌جمهوری ایشان نکات جالبی از ارتباط و توجهشان به جهاد دانشگاهی وجود دارد. اولین آنها برمی‌گردد به حضور نمایندگان جهاد دانشگاهی در شورای عالی انقلاب فرهنگی.

وی ادامه داد: حضرت امام رحم‌الله‌علیه در تاریخ 19 آذر سال 1363 طی نامه‌ای دستور تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی را صادر کردند. قرار بود در ترکیب اعضای شورا دو نفر دانشجو هم باشند. رهبر معظم انقلاب خدمت امام رحمه‌الله رسیدند و به این نکته اشاره کردند که: «انتخاب این دو دانشجو کار سختی است، چراکه باید برای آن انتخابات برگزار کنیم در حالی که می‌توان این دو نفر را از جهاد دانشگاهی که یک نهاد علمی و انقلابی است، وارد شورا کرد تا این دو نفر بازتاب دهنده‌ی صداهای جریانات دانشجویی در شورا باشند.» بنابراین حضور دو نماینده از دانشجویان جهاد دانشگاهی در ترکیب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی مرهون عنایت و توجه خاص ایشان به این مجموعه بود.

آیت الله خامنه ای در دیدارها و سخنرانی‌های متعدد خود طی چهار دهه گذشته هرگاه صحبت از فرهنگ، تعهد، تخصص و نیروهای انقلابی به میان آمده است، گریزی به جهاد دانشگاهی و عملکرد درخشان این نهاد انقلابی زده‌اند.

مقام معظم رهبری در 11 شهریور 1369 یعنی در اولین سالگرد انتخابشان به عنوان رهبر انقلاب اسلامی که مصادف شد با پایان دهمین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی در دیدار با اعضای شورای مرکزی این نهاد انقلابی رویکردشان به این نهاد انقلابی را به صراحت بیان کردند.

ایشان بدون در نظر گرفتن تعارفات مرسوم گفتند: «حقیقت این است که ما در دانشگاههایمان، ابزار و وسایل لازم برای هدایت فکری این نسل جوان دانشجو، به قدر وافر و کافی نداریم و تفکر انقلابی، عمق و پختگی لازم را در دانشگاه پیدا نمیکند. این، واضح است به این معنا که اگر فرض کنیم کسی نسبت به انقلاب، هیچ معرفت یا اعتقادی نداشته باشد و وارد دانشگاه بشود، این‌طور نیست که ما مطمئن باشیم که این شخص، فردا که از دانشگاه بیرون می‌آید، فرد انقلابی مؤمنی بیرون آمده است؛ درست است؟ عکسش، مصادیقی دارد؛ مصادیق کمی هم ندارد. کسانی هستند که در محیطهای خانوادگی یا محیط شهری خودشان، به انقلاب و اسلام و مبانی انقلابی معتقدند؛ اما به دانشگاه که می آیند، کمرنگ می شود، یا بی تفاوت می شوند، یا - همان‌طور که اشاره کردند - جذب یک جاذبه‌های علی القاعده منافی با تفکر و حرکت انقلابی می شوند؛ اما آن طرف قضیه که متوقع است، وجود ندارد.»

رهبر انقلاب اسلامی ادامه دادند: «ما باید کاری بکنیم که در دانشگاه، وقتی دانشجو وارد شد، این‌جا به عنوان مرحله‌یی باشد تا همچنان‌که بر علم خود میافزاید، بر تفکر و بینش صحیح و خط درست و هدایت خودش هم بیفزاید. به نظر من، جهاد دانشگاهی میتواند در این کار، به نحو وافری سهیم باشد البته انجمنهای اسلامی، اگرخوب عمل بکنند؛ دفاتر نمایندگی، اگر پخته و کامل عمل بکنند، میتوانند سهم زیادی داشته باشند. اما آن سهمی که جهاد دانشگاهی، با توجه به امکانات و برنامه‌ریزیهای دقیق و نیز ثباتی که دارد، می تواند به عهده بگیرد، هیچ یک از آنها آن سهم را نمیتوانند به عهده بگیرند. این کار را باید شما جزو برنامه‌هایتان قرار بدهید؛ یعنی کار فرهنگی و هنریتان، در این جهت باشد؛ حتی کار تحقیقیتان هم در این جهت باشد که جوانان دانشجو را در خط صحیح فکری و عملی هدایت بکند. بنابراین، من الان هم معتقدم که جهاد دانشگاهی را باید برای این منظور تقویت کرد. این منظور، منظور کاملا عقلایی و متینی است.»

آیت الله خامنه ای تاکید کردند: «جهاد دانشگاهی، این‌طور نیست که ما رودربایستی کنیم، بگوییم چون یک عده جوان و علاقه‌مند هستند، باید تقویت بشوند. نه، باید برای منظورصحیحی تقویت بشود. آن منظور صحیح، همین نجات دانشجویان و هدایت این جریان جوانی است که وارد دانشگاه می شوند، یا بعد از دانشگاه بیرون می آیند و همه چیز ما به آنها نگاه میکند. اصلا ما امید بسته‌ایم که مملکت را اینها اداره کنند. هدایت اینها در جهت صحیح فکری و عملی، کار بسیار مهمی است و جهاد می تواند سهم قابل توجه و عمده‌ای از این کار را برعهده بگیرد.»

ایشان علاوه بر دیدارهای متعدد با مسوولان این نهاد انقلابی با حضور در مراکز عملی زیرمجموعه حمایت خود از علم و تحقیقات را وارد فاز اجرایی کردند. نمونه چشمگیر آن بازدید حدود هفت ساعته ای بود که از دانشگاه‌های شهید بهشتی و علوم پزشکی شهید بهشتی انجام دادند. رهبری در این دیدار که در مورخ 22 اردیبهشت سال 1382 انجام شد از نزدیک در جریان فعالیت‌های علمی، پژوهشی و پیشرفت‌های علمی این زیرمجموعه جهاددانشگاهی قرار گرفتند. این حضور طولانی مدت حاوی این پیام برای جامعه علمی کشور بود که رهبر انقلاب اهمیت ویژه ای برای پژوهش، تحقیقات و خلق علم قائل هستند.

مقام معظم رهبری علاوه بر آن سخنرانی تاریخی و این حضور فیزیکی طی چهار دهه گذشته بارها و بارها در دیدار با طبقات مختلف جامعه و مسوولان رده ها و قوای مختلف، بیانات متعددی درباره جهاد دانشگاهی و خدمات ارزنده این نهاد انقلابی بیان داشتند که مهمترین این بیانات مروبط به دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه‌ها، دیدار با رییس فقید و فعلی موسسه رویان، اعضای شورای مرکزی جهاد دانشگاهی، مسؤولان لشکری و کشوری و ائمه جماعات است که محور همه این دیدارها اتکاء به توانایی‌ها و استعدادهای داخلی و سپردن امور به جوانان متعهد، مومن، متخصص و انقلابی است.

انتهای پیام