جهاد مسکن؛ مطالبه دختر شهید در محضر رهبر انقلاب / خانه مناسب، میدان جهاد مادران ایرانی است

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو - فاطمه محمودی؛ همیشه دوگانه سپهر عمومی و خصوصی یا جامعه و خانه پای ثابت بحث‌های مطالعات خانواده بوده است. اما با اینکه برای زنان ایرانی تحولاتی رقم خورده است و تحصیل کردگی ویژگی اکثر آن‌ها شده است؛ یک کلمه هست که از زبانشان نمی‌افتد؛ خانه. این نشان می‌دهد که اکثر زنان ایرانی همچنان خانه را یکی از ساحت‌های مهم حیات اجتماعی خود می‌بینند. هر جا که دستشان برسد می‌خواهند خانه خود را بهتر کنند تا نهال خانواده را بهتر آبیاری کنند و خورشید دلشان را به آن بتابانند. این را از مطالباتشان در مورد حق داشتن مسکن، اندازه و معماری آن می‌فهمم. گستره مخاطبین مطالبه آن‌ها از شهرداری، شورای عالی معماری و شهرسازی و مدیران میانی شروع می‌شود و تا شخص اول جمهوری اسلامی ایران ادامه پیدا می‌کند. این یعنی اغلب زنان ایرانی حتی اگر شاغل، فعال اجتماعی و مدیر هم باشند فراموش نمی‌کنند که خانه آن‌ها بخش عظیم و اهم زندگی آن هاست.

امروز حسینیه امام خمینی (ره) میزبان طلایه‌داران و پیشکسوتان دفاع مقدس و فعالان حوزه‌های مختلف تبیین و روایتگری جنگ تحمیلی بود. زهرا برزگر، فرزند شهید در سخنرانی خود در دیدار با رهبر انقلاب به عنوان یک مادر مطالبه‌ای کرد تحت عنوان جهاد مسکن: «خانه‌ای در خور هویت ایرانی اسلامی و در شان ملت بزرگوار ایران با معماری حکمت بنیان. انحصار مسکن با تراکم فروشی و عدم واگذاری زمین ملی به ملت نشانه چیست؟ همت عالیه دولت و اقدام‌های جهادین، جوانان در صف ازدواج و خانواده‌های منتظر فرزند را احیا می‌نماید و الگوی دیگری از سازندگی دفاع مقدس را نهادینه می‌سازد.»

همین چند روز پیش که خبر ایده ساخت مسکن 25 متری پیچید اکثر زنان و مادرانی که در فضای مجازی می‌شناختم واکنش نشان دادند و در گروه‌های مجازی هم که عضو بودم دیدم که از غصه‌ها و تجربه زیسته‌شان گفتند. این‌ها زنانی هستند که خانه داری را محدودیت نمی‌دانند و معتقدند که ظرفیت‌هایی در کار خانه داری وجود دارد که می‌توانند با دستان توانمند خود آن را ورز دهند و بالفعل کنند؛ اما محدودیت، زمانی در برابر آن‌ها قد علم می‌کند که نمی‌توانند از این ظرفیت‌ها استفاده کنند. دست و بالشان در خانه بسته می‌شود و نمی‌توانند ایده هایشان را عملی کنند. آن‌ها می‌گویند در آپارتمان‌های قوطی کبریتی نمی‌توانند رفت و آمد کنند، هیجانات کودکانشان را تخلیه کنند، با او بازی کنند، سر و صدا کنند، گعده زنانه در خانه هایشان بگیرند و.... همه این‌ها در متراژ خانه خلاصه نمی‌شود. این زنان دغدغه نوع معماری خانه‌ها را نیز دارند.

24 دی سال گذشته بود که در دیدار بانوان با رهبر انقلاب نیز یکی از زنان سخنران با سوز دل و دغدغه‌ای که از صدایش پیدا بود به همین موضوع اشاره کرد. پریچهر جنتی با افتخار خودش را یک زن خانه دار معرفی کرد؛ زنی با میدان فعالیتی به وسعت یک خانه. او از منفعل بودن زن ایرانی در آپارتمان‌های کوچک گفت: «ما خانه مولدی که در فرهنگ اسلامی باید به آن برسیم، خانه‌ای که ظرفیت تولید اقتصادی، علمی و حتی روابط اجتماعی را داشته باشد، از زن و خانواده گرفتیم و در عوض تعدادی مکعب سیمانی منفعل و مقطع از دیگران به او دادیم. خانه‌های امروزی به قول طراحانش مناسب با فرهنگ سرمایه‌داری طراحی شده است، زیرا یک سلول وابسته و مصرف‌کننده است. ما با ادغام کاربری‌هایی مثل فراغت و اشتغال با سکونت می‌توانیم خانه‌ها را به سمت مولد شدن پیش ببریم یعنی خانه هم ظرفیت کار داشته باشد، هم تفریح و هم تولید.»

رهبر انقلاب هم در همان دیدار در سخنرانی خود فرمودند: «اصلی‌ترین نقش یک زن از نظر اسلام همین نقش خانه‌داری است، اما خانه‌داری به معنای خانه‌نشینی نیست. بعضی این ها را باهم اشتباه می‌کنند وقتی می‌گوییم خانه‌داری، خیال می‌کنند می‌گوییم در خانه بنشینید هیچ کار نکنید، هیچ وظیفه‌ای انجام ندهید، تدریس نکنید، مجاهدت نکنید، کار اجتماعی نکنید، فعالیت‌های سیاسی نکنید، معنای خانه‌داری این نیست. خانه‌داری یعنی خانه را داشته باشید در کنار داشتن خانه هر کار دیگری که از عهده شما برمی‌آید و میل به آن و شوق به آن را دارید می‌توانید انجام بدهید؛ منتهی همه در ذیل خانه‌داری است.» این که همه فعالیت‌ها در ذیل خانه داری است برخی از زنان را به این فکر انداخت که به خانه خود به عنوان یک سپهر پر اهمیت از جامعه بنگرند و سعی کنند روز به روز فضای بهتری برای رشد خانواده فراهم کنند؛ یا اینکه در کنار فرزندان در خانه فعالیتی که از دستشان بر می‌آید انجام دهند. این‌ها بیشتر ذهن زنان مسلمان ایرانی را به شکل مسکنشان سوق داد. حضرت آقا مثل همه‌ی سخنرانی‌های مربوط به دفاع مقدس به نقش زنان در پشت جبهه اشاره کردند. به حوض خون و زنانی که در رختشویخانه لباس رزمنده‌ها را شستند و چه قدر استخوان بچه‌های خودشان را در آن‌ها پیدا کردند، غسل دادند و با اقتدار و شهامت زنانه دفن کردند. زنان انقلابی نیز با شنیدن منویات، ولی امرشان به فکر جهاد می‌افتند. دوست دارند بی دغدغه بودن و پا روی پا انداختن را کنار بگذارند. کلمه جهاد در ذهنشان نقش می‌بندد. حال برای زن امروزِ انقلاب اسلامی یکی از جهاد‌ها چیست؟ مطالبه همیشگی رهبر انقلاب از مردم؛ فرزندآوری. آن‌ها برای جهادشان باید بستر مناسبی داشته باشند. نگاه عمیق و ریشه‌ای این زنان آن‌ها را به ساختمان هایشان می‌کشاند. کسانی که با بچه هایشان نفس به نفس راه رفتند، زندگی کردند و همانطور که بچه هایشان ذره ذره بزرگ شدند آن‌ها نیز ذره ذره موی سپید کردند می‌گویند که برای این جهاد به میدان بهتری نیاز دارند.