حداد عادل: تمدن غرب از نظر عقلانی دچار عدم سازگاری درونی شده است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دومین همایش ملی سالانه اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی همزمان با چهارمین سالگرد صدور بیانیه گام دوم انقلاب برگزار شد.

در این مراسم چهره‌هایی نظیر غلامعلی حدادعادل، محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، سیدمحمد حسینی معاون پارلمانی رئیس جمهور، حجت الاسلام ذوعلم رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب، جمعی از نمایندگان مجلس و پژوهشگران حضور داشتند.

حجت‌الاسلام ذوعلم در این مراسم گفت: 4 سال از صدور بیانیه گام دوم انقلاب می‌گذرد؛ در این مدت خیلی از دغدغه‌مندان انقلاب اسلامی می‌پرسند که چه میزان از این بیانیه اجرا شده است و چگونه باید اجرا بشود؟ بعضاً ذهنیت نادرستی وجود دارد که گویا این بیانیه سند رسمی دولتی یا یک سیاست ابلاغی است و بنابراین باید در همان مسیرهایی اجرا بشود که سایر اسناد دولتی اجرا می‌شود. این تصور، نادرست است، چرا که این بیانیه یک تبیین عمیق و جامع و بیشتر ناظر بر آینده است.

وی اضافه کرد: اگر در بیانیه از «گذشته انقلاب» سخن به میان آمده، برای عبرت و درس گرفتن و حفظ عناصر اصیل انقلاب در آینده است. همچنین اگر وضع موجود تحلیل شده، مقدمه‌ای برای این نکته مهم است که باید این روند را در آینده ادامه بدهیم و آن را تعمیق ببخشیم.

اصل اساسی بیانیه گام دوم انقلاب، توجه به آینده است

رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب گفت: اصل مسئله در بیانیه، توجه به آینده است. آینده‌ای که بر دوش جوانان قرار دارد. البته جوانان با نوآوری و خلاقیت و استفاده از تجربه‌های پیشین باید در این مسیر حرکت کنند. تا زمانی که بیانیه گام دوم انقلاب به یک فکر و اندیشه در آحاد جامعه تبدیل نشود، یا کاری انجام نخواهد شد و یا کارهای انجام شده کلیشه‌ای و ظاهری است. حتی ممکن است کارهایی انجام بشود که به این فکر آسیب بزند.

وی با تأکید بر اینکه پیگیری و تحقق بیانیه موضوع مهمی است که باید انجام شود، گفت: باید به این موضوع فکر کنیم که اندیشه انقلاب اسلامی که در این بیانیه مورد اشاره قرار گرفته چگونه می تواند به نسل جوان منتقل شود؟

کم‌کاری و سستی‌ها اجرای بیانیه را به تعویق انداخته است

ذوعلم با اشاره به موانعی که مانع از اجرای بیانیه می‌شود، گفت: باید براساس یک فکر منسجم، ابهام‌ها را زدود و اهمال‌ها را کنار گذاشت. رهبری به عنوان حکیم انقلاب اسلامی با صدور بیانیه گام دوم انقلاب، ابهام‌ها را از اندیشه انقلاب زدودند. همان‌طور که می‌بینید این بیانیه خیلی روشن و واضح مشخص کرده که مسیر آینده ما چیست؟ هیچ ابهامی نداریم. آن چیزی که مانع از اجرای آن در صحنه عمل می‌شود، کم‌کاری‌ها و سستی‌ها و عدم درک عمیق از بیانیه است.

وی خاطرنشان کرد: همچنین باید به رویکرد رسانه‌ای و تبلیغی توجه داشت؛ اینکه این بیانیه تا چه اندازه تبلیغ شده است؟ اگر جوانان مخاطب اصلی بیانیه هستند، در این مدت 4 سال، آیا پیام‌های اصلی بیانیه به آنها منتقل شده است؟ رسانه‌ها و دستگاه‌های تبلیغ دینی ما در این موضوع موفق بوده‌اند؟ کارهای زیادی در جهت تبلیغ بیانیه در رسانه‌ها انجام شده اما با توجه به ابعاد و اهمیت آن می‌توان گفت که هنوز کار جدی انجام نشده و باید کار بیشتری کرد.

حجت الاسلام ذوعلم درباره نسبت بیانیه گام دوم انقلاب با جوانان گفت: اول، آنکه این بیانیه پیام امید و تعهد نسبت به خود جوانان دارد. بیانیه صراحتا می‌گوید که امید آینده جوانان هستند و این انقلاب به آنان اعتماد دارد. علاوه براین، این بیانیه امیدآفرین است و با رویکرد امید نسبت به مسائل و مشکلات آینده نظر دارد. موضوع سوم، هشدار به جوانان درباره زیان‌های جبران‌ناپذیر زندگی غربی است.

وی در پایان با اشاره به برگزاری همایش ملی سالانه اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب گفت: پیام این همایش این است که پژوهشگران، ما باید بیانیه گام دوم انقلاب را در بستر فکرورزی و آزاداندیشی پیش ببریم. جز این راهی نیست. تبیین که مورد تأکید رهبر انقلاب است، در برابر دو کلیدواژه دیگر قرار می‌گیرد؛ اغوا و تحمیل. از یک سو نظام استکباری می‌خواهد جامعه ما را فریب بدهد و از سویی دیگر تلاش می‌کند فکر و اندیشه‌اش را به ما تحمیل بکند.

سیدمحمد حسینی معاون پارلمانی رئیس جمهور دیگر سخنران این مراسم بود. او گفت: بیانیه گام دوم انقلاب از یک انسجام و جامع‌نگری خاصی برخوردار است. دقت داشته باشید که این بیانیه را کسی نوشته که خودش از ابتدا در انقلاب اسلامی نقش‌آفرین بوده است و در 40 سال گذشته در مهم‌ترین مسئولیت‌ها حضور داشته است. ایشان رئیس‌جمهور بوده و به مسائل اجرایی آگاه است. او نگاه جهانی دارد و با نگاه اندیشمندان به خوبی آشنا است. بنابراین این بیانیه خیلی جای کار دارد و کار ارزشمندی است که این اندیشگاه برای رسیدگی به آن اختصاص پیدا کرده است.

وی اضافه کرد: اینکه دستاوردها گفته شده به دلیل این موضوع است که ما با سیاه‌نمایی گسترده‌ای مواجهیم. این قدر تبلیغات علیه ایران شده است که تبدیل به سیاه‌نمایی گسترده‌ای شده است. باید دستاوردها را گفت تا امید و اعتماد در مردم جلب شود و آنها بدانند که در جا نزده‌ایم.

انقلاب اسلامی بزرگ‌ترین و مردمی‌ترین انقلاب دنیا است

او گفت: دقت داشته باشید که در بیانیه گام دوم، انقلاب اسلامی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مردمی‌ترین انقلاب‌ها در دنیا یاد شده است. وقتی به دیگر انقلاب‌های منطقه نگاه می‌کنید، می‌بینید که بسیاری از آنها سرنوشت خوبی پیدا نکردند اما انقلاب اسلامی اصلا این‌گونه نبوده است. این اتفاق در حالی است که دشمنی‌ها علیه انقلاب اسلامی هم بسیار زیاد بوده است.

بیانیه گام دوم چیزی بالاتر از سند است

حجت‌الاسلام علی لطیفی معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی دیگر سخنران این جلسه بود؛ او گفت: آقای ذوعلم به درستی اشاره کردند که بیانیه گام دوم انقلاب سند نیست و چیزی بالاتر از سند است. از این نظر در نظر گرفتن آن به عنوان سند شاید نوعی تنزل آن باشد.

وی با طرح یک پرسش صحبت‌های خود را ادامه داد و گفت: اگر بخواهیم به این پرسش بپردازیم که پیام اصلی بیانیه گام دوم چیست، باید بگویم که کانون پیام آن، این است که انقلاب اسلامی، انقلابی متفاوت از دیگر انقلاب‌ها بود، چرا که مردم توانستند در طی این 40 سال بر آرمان‌ها پایدار و استوار باقی بمانند، کرامت این آرمان‌ها را حفظ کرده و انقلابی ماندن در سال‌های آینده وابسته به همین ویژگی است. یعنی بتوانیم اصالت و ارزشمندی آرمان‌های انقلاب را آن‌گونه که بوده حفظ کنیم.

لطیفی تأکید کرد: فکرورزی نه تنها یک مضمون از مضامین مورد تأکید است، بلکه یکی از مهم‌ترین سازوکارها برای تحقق آن چشم‌اندازی به شمار می‌رود که حضرت آقا در بیانیه گام دوم انقلاب ترسیم کردند. در این بیانیه حداقل از دو جهت نمی‌توانیم بدون فکرورزی و پرورش تفکر به مقصود اصلی برسیم. اولا برای ادامه مسیر، نیازمند نقد و بررسی مسیر پیموده شده تاکنون هستیم. این ادامه مسیر بدون فکرورزی صحیح و استوار امکان‌پذیر نیست. از سویی دیگر، در این بیانیه به ارزش‌ها و آرمان‌ها اشاره شده و بدون توجه به اندیشه‌ورزی نمی‌توان به این ارزش‌ها دست پیدا کرد.

محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی دیگر سخنران این نشست بود. او گفت: رهبر معظم انقلاب یک نظریه‌پرداز در حوزه علم و دانشگاه هستند و در جلسه امروز می‌خواهم بیانیه گام دوم انقلاب را ناظر بر دانشگاه مورد بررسی قرار بدهم. در این بیانیه با سه کلیدواژه مهم روبه‌رو هستیم؛ خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی. مقام معظم رهبری در بیانیه یک نکته کلیدی می‌فرمایند و آن هم این است که می‌فرمایند در مقطعی هستیم که درگیر یک تقابل تمدنی هستیم. اگر این موضوع را باور کنیم، در کلیه نظامات خود باید بدان بپردازیم.

رهبری می‌فرمایند دانش، آشکارترین وسیله عزت و قدرت یک کشور است

وی اضافه کرد: رهبری می‌فرمایند دانش، آشکارترین وسیله عزت و قدرت یک کشور است و نسبت به بند هفتم که سبک زندگی است، می‌فرمایند غربی‌ها که در دانش پیشرفته بودند اما در معنویت فقیر، خود را حاکم کردند. بنابراین ما نباید اجازه بدهیم این تهاجم روزافزون دشمن، به دل پاک نوجوانان و جوانان ما اثر بگذارد.

طهرانچی گفت: بعد از جنگ جهانی، علم و پژوهش تبدیل به دال مرکزی رهبری جهانی غرب شده است. از آن زمان تا به امروز غرب تلاش کرد خود را حاکم کند. اگر ما می‌خواهیم پاسخی به این کار آنان بدهیم باید به نظریات رهبر انقلاب تکیه کنیم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه غرب وارد یک چالش تمدنی شده است، گفت: از 11 سپتامبر 2001، غربی‌ها متوجه شدند که در قرون جدید وارد یک چالش تمدنی شده‌اند و آن هم ورود به دنیای چندقطبی فزاینده است. آنان متوجه شدند یکی از کشورهایی که در حال رشد در مسیر علمی است، جمهوری اسلامی است. آنها فهمیدند که این اتفاق تهدیدی برای سلطه آنان است. جالب است بدانید که خود آمریکایی‌ها در اسناد خود اذعان می‌کنند که در حال افول علمی‌اند. به همین دلیل است که می‌گویند برای نجات پیدا کردن نیازمند یک اسپوتنیک دیگر هستند.

وی ادامه داد: از سویی دیگر می‌بینیم که آنها با وضع قوانینی در حوزه موضوعات اخلاقی، وجه تهی‌دستانه خود را به نمایش می‌گذارند که نمونه آن را در ماجرای همجنس گری می‌بینیم. بنابراین از یک سو در اسناد خود می‌گویند از نظر علمی در حال افولیم و از سویی دیگر تهی بودن اندیشه‌شان در نمادهای فرهنگی به نمایش گذاشته می‌شود.

او با اشاره به جایگاه دانشگاه در گام دوم انقلاب گفت: بعضی‌ها برای دانشگاه نسخه می‌پیچند؛ اینها سیر دانشگاه در غرب است و ما باید به این سؤال پاسخ بدهیم که دانشگاه در گام دوم انقلاب اسلامی در چه جایگاهی باید قرار بگیرد؟ ما باید براساس چارچوبی که رهبر انقلاب برای دانشگاه گذاشتند، رسالت آن را تعریف کنیم. البته حضرت آقا مؤلفه‌ها را بیان کرده‌اند؛ دانشگاهی که در خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی وجوه مختلفی دارد.

طهرانچی تأکید کرد: در موضوع خودسازی، دانشگاه باید به تربیت قوه عاقله بپردازد. ما در این زمینه ضعیف هستیم. این اتفاق رخ نمی‌دهد مگر آنکه ما به درک درستی از پاسخ حضرت آقا که به جمعی از فضلا داشتند، بپردازیم. ما با تقلید، قوه عاقله نخواهیم ساخت و باید به آزاداندیشی و فضای تولید علم رو بیاوریم. علاوه بر این، دانشگاه ما باید جامعه‌پرداز باشد و در همه مؤلفه‌های علمی و فناوری گام بردارد.

غلامعلی حدادعادل در بخش دیگری از این نشست گفت: دوام و اعتبار هر تمدن و فرهنگی به میزان عقلانیت‌اش است. اگر دقت داشته باشید یکی از گفتمان‌هایی که رهبری مطرح کردند، سه‌گانه عدالت، معنویت و عقلانیت است. باید در چیستی عقلانیت تأمل کنیم. اهمیت آن در اعتبار یک فرهنگ و تمدن قابل مقایسه با اهمیت فکر در شخصیت یک فرد است. همان‌طور که فردی که بهتر فکر می‌کند، شخصیت والاتری دارد، تمدن‌ها نیز چنین‌اند. فکرورزی و اندیشه کردن نیز باید در آموزش و پرورش به فرزندان ما آموزش داده شود و پس از آن دیر است.

تمدن غرب از نظر عقلانی دچار عدم سازگاری درونی شده است

وی ادامه داد: نکته دیگر این که فرهنگ و تمدن‌هایی که از نظر عقلانی دچار از هم گسیختگی شده‌اند، دوام پیدا نمی‌کنند. تمدن غرب یکی از تمدن‌هایی است که از نظر عقلانی دچار عدم سازگاری درونی شده است. می‌بینید که صدر و ذیل حرف‌هایی که می‌زنند با یکدیگر همخوانی نمی‌کند.

او با اشاره به دیدگاه‌های رهبر انقلاب در موضوع فکرورزی گفت: دیدگاه‌های رهبر انقلاب درباره فکرورزی و آزاداندیشی قابل تأمل است، اما ضعف ما در این است که نمی‌توانیم مبانی و مفاهیم را به عمل تبدیل بکنیم. در انقلاب اسلامی یک خلأ مدیریتی داریم و آن هم این است که نمی‌توانیم مفاهیم انتزاعی کلی، صحیح و والا را تبدیل به عمل بکنیم. فکر می‌کنم در مسئله آزاداندیشی ضعف ما در این است که نتوانستیم سازوکار مدیریتی برایش طراحی بکنیم. برای مثال، در دانشگاه، عده‌ای با یک موضوع موافق و عده‌ای دیگر مخالف‌اند. مدیریت دانشگاه‌ها باید یک آیین‌نامه ایجاد بکنند که این موافقان و مخالفان بتوانند با یکدیگر حرف بزنند.

فاطمه رایگانی دبیر اندیشکده امید، اعتماد و تعهد، مسعود فیاضی رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی و فاطمه قاسم‌پور نماینده مجلس از دیگر سخنرانان این مراسم بودند.