حرکت انقلابی سپاه پاسداران؛ الگوی حرکت به سمت قله

گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم _ حسین ناصری عضو شبکه پژوهشگران هسته مکتب امام خمینی (ره) مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع): رهبر معظم انقلاب روز جمعه 26 مرداد، در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در قامت فرمانده کل قوا و متناسب با اقتضائات مقطع کنونی، برای سپاه پاسداران و همچنین برای کلیت انقلاب اسلامی، به بازتبیین هدف اصلی، راهبردها و راهکارها پرداختند. راهبردها و راهکارهای ارائه‌شده از سوی ایشان باید ناظر به مسأله کلان «ایمان» و «امید» در جامعه فهم شود.

اصلی‌ترین راهبرد رهبر معظم انقلاب در دیدارهای اخیر، افزایش ایمان و امید در جامعه از طریق بازشناسی مسیر حرکت انقلاب اسلامی، شناخت توفیقات این حرکت و نشان‌دادن مسافت قریب برای رسیدن به قله «تمدن انقلابی» است. در مقابل نیز راهبرد جبهه معارض انقلاب اسلامی، ایجاد «خودفراموشی» از طریق یأس‌آفرینی، انکار توفیقات و القاء سیر نزولی و قهقرایی انقلاب اسلامی است.

در این راستا به 9 نکته از مهم‌ترین نکاتی که از رهگذر این دیدار به نظر راقم این سطور آمده، اشاره خواهد شد:

1- حضرت آیت‌الله خامنه‌ای متناسب با سیره راهبری خود و با هدف تحقق جامعه‌پردازی مدنظر خویش، دائماً به واکاوی اصلی‌ترین مسائل جامعه کنونی پرداخته و متناسب با آن به ارائه رهنمودهایی می‌پردازند. بی‌شک استقامت در مسیر حرکت انقلاب اسلامی، با نگاه توأمان به گذشته و آینده، شناخت دستاوردها و نقاط قوت و نیز نقاط ضعف میسر ممکن است.

تبیین این نکات از سوی رهبری در مقطع فعلی، با هدف افزایش ایمان و امید در سطح نهادهای انقلابی هم‌چون سپاه و نیز خواص و عموم مردم در جامعه است. به نظر می‌رسد در مقابل جنگ شناختی دشمن با هدف اختلال در دستگاه محاسباتی جامعه ایران اسلامی، معظم‌له هم‌چنان که در «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» به دنبال ارتقاء افق نگرش جامعه برای دیدن قله و نیز توجه به مسیر طی شده برای تحلیل درست وضعیت فعلی انقلاب اسلامی بودند، در چند دیدار اخیر از جمله دیدار نوروزی در حرم مطهر رضوی، بیانات در مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی‌رحمه‌الله‌علیه و البته دیدار اخیر با فرماندهان سپاه، ارتقای «ایمان» و «امید» در جامعه را از طریق تبیین صحیح مسیر طی‌شده و ترسیم واقع‌بینانه مسیر پیشِ روی دنبال نمودند.

رهبر معظم انقلاب در دیدار 14 خرداد سال جاری، وظیفه همه افراد جامعه در تمامی سطوح را افزایش ایمان و امید در جامعه ایران عنوان نموده و حل سایر مشکلات از جمله مسائل اقتصادی کشور را در گرو ارتقاء این دو مؤلفه در جامعه دانستند. در این راستا ایشان علاوه بر تبیین راهبردها و راهکارهای تحقق این امر، خود نیز به تببین و روشنگری در جهت آگاهی جامعه ایران از موقعیت حقیقی‌شان در عالم اقدام می‌کنند. آیت‌الله خامنه‌ای، پیش از این، با واجب فوری و همگانی خواندن «جهاد تبیین»، سازوکار ارتقاء ایمان و امید را به حرکت جهادی مؤمنانه آحاد جامعه اسلامی گره زده بودند. این همه یک غایت داشته و آن، تقویت حرکت تحولی انقلاب در مسیر نیل به قله «تمدن انقلابی» است.

2- «خب، من یک بحث معرفتی می‌خواهم بکنم که تأکید بر آن مطلبی است که همواره بنده تکرار کرده‌ام و گفته‌ام و آن عبارت است از انقلابی ماندن و انقلابی حرکت کردن»؛(1) مراحل پنج‌گانه حرکت «انقلاب اسلامی» تا رسیدن به «تمدن انقلابی» به عنوان نقشه راه کلان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای راهبری گام به گام انقلاب تا رسیدن به قله است. لذا برای فهم بهتر بیانات و مواضع ایشان، باید وقایع مختلف را در این چارچوب تحلیل کرد. در دستگاه فکری رهبر فرزانه انقلاب، گام‌های پنج‌گانه حرکت مذکور عبارتند از: انقلاب اسلامی، نظام انقلابی (تحقق حاکمیت سیاسی انقلاب)، دولت انقلابی، جامعه انقلابی و در نهایت رسیدن به قله تمدن انقلابی. «حالا من تعبیر به «انقلابی» کردم؛ به جای کلمه «انقلابی» می‌توانید کلمه «اسلامی» بگذارید... این مراحلی است که وجود دارد»(2).

باید به این نکته توجه داشت که در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای «همه به سمت ذات مقدس پروردگار حرکت می‌کنند: «الی‌اللَه المصیر»(3).(4) جامعه نیز از این حرکت تخلف‌ناپذیر مستثنی نبوده(5) و در نهایت مقصدی الهی دارد. شرط رسیدن به سعادت، «حرکت انقلابی» جامعه برای رسیدن به آرمان‌هاست. تحول نیز در اندیشه رهبر معظم انقلاب هم‌ارز حرکت انقلابی رو به رشد بوده و برداشت‌هایی از تحول که معنای انحراف از حرکت انقلابی ارائه کند، از منظر ایشان مردود است. «در واقع حرف ما، مراد ما از تحول، تحول برای تقویت انقلاب است».(6)

3- این «حرکت» در برهه‌هایی به «دوراهی تعالی و انحطاط» مبتلا می‌شود.(7) در این دوراهی تعالی و انحطاط عده‌ای نسبت به هویت انقلابی خود، پشت کرده و «ریزش» می‌کنند؛ اما در سیر حرکت انقلاب اسلامی، «رویش‌ها» در مقایسه با ریزش‌ها از کیفیت بالاتری برخوردار بوده است.(8) الگوی بارز موفقیت در دوراهی تعالی و انحطاط و نیز تفوق رویش‌ها بر ریزش‌ها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.(9) سپاه پاسداران، در حرکت انقلابی خود با پایبندی به «ارزش‌های دین و انقلاب» و استقرار «فرماندهی زیر نظر مرکزیت انقلاب»، «سلامت معنوی، اخلاقی و سیاسی» خود را حفظ کرده و انقلابی مانده است.

4- حال برای ادامه این حرکت انقلابی، فرماندهی این حرکت با تشخیص هجمه شیطانی «خودفراموشی»، به دنبال بازشناساندن مسیر حرکت سپاه پاسداران برای اعضای آن و نیز مسیر حرکت انقلاب اسلامی برای جامعه انقلابی است. لذا با تبیین مسیر طی شده و نشان دادن قله، نهیبی به جامعه انقلابی می‌زنند که مبادا در این راه ناامید شده و یا از حرکت انقلابی و جهادی خود دست بکشند. با تحقق خودآگاهی تاریخی در بین اعضای سپاه و نیز در جامعه، «انگیزه‌ها» برای حرکت در مسیر تحولی انقلاب اسلامی برای رسیدن به قله، افزون خواهد شد. برای رسیدن به این خودآگاهی تاریخی، مرور الگوی حرکت انقلابی سپاه و توفیقات آن در این مسیر، موجب «اطمینان قلبی» بوده و ایمان‌افزا و امیدبخش برای استقامت در این مسیر است.

5- لازمه استقامت در این حرکت، «تقوای اجتماعی» و تقوای فردی آحاد جامعه است. لذا رهبر معظم انقلاب به نسل جوان سپاه، ارتقای «آراستگی معنوی و علمی و عملی» را گوشزد می‌کنند. در صورت وجود تقوا و پاسداری از خود، می‌توان دستاوردها را حفظ کرد؛ در غیر این صورت، در تنگناها، تنگه‌های احد انقلاب اسلامی رها شده و لغزش‌های گذشته موجب ریزش‌ها در ابتلائات خواهد شد.

اما تقوای اجتماعی چگونه ممکن است؟ در اندیشه رهبر معظم انقلاب، تقوای اجتماعی عبارتست از: تقویت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری جامعه برای حرکت در مسیر آرمان‌های انقلاب اسلامی.(10) در این عرصه نیز سپاه به مثابه یک الگوی موفق در جمع بین «علم» و «عمل» و نیز جمع بین «قدرت سخت و نرم» شناخته می‌شود.

6- یکی از مصادیق «تقوای اجتماعی»، «تقوای سیاسی» برای تقویت نرم‌افزار جامعه است. «تقوای سیاسی یعنی انسان از لغزشگاه‌هایی که دشمن می‌تواند از آن استفاده کند، پرهیز بکند».(11) مهم‌ترین تنگنا و لغزشگاه فعلی جامعه که مورد هجمه بی‌سابقه دشمن با ابزارهای گوناگون و پیشرفته قرار گرفته، ایمان و امید است(12). «می‌خواهند در کشور دوقطبی ایجاد کنند؛ می‌خواهند نرم‌افزار واقعی قدرت ملیِ کشور را از دست ملت بگیرند، بی‌اثر کنند؛ این نرم‌افزار عبارت است از ایمان مردم، ارزش‌های دینی مردم، ارزش‌های ملی مردم، اعتقادهای مردم».(13)

متعلق ایمان و امید در منظر رهبر معظم انقلاب چیست؟ ایمان به اصول این حرکت، «ایمان به اصول اسلام ناب»، «ایمان به رب»، «ایمان به وعده تخلف‌ناپذیر الهی» در رسیدن به این قله. امید ختم‌شدن این حرکت به قله «تمدن انقلابی». لذا رهبری در دیدارهای اخیر به لزوم تقویت این دو بسیار تاکید داشتند.

7- «نکته دیگر و بسیار مهمی که باید ملت‌های مسلمان و مبارز به یاد داشته باشند، این است که فریب ترفندها و تبلیغات و حیله‌گری‌های دشمن را نخورند؛ دوست و دشمن را بشناسند و دشمن را در اظهاراتش متهم کنند. اگر این‌طور باشد، این حرکت‌های اسلامی به پیروزی خواهد رسید».(14) از مهم‌ترین لوازم تقوای سیاسی، «شناخت دشمن اصلی» و معارضان هویتی حرکت انقلاب اسلامی در رسیدن به قله است. در صورت تحقق این مهم، لزوم وحدت در برابر دشمن اصلی رسیدن به قله، برای حرکت‌کنندگان این مسیر مبرهن گشته و هم‌گرایی با مرکزیت فرماندهی این حرکت برای خنثی‌سازی معارضه دشمنان میسر خواهد شد. با وجود وحدت و هم‌گرایی حداکثری حول فرمانده این حرکت و مشارکت حداکثری آحاد مردم در پیشبرد آن، «بحران‌سازی‌های پی‌در‌پی» دشمن خنثی شده و هویت انقلابی حرکت افراد و نهادها حفظ خواهد شد.

8- رهبر معظم انقلاب، نهاد سپاه را به عنوان سازمانی که در حرکت از دامنه‌های سخت طی شده در دهه‌های گذشته توانسته هویت انقلابی خود را حفظ نماید، الگوی حرکت در این مسیر معرفی می‌کنند. حرکت انقلابی سپاه به دلیل جامعیت در «علم و عمل»، توجه به «آرمان و واقعیت»، درهم‌تنیدگی «قدرت نرم و سخت»، «فداکاری»، «آرمان‌طلبی» در عین «رسالت‌محوری»، «خدمت عمومی» و «رفع محرومیت»، به مثابه الگوی حرکت برای رسیدن به قله شناخته می‌شود.

از نگاه ایشان علاوه بر این‌که نهاد سپاه می‌تواند الگویی به نسبت موفق برای سایر نهادها محسوب شود، برخی از اعضا و فرماندهان سپاه نیز الگویی جذاب برای جوانان به‌شمار می‌آیند؛ لذا این حرکت، دشمن‌خیز بوده و معارضان حرکت انقلاب اسلامی به دنبال مخدوش‌کردن چهره سپاه و بسیج جهت جلوگیری از الگوسازی و جریان‌سازی هستند. در صورت تقوای فردی و اجتماعی اعضا و نهاد سپاه و پاسداری از هویت انقلابی خویش، مسیر تحولی و رو به پیشرفت سپاه ادامه خواهد یافت.

9- «ما معتقدیم که این دوران، دوران اسلام و دوران غلبه ارزش‌های الهی و معنوی است... این دوران، دوران امام خمینی است».(15) با نقش‌آفرینی انقلاب اسلامی در عالم و هضم نشدن در دوگانه «سلطه‌گر و سلطه‌پذیر»، «امروز جهان در آستانه یک نظم جدید است»؛(16)در نتیجه الهام‌بخشی جمهوری اسلامی برای سایر ملل در جهت استکبارستیزی و نفی سلطه، بیش از پیش ظاهر شده و با توفیق حرکت انقلاب اسلامی، به دلیل ماهیت فطری آن از جمله توجه به «کرامت انسانی»، «ظلم‌ستیزی» در عین «صلح‌گرایی»، سایر ملل غیرمعارض نیز از این حرکت الگو گرفته و مسیر حرکت انقلاب اسلامی برای رسیدن به قله تمدن انقلابی و تکمیل غلبه تمدنی بر تمدن غالب بر جهان در چند سده اخیر یعنی تمدن غرب هموارتر خواهد شد.

1. بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان 07/03/1397

2. همان

3. آل عمران، 28

4. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، 18/07/1375

5. بیانات در دیدار دانشگاهیان سمنان 18/08/1385

6. بیانات در ارتباط تصویری با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی21/02/1400

7. بیانات در دیدار مجمع عالی فرماندهان سپاه10/07/1398

8. همان

9. همان

10. دیدار به مناسبت سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) 14/03/1395

11. همان

12. مورد تاکید در چند دیدار اخیر از جمله 14/03/1402 و 21/04/1402

13. بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی 01/01/1402

14. بیانات در مراسم دومین سالگرد رحلت امام خمینی (ره) 14/03/1370

15. همان

16. بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، 06/02/1401