حفظ و احیای تالاب ها با استفاده از ظرفیت بانوان و جوامع محلی

مدیرکل دفتر حفاظت و احیا تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: جامعه‌ای که خواهان دست‌یابی به توسعه پایدار است باید برای بهره‌مندی از ظرفیت و پتانسیل زنان برنامه داشته باشد.

به گزارش خبرگزاری مهر، آرزو اشرفی‌زاده مدیرکل دفتر حفاظت و احیا تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به استفاده از ظرفیت جوامع محلی در احیای تالاب‌ها افزود: سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان پیشگام توسعه پایدار در کشور از سال‌ها پیش همواره تلاش کرده تا از روش‌های مختلف به ویژه از طریق ایجاد ارتباط مؤثر با جوامع بومی و محلی، ظرفیت زنان برای کمک به حفظ محیط زیست و توسعه پایدار را بالفعل نماید.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیا تالاب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در همین راستا، معاونت محیط زیست دریایی و تالاب‌ها در قالب طرح حفاظت از تالاب‌های ایران اقدام به الگوسازی مشارکت مردم در احیای دریاچه ارومیه کرده است.

اشرفی‌زاده خاطرنشان کرد: بخش قابل توجهی از این اقدامات که از سال 1393 شروع شد، توجه به معیشت پایدار در مناطق روستایی و عشایری بود و اقدامات و «تنوع‌بخشی به معیشت‌های سازگار با منابع تالابی» در دو دسته «مشاغل مرتبط با کشاورزی» و «مشاغل غیر کشاورزی» تعریف شد.

این مقام مسئول هدف از اجرای این پروژه را، ایجاد و توسعه معیشت‌های سازگار با منابع تالابی، کاهش فشار بر منابع طبیعی، استقرار برنامه کشاورزی پایدار در حوزه تالاب‌ها، ظرفیت‌سازی شبکه‌های ذینفعان منطقه، مشارکت جوامع محلی و مدیریت پایدار کشاورزی اعلام کرد.

اشرفی‌زاده با بیان اینکه آب و کشاورزی از مؤلفه‌های مؤثر بر شرایط تالاب‌هاست، اظهار کرد: مقرر شد با استفاده از ظرفیت‌های محلی به ویژه ظرفیت زنان 54 روستا در چهار استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، فارس و خوزستان، اجرای برنامه‌هایی برای حفظ تالاب‌ها در دستور کار قرار گیرد.

وی در خصوص نقش زنان در حفاظت از تالاب‌ها، گفت: گاهاً به دلیل عدم ایجاد ارتباط مؤثر میان بدنه دولتی و جوامع بومی و محلی، آن‌ها منافع خود را در تقابل و تضاد با برنامه‌های تعریف شده ملی می‌دانند اما پس از اجرای پروژه‌های پایلوت مشارکتی در 54 روستا، شاهد آن بودیم که افراد بومی و محلی به ویژه زنان، بیشترین همکاری در حفظ محیط زیست و تالاب را داشتند و این بیانگر اهمیت تسهیل‌گری توجه به همه اقشار جامعه در حفظ محیط زیست و تالاب‌ها است.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیا تالاب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست افزود: امروز به واسطه بازار اقتصادی ایجاد شده برای صنایع دستی و سایر تولیدات بومی و محلی همچون گلیم، نان محلی، خیاطی، تولید عرقیات گیاهی و آموزش و توانمندسازی زنان در این حوزه، شاهد افزایش همکاری آن‌ها در حفظ اکوسیستم ارزشمند تالاب‌ها و مدیریت پایدار این اکوسیستم‌ها هستیم.

وی با یادآوری نقش و مسئولیت زنان در زندگی روستایی و عشایری، توانمندسازی و آموزش آنان در حفاظت از محیط زیست را بسیار مهم دانست و تصریح کرد: زنان و محیط زیست قلب تپنده کشورها هستند ولی متأسفانه سال‌هاست مورد غفلت و بی‌توجهی قرار گرفته‌اند و شاید اکنون با توجه به شرایط محیط زیست کشور، بهترین فرصت برای جبران غفلت‌های گذشته باشد.

این مقام مسئول تاکید کرد: به دلیل پیوند زنان و محیط زیست، سرمایه‌گذاری برای توانمندسازی زنان در این حوزه، سرمایه‌گذاری غیر مستقیم برای حفظ محیط زیست است.

اشرفی‌زاده مشارکت 76 درصدی زنان در کارگاه‌های آموزش تخصصی و مشارکت 66.5 درصدی زنان در کارگاه‌های اطلاع رسانی محیط زیست در روستاهای پایلوت را بخشی از دستاوردهای حوزه زنان سازمان محیط زیست برشمرد.

وی با تاکید بر ضرورت هم افزایی میان جوامع بومی و محلی و محیط زیست بخشهای دولتی، تصریح کرد: آموزش و توانمندسازی روستاییان، کشاورزان و جوامع بومی و محلی در حوزه محیط زیست نقشی بسیار مهم در حفظ آن خواهد داشت.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیا تالاب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به آخرین ارزیابی آماری پروژه‌های اجرا شده، گفت: اطلاعات به دست‌آمده نشان داد، مشارکت زنان در پروژه‌های معیشتی در راستای حفاظت تالاب‌ها، اختلاف معناداری با مشارکت مردان دارد و بسیار بیشتر است.

اشرفی‌زاده اظهار کرد: بالاترین میانگین تعداد مشارکت‌کنندگان زن در پروژه‌های معیشت پایدار مربوط به دو حوضه تالاب بختگان در استان فارس و قره‌قشلاق در استان آذربایجان شرقی بود.

وی ادامه داد: در میان پروژه‌های معیشت پایدار غیر کشاورزی، صنایع دستی، خیاطی و صنایع فرش بالاترین میزان استقبال را داشتند و از این رو ترویج و توسعه کسب و کارهای پایدار با استفاده از ظرفیت‌های زنان، در دستور کار محیط زیست قرار داد.

وی کمک به توسعه اشتغال پایدار، توسعه بازار محصولات بومی و محلی، اشتغال توانمندسازی زنان از طریق برگزاری کارگاه‌های آموزشی و توانمندسازی گام به گام در حوزه تالاب‌ها را از جمله برنامه‌های اولویت‌دار سازمان حفاظت محیط زیست برشمرد و گفت: این اقدام‌ها تأثیری بسزا در افزایش نقش زنان برای حفظ محیط زیست کشور دارد.

اشرفی‌زاده گفت: هدف‌گذاری برنامه‌ها در این حوزه به شکلی است که تنوع بخشی به معیشت‌های سازگار با منابع تالابی منجر به تنوع‌بخشی منابع درآمدی جامعه روستایی نیز شود تا بدین طریق، شاهد کاهش فشار بر منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی در بخش کشاورزی و در نتیجه بهبود شرایط تالاب‌ها باشیم.