حوزه علمیه همه ظرفیت خود را برای تولید دانش اسلامی پای کار بیاورد

حجت الاسلام دکتر مهدی ابوطالبی، عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی (ره)، در گفت‌وگو با گروه حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، پیرامون جایگاه دین و دانش در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی گفت: به تعبیر رهبر معظم انقلاب، تمدن یک بعد سخت‌افزاری و یک بعد پایه و نرم‌افزاری دارد که سبک زندگی است بنابراین در حقیقت اگر سبک زندگی اسلامی در سیاست، حقوق، اجتماع، ارتباطات و... متجلی شد، تمدن اسلامی محقق می‌گردد.

وی افزود: از آنجا که علوم انسانی اسلامی، همان دانش اسلامی است بنابراین قطعا ابزار تحقق تمدن اسلامی، دانش است و اگر می‌خواهیم تمدن، اسلامی باشد، دانش هم باید اسلامی باشد؛ از دلایلی که ما امروز هنوز نتوانسته‌ایم برخی مشکلات جامعه را در عرصه‌های مختلف حل کنیم، این است که هنوز نتوانسته‌ایم از سیطره دانش غربی رها شویم و دانش اسلامی کامل را تولید کنیم.

نهادهای متکفل دین و دانش تولید دانش اسلامی را جدی بگیرند

ابوطالبی با بیان اینکه حوزه‌های علمیه به عنوان دین‌شناس و دانشگاه که متکفل امر دانش هستند، هنوز به معنای جدی و کامل همه ظرفیتشان را در حوزه دانش‌های اسلامی پای کار نیاورده‌اند، ادامه داد: تحقق تمدن اسلامی نیازمند حضور نهادهای دانشی در عرصه دانش دینی است اما حوزه علمیه چند درصد خود را مسئول سیاست، اقتصاد و جامعه‌شناسی اسلامی می‌داند؟ در دانشگاه چند درصد اساتید به علوم انسانی اسلامی اعتقاد دارند و دنبال آن هستند؟.

جهاد کبیر و جهاد تبیین برای دشمن‌شناسی

عضو هیأت علمی موسسه امام خمینی (ره) درباره نقش دشمن‌شناسی از منظر دین و دانش در هشیاری جامعه اسلامی تصریح کرد: دو بحث مورد تأکید رهبر معظم انقلاب یعنی جهاد کبیر و جهاد تبیین هر دو به دشمن‌شناسی بر می‌گردد؛ در جهاد کبیر که برگرفته از آیه «فَلا تُطِعِ الکافِرینَ وَجاهِدهُم بِهِ جِهادًا کَبیرًا» است، خداوند می‌فرماید با عدم اطاعت از کفار، با آنان جهاد کنید. از دیدگاه رهبر انقلاب نیز باید دید کافرین چه می‌خواهند و همان را انجام نداد یا مانع شد که لازمه این امر، شناخت طرح و برنامه دشمن و راه‌های نفوذ آن است.

وی اضافه کرد: جهاد تبیین نیز از نگاه رهبری به این معناست که در جایی که دشمن می‌خواهد باورها و شناخت‌های مردم را طبق آنچه می‌خواهد شکل دهد، تبیین کنیم تا حقیقت را بشناسند و تحت تأثیر دشمن قرار نگیرند؛ بنابراین از نگاه دینی، دشمن‌شناسی به منظور مقابله با دشمن و ممانعت از تحقق اهداف او ضرورت دارد.

ابوطالبی با اشاره به تعبیر امام خمینی (ره) که فرمود اگر از شر پهلوی رها شویم از شر وابستگان فکری شرق و غرب به راحتی رها نخواهیم شد، اظهار کرد: مشکل ما در حوزه سیاسی اجتماعی همین دانش غربی است؛ در آموزش و پرورش، سازمان برنامه و بودجه، وزارت فرهنگ و ارشاد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و... هنوز نگاه توسعه و مدل‌های غربی وجود دارد.

وی با بیان اینکه برخی اساتید حتی خیرخواهانه مدل‌های دانش غربی را ارائه می‌دهند چون هنوز آن را نشناخته و نسبتش را با دین و فرهنگ و هویت‌مان نمی‌دانند، تأکید کرد: نقش دانش در دشمن شناسی خیلی مهم است؛ اینکه بدانیم چه دانش‌هایی به نفع یا ضرر ما است. فاصله گرفتن در برخی بخش‌ها از خط انقلاب به خاطر همین تفکرات و دانش‌های نامتناسب با انقلاب اسلامی است.

خبرنگار: زهرا شریعتی