حکم «توهین» در قانون مجازات اسلامی چیست؟
این روزها گاهی شاهد پایین آمدن تاب آوری جامعه و بروز پدیده خشونت کلامی و رفتاری هستیم، معضلی اجتماعی که باعث تبعات عمیق برای افرادجامعه می‌شود.
توهین، تحقیر، بد و بیراه و تهدید موضوعاتی که در روانشناسی به عنوان خشونت کلامی شناخته می‌شوند و این روزها گریبان جامعه را گرفته است.
این در حالی است که در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما از ابتدا تا کنون این امر نهی شده است برای مثال در قرآن کریم، در آیه اول سوره همزه، عیب گویان هرزه زبان و در آیه 147 سوره نساء، بد زبانی را مذمت و در آیه 108 سوره انعام حتی از دشنام دادن به بتها و معبودهای مشرکان نهی فرموده است.
حضرت علی (علیه السلام» به جمعی از یارانش که پیروان معاویه را در ایام جنگ صفین دشنام می دادند می فرماید «من خوش ندارم که شما ناسزاگو و فاش باشید.»
در روایتی از امام باقر (علیه السلام» ناسزاگویی اسلحه فرومایگان بدکاره و در حدیثی از پیامبر (صلی علیه علیه و آله» بهشت بر ناسزاگویان حرام دانسته شده است. همین طور، حضرت علی (علیه السلام» در خطبه همام، در ذکر صفات متقین، از جمله بر این نکته اشاره دارند که «بعیدا فحشه»، یعنی شخص متقی از فحاشی به دور است.
گفتار نیک، کردار نیک، پندار نیک چه شد؟
علاوه بر این از ابتدا نیز فرهنگ چند هزار ساله ایرانی ا عتقاد بر این سه شعار گفتار نیک، کردار نیک، پندار نیک داشته است.
با این همه به راستی چرا امروز شاهد این حجم از خشونت در جامعه و تاب آوری پایین افراد هستیم؟ جامعه‌ای که قرن‌ها در کنار هم به مثابه یک خانواده زندگی می‌کرده است و حتی فرهنگ مهمان نوازی و خوش برخوردی آن زبانزد عام و خاص بوده است امروز چرا به اینجا کشیده شده است؟
یکی از عواملی که باعث کاهش آستانه تحمل افراد می‌شود موضوعاتی چون استرس، ناکامی و بی هدفی می‌باشد که نمی‌توان نقش آنها را در امروز جامعه نادیده گرفت اما موضوع اساسی اینجاست که اصل فحاشی، بی احترامی و خشونت در جامعه امری مسری است که با درگیر کردن افراد متعدد حال یک جامعه را بد خواهد کرد. از همین رو نیز در قانون به عنوان یک جرم شناخته می‌شود.
جرم توهین در ماده 608 قانون مجازات اسلامی تعزیرات تعریف شده و در متن ماده آمده اینگونه است: «توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد مجازات شلاق تا (74) ضربه و یا پنجاه هزار‌تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود»
عنصر قانونی جرم توهین در مواد 608، 609 قانون مجازات اسلامی مورد تصریح قانون گذار قرار گرفته، با این توضیح که ماده 608 مربوط به توهین عادی یعنی توهین به افراد عادی بوده و ماده 609 مرتبط با توهین مشدد یعنی توهین به اشخاص حقوقی و توهین به روسای سه قوه، معاونان رئیس جمهوری، وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان، اعضای شورای نگهبان، قضات، اعضای دیوان محاسبات و کارکنان وزارتخانه‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها می‌باشد. همچنین در ماده 619 قانون مجازات اسلامی توهین به زن و کودکان در مکان‌ها و معابر عمومی جرم انگاری شده است.
با توجه به این موارد گفته شده به سراغ یکی از نمایندگان مجلس نیز رفتیم تا در این باره نظر او را نیز جویا شویم.
غلامحسین رضوانی نماینده مجلس یازدهم معتقد است: در این زمینه نقص قانونی وجود ندارد بلکه شاهد کوتاهی‌هایی هستیم که انجام می‌شود. در شرایط امروز دنیا اگر هر شهروندی مزاحمت برای فرد دیگری ایجاد کند با او برخورد می‌شود؛ بنابراین اگر اقدام نمی‌شود شاهد کوتاهی هستیم. در کشورمان هم هرگاه که فردی به دادگاه مراجعه و اعلام کند که مورد اهانت واقع شده است دادگاه به آن رسیدگی می‌کند. مطلقا خلع قانونی در این زمینه وجود ندارد.
وی با اشاره به شرایط امروز کشورمان ادامه داد: در شرایط امروز جامعه شاهدیم که افرادی به سبک داعش جان مردم را تهدید می‌کنند و مردم را به قتل می‌رسانند و ثروت کشور را آسیب می‌زنند و البته مزاحمت‌هایی هم ایجاد می‌شود که طبعا باید با این موارد برخورد قانونی صورت بگیرد. تا امروز دستگاه‌های امنیتی در این زمینه کوتاهی نداشته است و سر دسته‌ها را دستگیر کرده و به دستگاه قضایی معرفی کرده است و رسیدگی‌ها شروع شده است که البته معتقدم کمی دیر شروع شده که باید هرچه زودتر این افراد محاکمه و مجازات شوند تا مجازات‌هایشان بازدارنده باشد.
رضوانی درباره تصمیمات مجلس نیز در این باره گفت: مجلس نیز در این باره اعلام موضع کرده است و در سازوکارهای شورای عالی امنیت ملی و سران قوا مواضع خود را بیان می‌کند. اما در کل وظیفه مجلس قانون گذاری و نظارت بر اجرای قوانین است.
با توجه به صحبت‌های این نماینده مجلس به نظر می‌رسد که ما نیز همچون سایر کشورها در این زمینه قوانین محکمی داریم که با تکیه بر آن می‌توان جلوی بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی را گرفت. علاوه بر این خود مردم هم می‌توانند با تکیه بر فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی خود بار دیگر صبر، ادب ومحبت مردم ایران را زبانزد خاص و عام کنند. همانگونه که مولوی شاعر بلند آوازه کشورمان گفته است:
«از خدا جوییم توفیق ادب، بی‌ادب محروم گشت از لطف رب
بی‌ادب تنها نه خود را داشت بد، بلک آتش در همه آفاق زد» باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی احزاب و تشکل‌ها
