حکم روزه‌ی فضانوردان در ایام ماه مبارک رمضان / روزه و افطار هر 45 دقیقه یکبار در فضا

سمیه تاج الدین: در ماه مارس سلطان النیادی یک فضانور اماراتی با تیم مأموریت کرو -6 به ایستگاه فضایی بین المللی رفت و سوار بر فضاپیمای اسپیس ایکس شد تا در طولانی‌ترین مأموریت فضایی تاریخ عرب که به مدت شش ماه است، شرکت کند. این سفر فضایی سبب شد تا سؤالاتی در خصوص روزه و نماز فضانوردان در فضا پیش بیاید.

چالش‌ها و پرسش‌ها

روزه در فضا به یک چالش بزرگ تبدیل شده است، شاید یکی از برجسته‌ترین دلایل آن این باشد که فضانوردان در یک روز معمولی 24 ساعته زمین، 16 بار طلوع خورشید و 16 بار غروب آفتاب را تماشا می‌کنند که چالشی در مورد زمان بندی روزه و نماز فضانورد به شمار می‌رود.

سؤالی که مطرح شد این است که آیا یک فضانورد مسلمان در ایستگاه فضایی خود هر 90 دقیقه یک بار پنج وعده نماز خواهد خواند؟ آیا فضانورد هر 45 دقیقه روزه خواهد گرفت؟ با توجه به اینکه زمان سپیده دم و افطار بسیار کم است به مدت 45 دقیقه است؛ آیا امکان و شرایط روزه گرفتن را دارد؟

فضانورد چگونه با حرکت مداوم ایستگاه و سرعت بالا می‌تواند این ساعات را تعیین کند، چرا که زمین در مقابل او در نوسان است، گاهی بالای او، گاهی زیر یا در اطراف اوست.

پاسخ به این پرسش‌ها در نشریه‌ای که از سوی اداره امور اسلامی و فعالیت‌های خیریه دبی صادر شده بود، گنجانده شد. زمانی که نخستین فضانورد اماراتی هزاع المنصوری در اولین مأموریتش در سپتامبر 2019، به فضا رفته بود.

اداره امور اسلامی و فعالیت‌های خیریه دبی این نشریه را با عنوان «برآورد اوقات نماز و روزه برای فضانوردان ایستگاه فضایی بین المللی» منتشر کرد. این نشریه به منظور روشن کردن تأثیر انقلاب صنعتی چهارم و احکام مرتبط با نماز و روزه برای فضانوردان ایستگاه فضایی بین المللی که در ارتفاعات ثابت بالای 400 کیلومتر و با سرعت‌های بالا تا 28 هزار کیلومتر در ساعت تخمین زده می‌شود، منتشر شد.

در این نشریه تاکید شده است که «نماز و روزه به هیچ عنوان از مسئولیت فضانوردان سلب نمی‌شود. نماز و روزه برای فضانوردان ایستگاه فضایی بر اساس زمان‌های زمین تخمین زده می‌شود، زیرا وحی و منبع نماز و روزه «زمین» است. بر این اساس تنها پنج وعده نماز برای هر روز خواهد بود که متشکل از (24) ساعت زمین است. روزه هم بستگی به مکه دارد که حدود (29 یا 30) روز است. در تعداد طلوع و غروب‌هایی که فضانورد به دلیل عدم تعادل و اختلاف در نشانه‌ها می‌بیند، اهمیتی وجود ندارد. در مورد تعیین قبله هم فضانورد باید جهت قبله را در زمان عبور ایستگاه در مقابل کعبه یا کشور شبه جزیره عربستان بررسی کند.»

آیا النیادی روزه خواهد گرفت؟

بر اساس تخمین‌ها این سؤال پیش آمده که آیا سلطان النیادی روزه خواهد گرفت یا به این دلیل که مسافر است، روزه نخواهد گرفت؟ النیادی در اظهارات قبلی گفته بود: «در مورد من می‌توان به عنوان مسافر استناد کرد و مسافر حق دارد روزه نگیرد. روزه اجباری نیست؛ مانند کسی که احساس کند سلامتی‌اش در خطر است.»

النیادی با تأکید بر اینکه روزه گرفتن در طول مأموریتش در فضا چالشی از نوع دیگری خواهد بود، قصد خود برای روزه گرفتن را تأیید کرد.

تاریخ و چگونگی سفر به فضا

در 3 مارس، النیادی با تیم مأموریت خدمه -6 در ایستگاه فضایی بین المللی سوار بر فضاپیمای اسپیس ایکس شد تا طولانی ترین مأموریت را که به مدت 6 ماه است، به عهده گیرد.

سلطان النیادی از میان چهار هزار نامزد انتخاب شد و دوره پنج ساله آموزش برای حضور در ایستگاه فضایی را در روسیه، آلمان و آمریکا به پایان رساند. او پس از گذراندن 20 ماه آموزش در مرکز فضایی جانسون، موفق شد نشان فضانوردی ناسا را دریافت کند. او حدود یک هزار و 400 ساعت هم برای تمرین‌های آماده‌سازی فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی فضایی و آموزش بقا در مواقع فرود اضطراری صرف کرد.

این ماموریت همچنین شامل آگاهی آموزشی برای الهام بخشیدن به نسل بعدی دانشمندان و محققان خواهد بود، چرا که MBRSC دو پروژه تحقیقاتی را از دانشگاه پزشکی و علوم بهداشتی محمد بن رشید انتخاب کرده است: اولین پروژه بر ارزیابی تأثیر محیط ریزگرانش در فضا بر تعامل بین وضعیت قلب و بدن تمرکز دارد. پروژه دوم سلول‌های دهان و دندان‌های روی زمین را در محیطی مطالعه خواهد کرد که ریزگرانش را شبیه سازی می‌کند.

پیش از او، هزاع المنصوری، دیگر فضانورد اهل امارات، در سپتامبر 2019 به ایستگاه فضایی اعزام شد و هشت روز را در این مدار گذراند. حالا النیادی قرار است طبق توافقی که میان مرکز فضایی بن راشد (MBRSC) و اسپیس اکس (Axiom Space) امضا شد، به عنوان بخشی از مأموریت کرو -6، شش ماه در فضا باشد.

در مأموریت کرو -6 استفن بوون و وودی هوبرگ، فضانوردان ناسا، نیز به عنوان فرمانده و خلبان حضور دارند. یک فضانورد آژانس فضایی روسیه به نام آندره فدیایف نیز این تیم را همراهی می‌کند. کرو -6 ششمین مأموریت اعزام فضانورد است که شرکت فضایی اسپیس‌اکس برای ناسا انجام می‌دهد.

منبع: العین

57249