«خانواده» رأس هرم مقابله بااعتیاد است / ضرورت توجه به نظارت آگاهانه

سمنان - اعتیاد پدیده ای است که بسیاری کارشناسان در مقابله با آن، نقش خانواده‌ها و آگاهی پدران و مادران را اساسی می‌دانند زیرا خانواده نخستین گروهی است که شخصیت فرزندان را شکل می‌دهد.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - اعظم سالار: خانواده به عنوان مهمترین کانون شکل‌گیری شخصیت افراد، از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است و از همین رو والدین سهم ویژه‌ای در پیشگیری از آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی به خصوص اعتیاد به مواد مخدر دارند.

این روزها پارک‌ها یا محله‌های خلوت که به تسخیر گروهی از جوانان درآمده و بوی تند مواد مخدری مانند گل از دور به مشام می‌رسد، صحنه‌ای که مردم استان سمنان به خصوص در شهرهای بزرگ‌تر این استان مانند سمنان و شاهرود و دامغان آن را بارها به چشم دیده‌اند.

افراد معتادی که با اشتباه خود نه تنها موجب آسیب خود شده بلکه موجب به وجود آمدن ناهنجاری‌هایی در جامعه شده‌اند البته ناگفته نماند که خوشبختانه خیلی از این افراد به اشتباه خود پی می‌برند و با مراجعه به متخصصان و کارشناسان از این درد و رنج رهایی می‌یابند اما ارگان‌هایی هستند تلاش می‌کنند کمتر جوانان ما درگیر این بلای خانمان سوز شوند.

همچنین هستند سازمان‌های مردم نهادی که به جوانان در ارتباط با اعتیاد کمک کنند اما از همه اینها که بگذریم، به خانواده‌ها می‌رسیم که رکن رکین و اصلی مقابله با اعتیاد محسوب می‌شوند. نقش خانواده‌ها بسیار در این مقوله ضروری است اما سوال اساسی اینجا است که خانواده‌های ما چقدر آموزش مواجهه با این پدیده را دارند؟

در این خصوص به سراغ سرهنگ سیدامیر حسین موسوی، رئیس پلیس مواد مخدر استان سمنان رفتیم تا با وی به گفتگو بنشینیم.

*در ابتدا بگویید این درست است که میانگین سن اعتیاد در استان سمنان پایین آمده است؟

متأسفانه بله؛ با استناد به آمار رسمی منتشر شده از سوی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر کشور، متأسفانه در سال‌های اخیر سن آغاز مصرف مواد مخدر، پایین آمده البته تاکنون تحقیقات آماری در این خصوص در سطح استان در اختیار پلیس قرار نگرفته است

در مقام مقایسه اما باید گفت که سمنان نسبت به اغلب استان‌های کشور در بحث اعتیاد و مواد مخدر، از نرخ فراوانی پایین‌تری برخوردار است قطعاً این به معنای فقدان اعتیاد در استان سمنان نیست اما مقایسه‌ای گذرا و کلی از شرایط و وضعیت استان با اخبار و آمار اعتیاد در دیگر نقاط کشور، نشان از وضعیت بهتر سمنان دارد.

*بیشترین فراوانی مصرف مواد مخدر استان سمنان چه اقلامی هستند؟

شیشه، هروئین، گل و تریاک

*مردم به چه صورت می‌توانند با پلیس همراهی کنند چرا که بعضاً دیده می‌شود به وضوح مثلاً در پارک‌ها مواد مخدری مانند گل خرید و فروش می‌شود.

بهترین؛ آسان‌ترین و راحت‌ترین راه ارتباطی عموم مردم با پلیس، برقراری ارتباط با مرکز فوریت‌های پلیسی 110 و اعلام هرگونه اطلاعات و اخبار خود به این مرکز است. موم مردم اطمینان خاطر داشته باشند به تمامی اخبار مرتبط با حوزه مواد مخدر به دقت رسیدگی خواهد شد البته با توجه به شرایط خاص و اقدامات اطلاعاتی ویژه در این بخش، شاید اقدام عملی پلیس اندکی زمان ببرد که این موضوع در فعالیت‌های پلیس مبارزه با مواد مخدر، امری عادی به شمار می‌رود.

*به موضوع اعتیاد بپردازیم به نظر شما مواد مخدر چه آسیبی بر جسم و حالت روحی افراد دارد؟

در تحقیقات گسترده در طول سالیان متمادی در خصوص عوارض استفاده از مواد مخدر مشخص شده که این بلای خانمان سوز هم بر جسم افراد و هم بر روح، آثار و پیامدهای نامناسبی بر جای می‌گذارد که این عوارض در مواد مخدر صنعتی به مراتب شدیدتر و خطرناک‌تر است.

اختلال در دستگاه‌های مختلف بدن از جمله گوارش، تضعیف سیستم عصبی بدن، افزایش اضطراب و استرس، بروز مشکلات عدیده برای سیستم هوش و حافظه افراد، توهمات و تخیلات ذهنی، طلای فرد به انواع بیماری‌ها از جمله سرطان‌های مختلف تنها بخشی از این عوارض است.

*بیشترین مصرفی که جوانان و نوجوانان در استان سمنان دارند مواد مخدر صنعتی است یا سنتی توضیح دهید؟

صنعتی

*برای مبارزه با مواد مخدر در استان سمنان چه اقداماتی توسط نیروی انتظامی انجام شده است و چه برنامه‌هایی دارید؟

پلیس مبارزه با مواد مخدر استان در راستای مأموریت ذاتی خود و تحقق مطالبه به حق مردم در برچیدن بساط اعتیاد به مواد مخدر و برقراری امنیت و آرامش در محلات، اقدامات گسترده و مستمری را در دستور کار خود قرار داده که این اقدامات در حوزه‌های گوناگون و سطوح مختلف جامعه به مرحله اجرا در می‌آید.

از یکسو اقدامات مقابله‌ای و اطلاعاتی و برخورد قاطع با سوداگران مرگ و با قاچاقچیان حرفه‌ای با جدیت دنبال و پیگیری می‌شود. از سوی دیگر شناسایی و دستگیری خرده فروشان مواد مخدر که در سطح شهرها با رفتار ناصواب و خلاف قانون خود، از مردم سلب امنیت و آرامش می‌کنند نیز با تمام توان و قاطعانه اجرا می‌شود.

علاوه بر برخوردهای قهری و پلیسی با عاملان تهیه و توزیع مواد مخدر، برنامه‌های آموزشی و پیشگیرانه نیز از سوی کارشناسان پلیس مبارزه با مواد مخدر در سطح استان و شهرستان در دستور کار قرار دارد و حضور در برنامه‌های رسانه‌ای، برگزاری نشست‌های تعاملی و هم اندیشی، جلسات آموزش همگانی در دستگاه‌های اداری و غیر اداری و برپایی نمایشگاه‌های دائمی، مشارکتی و موقت بخشی از موارد به شمار می‌رود.

لازم به ذکر است، کارهای مختلفی از جمله پاکسازی نقاط آلوده، کنترل محورهای مواصلاتی، پاکسازی پارک‌ها و تفرجگاه‌ها و سالم سازی اطراف محیط‌های آموزشی از دیگر اقداماتی است که می‌توان به آن اشاره کرد.

*آیا اعتقاد دارید که خانواده رکن اصلی مقابله با اعتیاد است و توصیه شما به خانواده‌ها برای جلوگیری از اعتیاد فرزندان چیست؟

قطعاً؛ خانواده به عنوان مهمترین کانون شکل‌گیری شخصیت افراد، از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است و از همین رو والدین سهم ویژه‌ای در پیشگیری از آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی به خصوص اعتیاد به مواد مخدر دارند.

از جمله مهمترین توصیه‌های پلیس به والدین برای پیشگیری از اعتیاد نوجوانان و جوانان به مواد مخدر، برقراری ارتباطی سازنده، عاطفی و هدف من بر مبنای اعتماد دوسویه و اخلاق اسلامی در محیط خانه است.

نظارت آگاهانه بر روابط فرزندان چه در فضای حقیقی جامعه و چه در فضای مجازی نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. روابط افسارگسیخته بدون نظارت مناسب والدین از زمینه‌های مهم گرایش نوجوانان و جوانان به اعتیاد به مواد مخدر است که خانواده‌ها باید در این خصوص هوشیار باشند و کوچک‌ترین غفلتی را به منزله سقوط فرزندان‌شان در بلای خانمان سوز اعتیاد محسوب کنند.

*دستگاه‌های اجرایی چه کمکی می‌توانند برای مبارزه با مواد مخدر داشته باشند؟

از آنجا که مبارزه با مواد مخدر، موضوعی عمومی و همگانی است، بدون شک همکاری، هماهنگی و تعامل تمام نهادها و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی و اجرایی در این مسیر، ضرورتی اجتناب ناپذیر و مؤلفه‌های بسیار حیاتی و اثرگذار در تحقق مقابله همه جانبه با اعتیاد محسوب می‌شود.

با توجه به همین مسئله و نگاه عمیق و رویکرد جامعه محور پلیس در امر خطیر مبارزه با مواد مخدر، عنایت ویژه‌ای از سوی پلیس مبارزه با مواد مخدر استان به جلب همکاری تمام سازمان‌ها و دستگاه‌ها وجود دارد و در همین راستا نیز به طور مستمر و برابر برنامه‌ریزی صورت گرفته، نشست‌های مختلفی با دستگاه‌های همچون سپاه پاسداران، اداره اطلاعات، مراجع قضائی، گمرک، پایگاه‌های مقاومت بسیج، آموزش و پرورش، مدارس و مقاطع مختلف تحصیلی، دانشگاه و مراکز علمی و... برگزار می‌شود.

*نظر شما در مورد مراکز ترک اعتیاد در استان سمنان چیست؟ آیا کارگشا هستند؟

با پیگیری‌های گسترده پلیس مبارزه با مواد مخدر استان و برگزاری نشست‌های متعدد تخصصی، خوشبختانه کمپ‌های ترک اعتیاد ماده 16 در سطح استان راه اندازی و فعال شد که آثار بسیار مناسبی بر افزایش امنیت و کاهش بسیاری از ناهنجاری‌ها و جرایم از جمله سرقت‌های خورد بر جای گذاشته است. نکته بسیار مهم در این خصوص، است که در این کمپ‌ها، اعتیاد را ترک می‌کنند. از سوی دیگر اشتغال بی‌تردید از بازگشت این افراد به چرخه مصرف مواد مخدر جلوگیری می‌کند.

*در خصوص پارک‌ها چه برنامه‌ای دارید؟ متأسفانه این مکان‌ها به تسخیر جوانانی درآمده که گل مصرف می‌کنند.

پاک سازی پارک‌ها و تفرجگاه‌ها یکی از طرح‌های ویژه پلیس مبارزه با مواد مخدر استان در راستای فراهم کردن محیطی امن و آرام برای مردم و حضور خانواده‌ها در این اماکن به شمار می‌رود که به طور مستمر در دست اجرا است.

در همین خصوص علاوه بر اجرای نوبه‌ای و مقطعی این طرح، مأموران پلیس مبارزه با مواد مخدر استان و شهرستان‌ها با همکاری سایر یگان‌های انتظامی از جمله یگان امداد و کلانتری‌ها به طور دائم این اماکن را مورد نظارت و بازرسی قرار می‌دهند و در صورت مواجهه با هرگونه مورد مشکوکی آن را بررسی می‌کنند.

نکته‌ای که باید به آن اشاره شود، نقش مهم شهروندان و عموم مردم هنگام حضور در تفرجگاه‌ها و پارک‌ها است. از آنجا که امنیت یک محصول اجتماعی است و بی تردید یک نهاد یا دستگاه نمی‌تواند در برقراری کامل آن سهیم باشد لذا شهروندان نیز با ایفای نقش در این زمینه می‌تواند همراهان خوبی برای پلیس به ویژه در حوزه مقابله با اعتیاد باشند.

مصرف مواد در خانم‌ها به خصوص دختران را چگونه در استان ارزیابی می‌کنید؟

متأسفانه در پی افزایش اختلافات خانوادگی؛ گرایش بانوان و دختران به مصرف مواد مخدر نیز با افزایش همراه بوده؛ که این مسئله زنگ خطر بسیار جدی برای کانون بنیادی خانواده ایرانی اسلامی به شمار می‌رود. البته لازم به ذکر است مطالعات آماری دقیقی در این خصوص انجام نشده است.

نهادها دستگاه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌بایست با برنامه‌ریزی جامع و اجرای طرح‌های اثرگذار در این حوزه، زمینه‌های ارتقای امنیت روانی خانواده‌ها را فراهم کرده و از این طریق شاهد کاهش گرایش بانوان و دختران به اعتیاد باشیم.

*اگر خانواده‌ها با این مسئله که دختر یا پسر آنها از مواد گل و... استفاده می‌کنند مواجه شدند باید چه کاری انجام دهند؟

تمام تاکید کارشناسان انتظامی و مأموران پلیس مبارزه با مواد مخدر به عموم خانواده‌ها و والدین بر موضوع پیشگیری استوار است معتقد هستیم که والدین باید با حساسیت و هوشیاری از فرزندان خود در برابر آسیب‌ها و ناهنجاری‌ها به ویژه اعتیاد به مواد مخدر جلوگیری کنند اما خدای ناکرده در صورت اعتیاد فرزندان به مواد مخدر مراجعه به مراکز مشاوره و روانشناسان متخصص ترک اعتیاد ضروری است.

نیروی انتظامی استان سمنان مانند دیگر استان‌های کشور، در همین راستا با راه‌اندازی مراکز مشاوره به عموم شهروندان خدمات متنوعی را ارائه می‌کند. از سوی دیگر آگاهی یکی از مهمترین موضوعاتی است که به خانواده‌ها در ارتباط با مقابله اعتیاد کمک می‌کند.