«خودروی متصل»؛ درگیر دست‌انداز پول و بروکراسی / زمان اجرا، شاید همین روزها!
بیش از شش ماه از اعلام آماده بودن بستر اجرای طرح «خودرو متصل» می‌گذرد ولی اجرای این طرح با وجود تصویب، در گیرودار بروکراسی و تعیین بودجه اجرا، متوقف مانده است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، طرح "خودرو متصل" که قرار بود به‌عنوان یکی از پروژه‌های تحول‌آفرین پلیس در حوزه هوشمندسازی ترافیک اجرا شود، همچنان در مرحله وعده و پیگیری مانده و از اجرای آن خبری نیست.
سردار احمدرضا رادان، فرمانده فراجا، ابتدای اردیبهشت امسال در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اعلام کرد «طرح خودرو متصل آماده اجراست و فقط باید زمان اجرای آن تعیین شود» می‌گذرد.
در همان مقطع، وی گفته بود تمام مراحل طراحی و آماده‌سازی قطعات هوشمند داخلی انجام شده و اجرای طرح صرفاً به تعیین ردیف بودجه مستقل و اعلام رسمی زمان آغاز آن وابسته است.
با وجود این وعده، سردار حسینی رئیس پلیس راهور فراجا اواخر شهریورماه از تصویب این طرح در شورای عالی ایمنی حمل و نقل خبر داد و گفت: تجهیز ناوگان حمل و نقل به بستر «خودرو متصل» به تصویب رسید و این موضوع به تأکید دولت نیز رسیده است و ان‌شاءالله طبق زمان‌بندی مشخص، این طرح اجرایی خواهد شد.
اما گذشت حدود 2ماه از این موضوع و با وجود اینکه اعلام شد اجرای این طرح مورد تأکید دولت قرار گرفته، هنوز خبری از اجرای طرح و حتی اعلام زمان اجرای آن هم نیست.
پیش از اجرای طرح «خودروی متصل»، قرار بود پلیس راهور طرحی با نام «پلاک سوم» اجرا کند که هدف از اجرای آن رصد داده‌های مربوط به خودرو از جمله شماره پلاک، سوابق تخلفات،مشخصات خودرو و... توسط سامانه‌های آنلاین پلیس بود اما به گفته سردار حسینی، از آنجا که فناوری و کارکرد این طرح با توجه به رشد فناوری‌ها و تکنولوژی، از کارایی و نتیجه لازم برخوردار نبود، طرح پلاک سوم متوقف و «خودروی متصل» جایگزین آن شد.
طرح «خودروی متصل» هم اگرچه قرار است با فناوری روز، تمام رفتارهای راننده خودرو را رصد کند، اما تا امروز جزئیات دقیق و روشنی از اینکه دقیقاً کدام رفتارهای راننده را و با چه هدفی رصد می‌کند، اعلام نشده است.
تازه‌ترین اظهارات رئیس پلیس راهور فراجا نیز جز ارائه زمان‌بندی نامشخص درباره زمان اجرای طرح، خروجی مشخصی ندارد؛ سردار حسینی به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، درباره آخرین وضعیت اجرای این طرح گفت: این طرح، یک پروژه اَبَرپروژه است و در واقع زیرساخت‌های قوی نیاز دارد؛ کاری نیست که فقط با پیگیری و اقدام فراجا به سرانجام برسد.
پلیس راهور: اجرای طرح «خودروی متصل» با اولویت ناوگان حمل‌ونقل عمومی
در حالی که پیش از این سردار رادان از آماده بودن این طرح خبر داده بود، حالا به گفته سردار حسینی، ارگان‌هایی مانند سازمان راهداری، وزارت کشور، قوه قضائیه و حتی شورای عالی فضای مجازی در حال کار جدی روی این پروژه بزرگ هستند.
به گفته رئیس پلیس راهور فراجا، مسئله مهم‌تر، زیرساخت نرم‌افزاری است و سخت‌افزار هیچ موضوعیتی در این مرحله ندارد و ما از نظر تجهیزات سخت‌افزاری مشکلی نداریم؛ شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی هستند که توانمندی و قابلیت ارائه خدمات موردنظر ما رو دارند. ان‌شاءالله با توجه به مصوبات موجود و تأکید فرمانده کل فراجا، این طرح در کوتاه‌ترین زمان ممکن با اولویت ناوگان حمل‌ونقل عمومی آغاز خواهد شد.
در کنار وعده جدید برای آغاز اجرای این طرح، نکته مهم و شاید مغفول در این زمینه، این است که به گفته سردار رادان، اجرای این طرح نیازمند تعیین ردیف بودجه مستقل است؛ مسئله‌ای که شاید اجرای طرح «خودروی متصل» را به سال آینده موکول کند. تعیین ردیف بودجه مستقل برای اجرای طرح، نیازمند گنجاندن این طرح در لایحه بودجه سال آینده و تعیین بودجه لازم و مشخص برای آن است که اگر قرار باشد طرح «خودروی متصل» نیز با همین احتمال در انتظار تصویب بودجه بماند، باید تا پایان پروسه طولانی ارائه تا تصویب بودجه چشم به راه ماند.
راه دیگر این است که در صورت بالا بودن اهمیت اجرای طرح از نظر دولت یا فراجا، بودجه اجرای آن از محل دیگری تأمین شود که با توجه به وضعیت و نظر فعلی دولت و فراجا چه از نظر اهمیت اجرای این طرح و چه اولویت آن برای تخصیص بودجه، به نظر می‌رسد این طرح در اولویت اجرای فوری قرار ندارد.
از «خودروی متصل» چه می‌خواهیم و چه می‌دانیم؟؛ نمی‌دانیم!
اجرای «خودروی متصل» که شاید تاریخچه آغاز و اجرای آن در کشورهای دیگر به حدود 50سال پیش برمی‌گردد که به مرور زمان گسترده‌تر و جامع‌تر شده است، اهداف متعددی ازجمله بررسی وضعیت ترافیک، ارائه مسیر سهل‌تر، اعلام هشدار و اخطار درباره وضعیت جاده و نقاط حادثه‌خیز احتمالی، ارتباط با کمپانی سازنده، ردیابی خودرو، نظارت لحظه‌ای و آنلاین، مدیریت بهینه خودرو و مسائلی مانند بیمه و گارانتی، مدیریت ناوگان سازمانی و... داشته است؛ نکته قابل تأمل درباره اجرای این طرح در ایران است که باید بدانیم هدف از اجرای این طرح و حداقل اولویت اجرای آن چیست؟ اگر کنترل و کاهش حوادث جاده‌ای و تلفات انسانی باشد، شاید بهتر باشد اولویت اجرا تغییر کند؛ چراکه طبق آمار سالانه موجود از تصادفات و فوتی‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای، ناوگان حمل و نقل عمومی قطعا سهمی حداکثری را به خود اختصاص نداده است که حالا اجرای طرح با این بخش از رانندگان استارت بخورد.
در زمینه مدیریت ترافیک نیز، حداقل در کلانشهرهای کشور، باتوجه به تعیین خطوط ویژه برای تردد اتوبوس‌ها، بخش قابل توجهی از ظرفیت ناوگان حمل و نقل عمومی که مربوط به اتوبوس و مترو است، از اولویت اجرا خارج می‌شود و می‌ماند تاکسی‌ها.
همچنین نکته دیگری که نباید در این زمینه مغفول بماند، بحث تجهیز خودروها به ظرفیت‌های موجود در این زمینه است؛ اگر قرار باشد که سخت‌افزار، نرم‌افزار و هر نوع امکان جدیدی برای اجرای این طرح روی خودروها (چه ناوگان حمل و نقل عمومی و چه خودروهای شخصی) نصب شود، آیا هزینه آن قرار است، به عنوان یک آپشن، دست خودروساز را برای افزایش بدون حساب و کتاب قیمت خودرو به بهانه امکان جدید باز بگذارد؟ آیا در صورتی که این سخت‌افزار و نرم‌افزار، خارج از حیطه خودروسازی قرار است روی خودروها نصب شود، در انحصار مجموعه‌ای خاص قرار می‌گیرد یا مصرف کننده این اختیار را خواهد داشت که با هر محصول ممکن و موجود در بازار، به بستر ایجادشده توسط حاکمیت برای بهبود حمل و نقل و تردد درون و برون شهری متصل شود؟
همه اینها ابهامات و سوالاتی است که درباره فلسفه و چگونگی اجرای طرح خودروی متصل وجود دارد و باید منتظر ماند و دید این طرح چه زمانی، چگونه و با چه شیوه‌ای اجرا خواهد شد؛ اما هرآنچه هست، با روند فعلی، احتمالا در سال جاری هم نباید منتظر اجرای آن بود.
با توجه به این شرایط، به نظر می‌رسد «خودرو متصل» فعلاً در حد طرحی آماده اما معطل مانده باقی بماند؛ طرحی که اگرچه می‌تواند گام بزرگی در مسیر هوشمندسازی رفتار رانندگان باشد، اما تا زمانی که منابع مالی و اراده اجرایی کافی برای آن فراهم نشود، وعده اجرای آن همچنان روی کاغذ خواهد ماند.