خیانت آمریکا به امانت ایران / الواح هخامنشی باید سه ساله برمی گشتند

الواح هخامنشی که قرار بود سه ساله به ایران بازگردند نزدیک به صد سال است که در اختیار آمریکایی ها است تا خوانش شوند، اقدامی که هیچ عایدی برای ایران نداشت بلکه تهدید به مصادره نیز می شوند.
الواح هخامنشی که قرار بود سه ساله به ایران بازگردند نزدیک به صد سال است که در اختیار آمریکایی ها است تا خوانش شوند، اقدامی که هیچ عایدی برای ایران نداشت بلکه تهدید به مصادره نیز می شوند.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ الواح هخامنشی در حفاریهای قانونی مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگوی آمریکا در دهه 1930 کشف شدند در سال 1314 خورشیدی براساس مصوبه دولت وقت، بیش از 30 هزار گل نبشته را در دو هزار و 350 جعبه مقوایی و 50 صندوق بسته بندی و از طریق کشتی به آمریکا فرستادند.
الواح هخامنشی نزدیک به یک قرن پیش از کشور خارج شدند تا در مؤسسه شیکاگو مورد بررسی، خوانش و مستندسازی قرار گیرند امانتی که ایران آن را برای تنها سه سال به مؤسسه شیکاگو ارسال کرده بود حالا برای برگشت به ایران دچار مشکل شده اند. این موضوع هم جزو همان بدقولیهای آمریکاییها به شمار میآید و احتمال اینکه بار دیگر این الواح دست خوش اختلافات و غاصبان قرار گیرد کم نیست. چون غربیها همیشه چشم طمع به میراث کشورهای با تمدنهای کهن از جمله ایران را داشته و دارند.
در سال 2010، بین 20000 تا 25000 لوح و نیز قطعاتی از آنها که متعلق به 15 تا 18 هزار سند هستند در مؤسسه خاورشناسی باقی ماندهاند. شمارگان اصلی این الواح در زمان خود احتمالاً بیش از 100000 لوح عیلامی بودهاند که مقدار باقیمانده سالم آنها امروزه تنها به زحمت به 5 درصد بایگانی اصلی هخامنشیان میرسد.
در واقع میتوان گفت که در سال 1327 شمسی (179 قطعه)، سال 1329 شمسی (37 هزار قطعه)، سال 1383 شمسی (300 قطعه) و سال 1398 شمسی (1783 قطعه) به ایران برگردانده شد و همچنان حدود 17 هزار گلنبشته سالم و قطعات شکسته از الواح هخامنشی در اختیار مؤسسه شرقشناسی شیکاگو قرار دارد.
اگرچه این الواح بایستی مورد مطالعه قرار میگرفتند اما در این مدت تنها تعداد محدودی از آنها خوانش شدند حالا مجید ارفعی نخستین مترجم منشور کوروش که توانایی خوانش این الواح را نیز دارد میگوید که این الواح سالهاست در اختیار شیکاگو قرار دارد اما تا جایی که خبر دارم در طول این 90 سال گذشته همیشه گفته اند که این الواح در دست بررسی هستند عکس برداری میکنیم یا در حال مستندسازی است اما چیزی به ما از نتیجه خوانش نداده اند. درحالی که اگر در اختیار خودمان بود میتوانستیم تعداد زیادی از آنها را مورد مطالعه قرار دهیم. البته که در این دوره کوتاهی مدیران وقت نیز باعث فرصت سوزیها شده است.
90 سال پیش الواح هخامنشی برای مطالعه به مؤسسه شرق شناسی شیکاگوی آمریکا رفته و از آن زمان تا امروز به صورت کامل بازگردانده نشده است
در این باره مجید تخت روانچی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد گفته است: حدود 90 سال پیش الواح هخامنشی برای مطالعه با قرار امانت سه ساله به مؤسسه شرق شناسی شیکاگوی آمریکا رفته و از آن زمان تا امروز متأسفانه به صورت کامل بازگردانده نشده است.
وی با یادآوری اینکه این الواح بخشی از فرهنگ و تاریخ کشور و متعلق به مردم ایران است خاطرنشان کرد: آمریکا هر بار به بهانهای این کار را به تعویق میاندازد، در حالی که خود آمریکاییها هم قبول دارند این الواح به صورت امانت به آمریکا آمده است.
مجید تخت روانچی خواستِ ایران را روشن خواند و تاکید کرد: امانت باید به صورت کامل، مرتب و سالم برگردد و تحویل دولت ایران شود.
چند سال پیش دادگاهی در آمریکا برگزار شد که ایران را به همکاری با نیروهای حماس متهم میکرد، در جریان این دادگاه غرامتی معادل 71 میلیون و 500 هزار دلار باید ایران به خانواده قربانیان میداد و زمانی که ایران به این رأی اعتراض کرد، دادگاه آمریکا حکم داد که این الواح به بهانه آن غرامت مصادره شوند تا اینکه متولیان در ایران با پیگیریهای زیاد توانستند ثابت کنند این رأی نمیتواند قابل اجرا باشد و سرانجام در سال 96 این رأی باطل شد. بنابراین هیچ بعید نیست که دوباره آمریکاییها یا دشمنان ایران بخواهند از این دست پروندههای جعلی برای ایران باز کنند و خواهان مصادره اشیای باستانی به امانت داده شده شوند.
قطعنامهای که عطف به ما سبق نمیشود
همین چند روز پیش بود که تخت روانچی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل برای تصویب قطعنامه استرداد اموال فرهنگی به کشورهای مبدا، از نقش یونسکو در ممانعت از قاچاق اموال فرهنگی تمجید و بر ضرورت افزایش تلاشهای این نهاد به منظور مساعدت در استرداد اموال فرهنگی تاکید کرد و گفت: اموال فرهنگی مبین تاریخ، تمدن و هویت کشورهای خود هستند و مالکیت آن توسط مردم آن کشورها یک حق بشری است. از این رو جامعه بین المللی مسئولیت مشترک و نیز تعهد حقوقی و اخلاقی به منظور حفظ آنها و از جمله تضمین بازگشت آنها به کشورهای مبدا را دارد. این تعهد فراتر از معاهدات بین المللی موجود و کشورهای اطراف این معاهدات است.
چرا اموالی که بیش از 50 سال پیش از کشوری به سرقت رفته قابل پیگیری نیستند و عطف به ما سبق نمیشوند
روانچی اعلام کرده بود: ایران به بندی از معاهده 1970 یونسکو درباره استرداد اموال تاریخی منتقد است که چرا اموالی که بیش از 50 سال پیش از کشوری به سرقت رفته قابل پیگیری نیستند و عطف به ما سبق نمیشوند و از این به بعد قابل پیگیری هستند نه از آن به قبل.
بنابراین با توجه به وجود چنین قطعنامههایی و تهدیداتی که آثار ایرانی را در کشورهای دیگر تهدید میکند، باید نگران میراثی بود که به امانت به آمریکاییها داده شده است.

