در همسایه شرقی ایران چه خبر هست؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، امیرعباس علومی؛ مدت زمانی هست که خبرهای مهم، عجیب و تلخی ازاین همسایه شرقی کشور ما به گوش می رسد درافغانستان چه خبراست؟ به نظرمی رسد پیشروی طالبان وکنترل سریع آن ها بر افغانستان که به گفته خود ژنرال مارک میلی رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا که به گفته وی ارتش افغانستان با آن همه آموزش توسط آمریکایی ها وهزینه های هنگفت یازده روز بیشتر درمقابل پیشروی طالبان نتوانست مقاومت کند بسیار عجیب وآیامشکوک نیست؟ آیااین تحولات با خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان بعداز بیست سال مرتبط هست؟ بامذاکرات دوحه که طالبان وآمریکایی ها داشتن چطور ایا ارتباطی هست؟ آیا این تحولات خطری برای ایران خواهد داشت یانه؟ وبرای فهم موضع ایران درمورد این تحولات افغانستان فهم نکات ذیل بسیار مهم است وباید مدنظر داشت.

اولا افغانستان برای ایران با بیش از چهل سال تجربه نظامی این کشور با شوروی وآمریکایی ها وهمچنین ظهور گروهای القاعده وطالبان تا تجربه همکاری با مجاهدین افغانستانی وگروهایی مانند فاطمیون آمیخته شده است ایران نه تنها درحوزه نظامی و اطلاعاتی و در فهم وتعامل با تمام اقوام ومذاهب افغانستان از تاجیک ها، پشتوها، ازبک هاوهزاره ها کشوری بسیار تابسیار باتجربه و با نفوذ به حساب می آید. ثانیا باید درنظر داشت آیا طالبان همان طالبانی است که همانند داعش سر می برد و کشتن شیعیان را مباح می داند؟ آنچه در رسانه های افغانستان وسایر رسانه های کشورهای جهان در مورد اتفاقات جاری دراین کشور منتشر شده نشان می دهد دراین پیشروی ها وحتی بعداز تسلط طالبان برکابل خبری ازجنایت های شبیه داعش در عراق وسوریه نیست. طالبان حتی اعلام کرده کاری باشیعیان ندارد وحتی هیچ مخالفتی بابرگزاری مراسمات عزادری محرم نداشته است. وبلکه خود طالبان باداعش درافغانستان درجنگ بوده است وحتی زمانی که داعش پیام فرستاد که پرچم طالبان را در سوریه عراق بالا ببرد طالبان مخالفت کرد.

بعد هم طالبانی که می شناختیم وبه عنوان مثال سر می برید، تفاوت هایی کرده است. خود طالبان هم این تغییر رویه را رسما اعلام کرده اما صحت و سقم این ادعاها نیاز به برسی جدی دارد. فضای حاکم بر تحلیل رسانه های غرب به خصوص رسانه های آمریکایی از اتفاقات افغانستان این است که چون آمریکایی ها درحال خارج شدن از افغانستان هستند این کشور درحال سقوط است که دراین مورد باید گفت آمریکایی ها باهماهنگی همین طالبان و طی مذاکرات رسمی که باآن ها داشته اند درقطر درحال خارج شدن از افغانستان هستند. ثالثا ایران اولین بار نیست که تجربه تصرف افغانستان توسط طالبان راوهمچنین حضور طالبان درمرزهای خود راتجربه می کند. اما تحرکات اخیر طالبان درحالی اتفاق افتاده است که ایران نه تنها براقدامات نظامی آنها اشراف دقیق اطلاعاتی نظامی واطلاعاتی گسترده تری ازهرزمان دیگری رادارد بلکه توانسته طالبان را در رعایت حفظ منافع ایران وهمچنین رعایت جان وحقوق اقوام افغانستانی غیر پشتو وشیعیان ملزم به برخی همکاری ها کند.

موضع ایران در مواجه باطالبان ترکیبی از مذاکره از هوشیاری واشراف وامادگی اجرای هرسناریویی هست. طالبان نیز پذیرفته که دربرابر ایران نمی تواند غیر مسئولانه عمل کند چون درآن صورت باید بهای سنگینی برایشان دارد. موضع ایران دربرابر اتفاقات افغانستان کاملا معلوم وهوشمندانه بوده است وایران درگیر فضای پروپاگاندای رسانه های غربی نشد هرچند که میخواستند باحضور ایران جنگ راشیعه و سنی جلوه دهند، ایران به دنبال دولتی درافغانستان باحضور همه اقوام، مذاهب وبرخواسته از رای مردم افغانستان وهمچنین دولتی بدون وابستگی به غرب ومسئول در مقابل منافع همسایگان خود باشد. این اصول مدیریت تمام گروهای افغانستان برای ایران یک اصل سنجیده است. و دراخر اگر طالبان همان طالبان1996 تا 2001 باشد به قدرت رسیدن آن ها نه به صلاح ایران ونه به صلاح هیچ کشور دیگری درمنطقه نخواهد بود اماقطعا به نفع آمریکا خواهدبود تا با حضور منجی گرایانه خود دوباره منابع عظیم افغانستان راغارت کند. مگر اینکه، این گروه پرنفوذ به واقع قصد تغییر رویه داده باشد وصرفا قصد سهیم شدن درقدرت را داشته باشد ودونبال گروه ائتلافی باشد.

اشرف غنی هم همچون صدام، محمدرضا پهلوی، قذافی و... نشان داد که دلبستن به آمریکایی ها همچون تکیه بر باد است که این موضوع در تصاویری که از فرودگاه کابل مخابره شد کاملا مشهود بود. توصیه هم به اقای احمد مسعود بهتراز است ازسرنوشت اشرف غنی عبرت بگیرید وخودرا دلخوش کمک غرب نکنید بلکه این خواسته غرب است که جنگ داخلی. در افغانستان تداوم داشته باشد.

امیرعباس علومی - مسئول سیاسی جامعه اسلامی دانشگاه باهنر

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفا منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.