دمای مطلوب بدن انسان چقدر باید باشد؟

دمای بدن انسان

برای 150 سال، 37 درجه سلسیوس دمای بدن متوسط یک انسان سالم در نظر گرفته می‌شد. اما این عدد اشتباه است.

برای حداقل دو دهه است که دانشمندان می‌دانند دمای میانگین بدن در واقع خنک‌تر است: حدود 36.6، و دمای نرمال بدن انسان در بازه بین 35.7 و 37.4 درجه قرار دارد. با این حال، 37 مانند یک عدد جادویی بین والدین و پزشکان باقی مانده و روی هر چیزی، از دماسنج‌های داروخانه‌ها تا وبسایت‌های مراکز پزشکی، نمایش داده می‌شود.

جولی پارسونت (Julie Parsonnet)، پزشک بیماری‌های عفونی در دانشگاه استنفورد، می‌گوید «پزشکان با باقی افراد فرقی ندارند. ما از کودکی با این عدد به عنوان یک مقدار نرمال بزرگ شده‌ایم.»

هر انسانی منحصر به فرد است و عوامل بسیاری می‌توانند روی دمای بدن تاثیر بگذارند؛ از جمله سن، نوع بدن، رژیم غذایی، بیماری‌ها، زمان روز و چگونگی اندازه‌گیری دما. دما معمولا از داخل گوش، زیر زبان، در زیر بغل، به صورت مقعدی یا روی پیشانی اندازه‌گیری می‌شود. حتی یک قرص دماسنج قابل هضم نیز وجود دارد و هرکدام از این دماسنج‌ها اندکی تفاوت در دماهای میانگین نشان می‌دهند.

پژوهشگران با مطالعه دمای افراد سالم و عواملی که می‌توانند بدن را از بازه ایمن خارج کنند، به فهم بهتر درباره کار بدن به عنوان یک کل می‌رسند. بدن انسان برای عملکرد مناسب نیاز دارد در یک بازه کوچک دما، حدود 1.7 درجه، باقی بماند. خارج از این بازه، نورون‌ها کند می‌شوند و عضلات و اندام‌ها با کارایی کمتری به کار خود ادامه می‌دهند. حتی پروتئین‌های درون سلول نیز می‌توانند تحت تاثیر قرار بگیرند. پس بدن به سختی تلاش می‌کند تا در این بازه دمایی باقی بماند؛ با کارهایی نظیر عرق کردن در گرما یا انقباظ رگ‌های خونی در هوای سرد.

پارسونت می‌گوید «همه این کارها با سیگنال‌هایی از مغز انجام می‌شود که به شما می‌گوید: خون تو دمایی اشتباه دارد.»

دمای بدن می‌تواند در واکنش به بیماری نیز تغییر کند. تب زمانی رخ می‌دهد که بدن دمای خود را چند درجه بالاتر از سطح نرمال تنظیم می‌کند؛ عملی که گمان می‌رود برخی از میکروب‌ها را می‌کشد و باعث می‌شود سیستم ایمنی سریع‌تر کار کند.

چون دمای بدن به طور بسیار متداول اندازه‌گیری می‌شود و ابزاری مهم برای مطالعه سلامت است، پژوهشگران می‌گویند برای بازنگری در این دما دیر شده.

قرص دماسنج قابل هضم ناسا. روش اندازه‌گیری دمای بدن تاثیر قابل‌توجهی روی خطای اندازه‌گیری دارد.

خنک شدن؟

پارسونت فکر می‌کند 37 درجه احتمالا همیشه اشتباه نبوده، اما تغییر کرده است. او می‌گوید مردم در حال خنک شدن هستند.

پارسونت، که در ابتدا مشغول مطالعه علت افزایش میانگین وزن آمریکایی‌ها بود، شروع به بررسی راه‌هایی کرد که دمای بدن از آن‌ها روی متابولیسم تاثیر می‌گذارد. او می‌گوید «من سال‌ها درباره تلاش برای یافتن داده‌هایی بودم که نشان دهد دمای متوسط دهه‌ها قبل چقدر بوده است.»

این داده‌ها از مجموعه کهنه‌سربازان جنگ داخلی تامین شد؛ پایگاه داده‌ای از اطلاعات سلامت کهنه سربازان ارتش اتحادیه که اقتصاددان برنده نوبل، رابرت فوگل (Robert Fogel) در سال 1978 شروع به تهیه آن کرد. این گزارش شامل اطلاعاتی درباره شغل، بیماری و معمولیت‌های کهنه سربازان است؛ از جمله آمار دما که پارسونت به دنبال‌شان بود.

در سال 2019، پارسونت و همکارانش در استنفورد داده‌های جنگ داخلی را با یک نظرسنجی سلامت از دهه 1970 و داده‌های به‌روز مرکز پزشکی دانشگاه استنفورد ترکیب کردند و به یک پایگاه داده متشکل از حدودا 200,000 اندازه‌گیری دماسنج در 160 سال گذشته دست یافتند. بعد از تحلیل داده‌ها، آن‌ها دریافتند که دمای بدن میانگین یک فرد آمریکایی از زمان انقلاب صنعتی حدود 0.6 درجه کاهش پیدا کرده است.

این تغییر با نظریه پارسونت همسو است: متابولیسم بدن احتمالا در طول زمان کاهش یافته؛ همراه با تغییراتی دیگر در بدن انسان به علت دسترسی بهتر به غذا و مراقبت‌های پزشکی در کشورهای صنعتی.

پارسونت می‌گوید «مردم بلندتر، چاق‌تر و خنک‌تر شده‌اند و بیشتر عمر می‌کنند. همه این‌ها به نحوی با هم هماهنگ هستند.»

افزایش آسایش و بهبود سطح زندگی در شهرهای مدرن احتمالا دلیل اصلی کاهش دمای بدن انسان‌ها است.

دماسنج خراب؟

فیلیپ ماکوویاک (Philip Mackowiak)، استاد بازنشسته دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند، توضیح دیگری دارد که چرا 37 درجه با اندازه‌گیری‌های امروزی مطابقت ندارد. او فکر می‌کند که این عدد از همان ابتدا اشتباه بوده است.

دمای استاندارد 37 درجه سلسیوس اولین بار در سال 1970 در کتابی نوشته کارل راینهولد آوگوست ووندرلیش (Carl Reinhold August Wunderlich) منتشر شد. ماکوویاک می‌گوید «او در یک کلینیک در آلمان کار می‌کرد و طبق کتابش یک میلیون دما جمع‌آوری کرد. او وقتی از این دماها میانگین گرفت به 37 درجه سانتی‌گراد رسید.»

ماکوویاک می‌گوید دلایل زیادی وجود دارد که باعث شده‌اند تخمین دمای متوسط احتمالا اشتباه باشد. برای مثال، واضح نیست که ووندرلیش چگونه به این عدد رسیده است و ماکوویاک می‌گوید کم داده‌ها چنان زیاد بوده‌اند که ووندرلیش احتمالا تعداد اندکی از آن‌ها را در محاسبات خود استفاده کرده است.

ماکوویاک می‌گوید «علم آمار در آن زمان چندان متداول نبود، از آن کمتر کامپیوترها. پس این که او چگونه یک میلیون داده‌ای را که در اختیار داشته محاسبه کرده و به نتیجه خود رسیده غیر قابل تصور است.»

دماسنج‌های ووندرلیش، که با آن‌ها دما را از زیر بغل می‌خوانده و باید 15 تا 20 دقیقه در جای خود نگه داشته می‌شدند، نیز احتمالا یک منشاء خطا بوده است. یکی از این دماسنج‌های جیوه اصلی در موزه موتر (Mtter) فیلادلفیا نگهداری می‌شود. ماکوویاک این ابزار را برای وارسی از موزه قرض گرفته بود.

ماکوویاک می‌گوید «ما مطالعات دقیقی برای بررسی بازه این دماسنج انجام دادیم و این دماسنج 0.9 درجه بالاتر از دماسنج‌های امروزی یا زمان خودش کالیبره شده بود.»

این بی‌دقتی قدیمی ماکوویاک را برای دهه‌ها آزار می‌داده. او و همکارانش در سال 1992 در یک مقاله برای ژورنال American Medical Association نوشتند که «ما باور داریم 37 درجه سلسیوس (98.6 فارنهایت) باید به عنوان مفومی که اهمیتی خاصی برای دمای بدن نرمال دارد، کنار گذاشته شود.»

ماکوویاک به مقاله‌ای که می‌گوید میانگین دمای بدن آمریکایی‌ها در حال کاهش است، شک دارد. او فکر می‌کند پایگاه داده مورد استفاده در این مقاله عواملی کلیدی را از قلم انداخته؛ نظیر این که چه نوع دماسنج‌هایی استفاده و دماها در چه زمانی از روز ثبت شده‌اند.

ماکوویاک می‌گوید «من راهی ندارم که درباره این موضوع مطمئن باشم، اما شهودم این است که نه، این دما در طول زمان کاهش نیافته است.»

دمای سیمانه

مایکل گورون (Michael Gurven)، انسان‌شناس دانشگاه کالیفرنیا در سانتا باربارا، نیز به گزارش کاهش میانگین دمای بدن در مقاله دانشگاه استنفورد مشکوک بود و به بررسی مجدد داده‌ها پرداخت.

وقتی گورون و تیمش به پردازش داده‌ها پرداختند، آن‌ها نیز روند کاهش آن‌ها را مشاهده کردند. او می‌گوید «ما فهم درستی نداریم که دقیقا چرا این اتفاق می‌افتد، اما به نظر می‌رسد کاهشی در کار است.»

گورون به علت پژوهش خودش روی مردم سیمانه به مطالعه دمای بدن علاقه داشت. آن‌ها مردمی بومی در بولیوی‌اند که با شکار و کشاورزی امرار معاش می‌کنند و نسبتا از دنیای بیرون جدا هستند.

گورون میگوید «بعضی از روستاها یک ساعت پیاده تا نزدیک‌ترین شهر فاصله دارند، بعضی چندین روز با قایق.»

گورون بعد از مطالعه مقاله مربوط به کاهش میانگین دمای بدن در آمریکا کنجکاو شد تا میانگین دمای بدن مردم سیمانه را بررسی کند. اگر تغییر سبک زندگی در کشورهای صنعتی دلیل کاهش دمای بدن باشد، پس مردمی که بدون راحتی‌های مدرن زندگی می‌کنند روی کاغذ باید دمای بالاتری داشته باشند.

گورون و همکارانش با شگفتی دریافتند که دمای بدم مردم سیمانه نیز در طول زمان کاهش یافته است. او می‌گوید «ما سطح کاهش مشابهی را دیدیم، اما در حدودا یک دهم دوره زمانی اصلی.»

گورون دریافته که از زمان آغاز پژوهش روی مردم سیمانه در سال 2002، دمای میانگین آن‌ها از 37 به 36.5 درجه سلسیوس کاهش پیدا کرده است.

این پژوهش یک پایگاه داده مستقل دیگر فراهم می‌کند که نشان می‌دهد مردم در حال خنک‌تر شدن هستند. اما اگر این موضوع صحت داشته باشد، هیچ دلیل واضحی برای آن وجود ندارد. گورون می‌گوید «هرکس یک نظر متفاوت دارد.»

برخی از دلایل احتمالی عبارتند از تهوه مطبوع، رژیم غذایی، بیماری‌های مزمن، فعالیت سیستم ایمنی، بیماری‌های دندان، الگوی خواب و داروهای ضد التهاب.

برای مردم سیمانه این امکان وجود دارد که تعدادی از این دلایل را حذف کرد، مانند غذا و ترموستات‌ها، اما بسیاری از چیزهای کوچک طی دو دهه اخیر برای مردم سیمانه تغییر کرده که می‌توانند در این کاهش دما موثر بوده باشند. آن‌ها دسترسی بهتری به خدمات درمانی دارند که باعث کاهش نرخ بیماری می‌شوند؛ موضوعی که می‌تواند بر دمای بدن اثرگذار باشد. آن‌ها همچنین کالاهای مصرفی بیشتری، نظیر پتو، در اختیار دارند که می‌تواند کمک کند مردم در طول سال در دمای راحت‌تری به سر ببرند.

گورون می‌گوید تمام این تغییرات می‌توانند در مجموع باعث کاهش دمای میانگین شوند.

تغییر چشم‌انداز

این پژوهش‌ها چگونه با سلامت زندگی روزمره در ارتباط هستند؟ اگر دمای شما 37 درجه است، باید نگران باشید؟

ماکوویاک می‌گوید «37 یک دمای نرمال است، اما تنها دمای نرمال نیست. هیچ دمای نرمال واحدی وجود ندارد.»

اگر دنبال یک عدد هستید، شاید بهتر باشد با دمایی آشنا شوید که ماکوویاک آن را «تب قابل تعقیب» می‌نامد؛ تبی که آنقدر بالاست که فرد باید تحت درمان قرار بگیرد، حتی اگر علائم دیگری نداشته باشد. او می‌گوید این دما عموما برای بیمارستان‌ها 38.3 درجه یا بالاتر است.

اما دما همیشه یک معیار قطعی برای بیماری نیست. حتی با وجود دمای بدن درون بازه نرمال، علائم دیگر می‌توانند حاکی از آن باشد که چیزی اشتباه است.

پارسونت می‌گوید «دمای بدن تنها یک نشانه بیماری است. ما آن را دوست داریم چون یک عدد است و همه اعداد را دوست دارند... اما حقیقت این است که اگر احساس بیماری می‌کنید، بیمار هستید، بدون توجه به این که دمای بدن شما چقدر است.»