دوره ملی نخبگان علوم انسانی با پیام آیت‌الله جوادی‌آملی برگزار می‌شود
به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، در آستانه برگزاری هشتمین دوره طرح ملی نخبگان علوم انسانی، نشست خبری این دوره با حضور حجت‌الاسلام حمید پارسانیا عضو هیأت امنای طرح، محمدرضا قائمی‌نیک معاون علمی طرح، حسام‌الدین شهرابی فراهانی معاون آموزشی و پژوهشی طرح و محمدکاظم احمدی حاجی معاون پشتیبانی و اجرایی طرح در محل خانه اندیشورزان علوم انسانی تهران برگزار شد.
گفتمان به مثابه بازاندیشی در هویت و چیستی علم و علوم انسانی
در ابتدا حجت‌الاسلام پارسانیا به صورت مختصر به ایده تأسیس طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی اشاره کرد و گفت: این طرح از سال 1394 شکل گرفت و پیشینه شکل‌گیری آن دغدغه‌هایی بود که هم در حیطه علوم انسانی به صورت خاص و هم درباره اصل و موقعیت علم در جامعه ایران، جامعه اسلامی و جهان اسلام و نسبتی که علم با فرهنگ اسلامی و با دین اسلام دارد، وجود داشت.
ایشان خاستگاه پرسش و مسأله این طرح را خود علوم انسانی بیان کرد؛ به این معنا که علوم انسانی چیست؟ و خود علم چیست؟ چون مفهوم علوم انسانی امروز در یک طبقه‌بندی خاص قرار گرفته و معنای خاصی نیز دارد و در قبال علوم طبیعی قرار می‌گیرد و علوم طبیعی هم تقسیم‌بندی خاصی دارد که علوم پایه و علوم کاربردی است. این مفهوم با این حیطه و این تقابل، یک مفهوم جدید است و 200 سال بیشتر تاریخ ندارد و پیشینه این تاریخ 200 ساله نیز اکثراً بسترهای فلسفی مدرن بود. از یک سو نیز عقلانیت جنبه‌ای جدید و یک جنبه ذهنی و فرهنگی محض پیدا کرد.
وی افزود: طرح گفتمان بیش و پیش از آنکه در مقام پاسخ به پرسش باشد، در مقام طرح پرسش و همچنین پاسخ به این است که پرسش چیست؟ همچنین در صدد است یک بازاندیشی نسبت به آن سوژه و ذهنیتی که می‌خواهد مسائل جامعه را حل کند نیز داشته باشد. به بیان بهتر، سؤال این است که آن سوژه چیست و چگونه این عالم را می‌بیند؟ از طرفی این سوژه و ذهنیت که این عرصه از علوم را موضوع خود قرار می‌دهد، چه تفاوتی با بخش دیگری از ذهنیت دارد که علوم طبیعی است و چه نسبتی با ذهنیت فرهنگی و تاریخی جامعه و امت اسلامی دارد؟ همچنین چه نسبتی با موطنی دارد که از آنجا برخاسته است؟ به بیان دیگر، نسبت آن با ذهنیت مدرن و جامعه غربی که یک هژمونی جهانی دارد و مرزی باقی نگذاشته و در سطح جهانی کاملاً دارای مرجعیت و تسلط است، چیست؟ بحث این است که این علوم چیست و چگونه است و چگونه شکل گرفته و وارد ایران شده است و چگونه تعاملی با ذهنیت ایرانی و جامعه ایرانی دارد. همچنین چه نسبتی با علوم تاریخی ما دارد؟ اینها پرسش‌هایی است در فرآیند علوم انسانی رایج کمتر مطرح شده و ما در این دوره درصدد طرح آنها هستیم.
عضو هیأت امنای طرح ملی گفتمان در خصوص ضرورت توجه به مطالعات اسلامی و سنت رایج در این طرح اینطور بیان داشت: دانشجوی ما وقتی وارد علوم انسانی می‌شود، باید نسبت به اینکه اصلاً این تعریف از علم از کجا آمده و ارتباط آن با بسترهای فرهنگی، فلسفی و تاریخی خود و همچنین نسبت این تعریف با فرهنگ و تاریخ و فلسفه و زیست دینی خود چیست، تأمل جدی کند. یعنی پرسش باید یک لایه عقب‌تر برود. اگر ما علم انسانی را در تعریف موجودش تثبیت شده بپذیریم و این را محل پرسش قرار ندهیم، تا انتها در میدان بازی علم مدرن و جهان مدرن بازی می‌کنیم. حتی وقتی که تقابل می‌کنیم، تقابل هم در آن میدان شکل می‌گیرد. بنابراین، اگر بخواهیم هویت طرح گفتمان نخبگان را بشناسیم، نباید به هیچ چارچوب مستقری از فضای علوم انسانی موجود که فرآیند تحصیلات دانش آموزان و دانشجویان ما را از دوره ابتدایی به بعد شکل می‌دهد، تکیه کنیم. از طرفی این پرسش‌های بنیادی، ما را متوجه بستر و ظرفیت تاریخی خودِ جهان اسلام و هویت اسلامی و ایرانی می‌کند. ایران به‌عنوان کانون جوشش خلاق عقلانیت جهان اسلام، بیش از یک هزاره حضور داشته است. جریان معرفتی‌ای را در جهان اسلام نمی‌بینید که ایران یکی از کانون‌های اصلی تکوین او نبوده باشد و این انباشت عظیم معرفتی در مواجهه با این پرسش‌های جدی بنیادی، ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه‌ای برای پاسخگویی دارد. این طرح به دنبال این است که این پرسش‌های بنیادین را متوجه ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل جهان اسلام کند.
طراحی شصت واحد درسی در دو قالب مطالعات بنیادین و رشته‌های تخصصی هفت‌گانه
در ادامه نشست خبری، محمدرضا قائمی‌نیک معاون علمی طرح توضیحاتی را در مورد روند علمی طرح بیان داشت و گفت: به نظر می‌رسد خودآگاهی نسبت به تاریخ تحولات علوم انسانی، یکی از نیازهای اصلی دانشجویان علوم انسانی است. به همین دلیل در گام اول، با انجام مصاحبه، از میان برگزیدگان کنکور علوم انسانی، مخاطبین اصلی این طرح انتخاب می‌شوند. برای ایجاد انگیزه و آشنایی با فضای کلی علوم انسانی، در دوره تابستان، بعضی از اساتید برجسته همچون سیدحمید طالب زاده، حسین کچویان، محمدتقی سبحانی، غلامرضا حداد عادل، احمد واعظی، غلامرضا اعوانی و نظایر آنها به ایراد سخنرانی می‌پردازند. بعد از آن، این بحث در کلاس‌هایی حدوداً 35 نفره توسط شاگردان این اساتید تشریح می‌شود و بعد از ظهر، در جلسات مباحثه به بحث گذاشته می‌شود. در طول سال نیز هر دو هفته یک‌بار مباحث علوم اسلامی و انسانی در رشته‌های تخصصی، در دو قالب مطالعات بنیادین (شامل مطالعات اسلامی، ماهیت علوم انسانی مدرن و مطالعات ایران معاصر) و رشته‌های تخصصی هفت‌گانه در قالب 60 واحد درسی ارائه می‌شود. ادامه این دروس در دوره تابستان نیز برای ورودی‌های سال‌های گذشته گفتمان ارائه می‌شود. مطالعات بنیادین عمدتاً ناظر به آشنایی همه دانشجویان طرح با مباحث علوم اسلامی و انسانی است و مباحث رشته‌های تخصصی در گروه‌های هفت‌گانه حقوق، علوم اجتماعی، علوم سیاسی، اقتصاد، فلسفه و روان‌شناسی، علوم تربیتی و مدیریت ارائه خواهد شد.
گزینش 250 دانشجوی نخبه از میان 1100 متقاضی شرکت در دوره
در ادامه حسام‌الدین شهرابی فراهانی، معاون آموزشی و پژوهشی طرح در مورد روند و چگونگی جذب دانشجویان گفت: جذب دانشجویان جدید در طرح ملی گفتمان شامل دو مرحله است. مرحله اول دریافت رتبه‌های برتر کنکور علوم انسانی از سازمان سنجش است و مرحله دوم دعوت ایشان به مصاحبه شفاهی. البته تشخیص و تطبیق نخبگان کار دشواری است و معیارها نیز متفاوت. اما یکی از معیارها این است که به رتبه‌بندی‌های کنکور سراسری مراجعه کنیم و در مرحله نهایی از طریق مصاحبه شفاهی افراد برگزیده را اعلام کنیم. البته در این میان راه دیگری نیز قرار داده‌ایم و آن جذب برخی از دانشجویان نخبه و دعوت از آنها به مصاحبه از طریق معرفی اساتید معتمد و مشاوران طرح است. در سال پیش رو در ماه خرداد و تیر حدود 1100 دانشجوی نخبه به مصاحبه دعوت شدند و از این تعداد حدود 250 نفر برگزیده و برای دوره جدید طرح گفتمان دعوت شدند. حدود 150 دانشجو نیز از دوره‌های گذشته طرح در حال تکمیل آموزش خود و پا گذاشتن به مرحله پژوهش می‌باشند.
برگزاری اردوی تابستانه با 400 دانشجوی نخبه از 28 مرداد تا 6 شهریور
در پایان نیز محمدکاظم احمدی حاجی، معاون پشتیبانی و اجرایی طرح در خصوص زمان و چگونگی برگزاری طرح توضیحاتی را ارائه کرد و گفت: با توجه به برنامه‌ریزی صورت گرفته در شورای معاونان طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی، مقرر شد هشتمین دوره طرح از تاریخ 28 مرداد الی 6 شهریور در اردوگاه شهید منتظری شهریار به مدت 10 روز و به‌صورت شبانه‌روزی با حضور قریب 400 نفر از دانشجویان مستعد و نخبه علوم انسانی دانشگاه‌های تراز اول کشور برگزار شود. همچنین مراسم افتتاحیه طرح، روز جمعه 27 مرداد در دانشگاه تربیت مدرس با پیام تصویری آیت‌الله جوادی‌آملی و داوری اردکانی و نیز حضور زلفی‌گل وزیر علوم تحقیقات و فناوری، حجت الاسلام واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی و رئیس هیأت امنای طرح و نیز عبدالحسین کلانتری معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم برگزار خواهد شد. لازم به ذکر است در کنار بهره‌مندی دانشجویان از کلاس‌های علمی، فوق برنامه‌های مذهبی، فرهنگی و ورزشی نیز برای ایشان پیش‌بینی شده است.
پایان پیام /