دومین روز اعتراضات؛ بازگشت آرامش به بغداد

در جریان بازدید میدانی خبرنگار ایرنا از محل اعتراضات مشاهده شد که اوضاع در میدان تحریر نسبت به دیروز یکشنبه به شدت آرامتر بوده و جمعیت بسیار کمی در مقایسه با دیروز در این میدان حضور داشتند.

کمیساریای عالی حقوق بشر در عراق امروز اعلام کرد که در جریان اعتراض های روز گذشته، 171 تظاهرا کننده و نیروی امنیتی در بغداد و استان های مرکزی و جنوبی عراق مجروح شدند.

اگرچه اعتراضات سال گذشته به طور برجسته طبقه سیاسی شیعه را هدف گرفته بود، در این دور از اعتراضات، به طور ویژه شخصیت ها و رهبران سیاسی اهل سنت و همچنین کردها مورد هدف قرارگرفته و آنها را متهم به فساد و سرقت اموال عمومی کرده اند.

«محمد الحلبوسی» رییس پارلمان از اهل سنت و «برهم صالح» رییس جمهوری کردتبار به علاوه رهبران سیاسی مانند «خمیس الخنجر» رهبر حزب «پروژه عربی عراق»، «اسامه النجیفی» رهبر حزب «جبهه نجات و توسعه»، «جمال و محمد کربولی» از حزب «الحل» به علاوه «مسعود بارزانی» رهبر حزب دموکرات کردستان عراق برجسته ترین رهبران سیاسی عرب سنی و کرد هستند که به فساد و سرقت اموال عمومی متهم شده اند.

این دور از تظاهرات از دیروز در بغداد و برخی استان های جنوب و مرکز عراق به مناسبت اولین سالگرد تظاهرات اکتبر 2019 و در اعتراض به وضع نابسامان کنونی، وجود فساد اداری و مالی در کشور و بیکاری و نبود رفاه عمومی آغاز شده است.

برخی از معترضین طبق ویدئوهایی که در شبکه های اجتماعی منتشر شده، علیه دولت «مصطفی الکاظمی» نیز شعار داده و خواهان تغییر این دولت شده اند.

گرچه روز اول اعتراضات با ترافیک سنگین و راه بندان در اغلب خیابان های بغداد همراه بود اما امروز دوشنبه به دلیل آرامش عمومی حاکم بر میدان تحریر، همه این خیابان ها باز و رفت و آمدها به طور روان در سطح شهر جریان داشت.

پاره ای ترافیکدر خیابان های نزدیک به میدان تحریر در بخش «الرصافه» (شرق رودخانه دجله) مشاهده شد اما بقیه خیابان ها عموما باز بودند و ادارات دولتی به روال طبیعی به کار خود ادامه داده و اکثر بازارها نیز داد و ستد در آنها به روال هر روز جریان داشت.

آرامش در میدان تحریر مرکز اعتراضات در بغداد برقرار است و تعداد حضور براساس برخی گزارش های رسانه ای از چند صد نفر تجاوز نمی کند و تنها مجموعه های کوچک خشونت طلب در پل «جمهوری» که از سال گذشته تا به امروز بسته باقی مانده، می کوشند با پرتاب سنگ و بعضا «کوکتل مولوتوف» و نارنجک های دستی به نیروهای امنیتی آسیب برسانند.

برخی از این گروه ها در میدان «الخلانی» (همجوار میدان تحریر) نیز با نیروهای امنیتی محافظ اعتراضات، درگیر شده و به روی آنها سنگ و ککتوف مولوتوف و نارنجک های دستی پرتاب کردند.

نیروهای امنیتی همچنان به صورت حرفه ای، بعضی از این گروه های خشونت طلب چند نفری را به عقب می رانند تا اعتراضات فقط به میدان تحریر منحصر شود.

نیروهای امنیتی عراق فقط از باتوم و پاره ای تجهیزات مانند سپر و کلاهخود برای ایمنی خود در برابر پرتاب سنگ و نارنجک های دستی و مولوتوف و عقب رانده گروه های خشونت طلب، بهره می برند.

این گروه های خشونت طلب از روز گذشته براثر حملات مکرر به نیروهای امنیتی عراق تعدادی از آنها را زخمی کردند.

این گروه های خشن، امروز یک خودرو چرثقیل نیروهای ارتش عراق را که در حال جابجایی دیوارهای بتونی برای بازکردن خیابان «الرشید» (در جوار میدان تحریر) بود، به کنترل خود گرفتند.

یک گزارش رسانه ای غیر موثق نیز حاکی است که نخستین کشته اعتراضات براثر جراحات وارده امروز در بیمارستانی در بغداد جان باخت اما هنوز دولت عراق این گزارش را تایید نکرده است.

طبق این گزارش این فرد در حالی که تلاش داشت نارنجک دستی را به سوی نیروهای امنیتی پرتاب کند، به علت انفجار نارنجک در دست هایش، لحظاتی قبل در بیمارستان جان باخت.

سخنگوی فرمانده کل نیروهای مسلح عراق شب گذشته در کنفرانس خبری از همه تظاهرکنندگان خواست که مسالمت آمیز بودن اعتراضات را حفظ کنند و تاکید کرد که نیروهای امنیتی در حمایت از اعتراضات هیچ گونه سلاح گرم در اختیار ندارند.

سرلشکر «یحیی رسول» از تظاهرکنندگان مسالمت آمیز خواست که گروه های خشونت طلب را از صفوف خود دور کنند و نگذارند که وجهه و اعتبار اعتراضات و مطالبات مشروع آنها با رفتارهای خشن، خدشه دار کنند.

برخلاف سال گذشته جریان صدر یکی از برجسته ترین غایبان در اعتراضات امسال بوده و «مقتدا صدر» رهبر جریان صدر یکشنبه شب در بیانیه ای کسانی را که "اغتشاشگران مورد حمایت خارج" توصیف کرد، در این خشونت ها دخیل دانست و از دولت خواست تا جلوی آنها و برهم خوردن امنیت را بگیرد.

صدر چندی قبل در توئیت هایی به مناسبت اولین سالگرد اعتراضات اجتماعی پنج ماهه، از اعتراضات سال گذشته که منجر به سقوط دولت عبدالمهدی شد به عنوان «آنچه اعتراضات اکتبر خوانده می شود» یاد کرد که بسیاری آن را به مثابه روی گردانی صدر از اعتراضات اکتبر دانستند.

آیت الله «سید علی سیستانی» مرجعیت عالی دینی عراق که سال گذشته یکی از حامیان بزرگ اعتراضات بود امسال نسبت به اعتراضاتی که از دیروز آغاز شد، سکوت کرده و هیچ گونه موضع در تایید یا رد آن اتخاذ نکرده است.

این درحالی است که اغلب جریان های سیاسی شیعه که سال گذشته مورد انتقاد اعتراضات بودند، امسال به مناسبت نخستین سالگرد آن، بیانیه هایی در حمایت از مطالبات مشروع و روند مسالمت آمیز بودن اعتراضات صادر کردند.

دولت مصطفی الکاظمی نیز در سخنرانی تلویزیونی، از این دور از اعتراضات با قید «مسالمت آمیز بودن» حمایت کرده اما تاکید کرد که هرکس بخواهد به بهانه این اعتراضات قانونشکنی کند، به شدت با او برخورد می شود.

الکاظمی امروز در توئیتی از درگیری برخی از گروه های خشن با نیروهای امنیتی عراق در بغداد انتقاد کرده است.

در همین حال سفارتخانه انگلیس در بغداد نیز در موضع دخالت آمیز خود امروز از خشونت های دیروز اعتراضات بغداد و آسیب دیدن معترضین و نیروهای امنیتی ایراد گرفته است.

در این بیانیه، سفارت انگلیس گفته است که دولت مسوول حمایت از تظاهرکنندگان است و در حین حال افزوده است که تظاهرکنندگان باید به صورت مسالمت آمیز خواسته مشروع خود را مطالبه کنند.

نمایندگی سازمان ملل در عراق نیز با اعتراضات اجتماعی که به گفته این نهاد بین المللی هدف اش ساخت آینده باثبات و شکوفا برای عراق است، اعلام همبستگی کرده است.

گروه های خشونت طلب منتسب به این دوره از اعتراضات نیز همانند سال گذشته به محض تاریک شدن تدریجی هوا، با استفاده از تاریکی شب می کوشند، حملات خود را به نیروهای امنیتی تشدید کنند.

این گروه ها امیدوارند که با تحریک نیروهای دولتی به برخورد با آنها و اتخاذ موضع مظلوم نمایی و احتمالا بالابردن تعداد زخمی ها و کشته های معترضین، دوباره مردم را به سمت صحنه اعتراضات بکشانند.

استفاده این گروه های خشونت طلب از کودکان و نوجوانان کم سن و سال برای برخورد با نیروهای امنیتی به شدت رو به فزونی گذاشته است.

کمیسیون عالی حقوق بشر عراق در بیانیه ای از سوء استفاده از کودکان در این دوره از اعتراضات توسط گروهای خشونت طلب برای ایجاد برخورد و درگیری با نیروهای امنیتی عراق هشدار داده است.

به دنبال تلاش این عده از گروه های خشونت طلب برای به آشوب کشاندن اعتراضات، گزارش های رسانه های عراق حاکی است که برخی از معترضین مسالمت آمیز از امروز جمع آوری تعدادی از خیمه های خود را در میدان تحریر آغاز کردند.

به باور صاحب نظران، به دلیل ناکامی گروه های خشونت طلب در ایجاد درگیری گسترده با نیروهای امنیتی در روز اول اعتراضات و عدم وقوع تلفات در بین معترضین و از طرفی تغییر مزاج عامه مردم نسبت به این اعتراضات و عوامل پشت پرده محرک آن، سبب شده است که اعتراضات اکتبر 2020 برخلاف سال گذشته با سردی و اقبال کم مردمی همراه شده و همین امر، عمر این دور از اعتراضات را کوتاه کرده است.

• سید مقتدا صدر
• مصطفی الکاظمی
• بغداد