راز موفقیت چین و مالزی از نگاه برنده نوبل اقتصاد

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، ژوزف استیگلیتز، اقتصاددان برجسته آمریکایی، برنده جایزه نوبل اقتصاد و معاون پیشین بانک جهانی، در کتاب خود با عنوان «جهانی‌سازی و پیامدهای آن» (Globalization and Its Discontents) با نگاهی انتقادی به سیاست‌های صندوق بین‌المللی پول، نقش این نهاد را در تشدید بحران مالی شرق آسیا به‌روشنی مورد بررسی قرار داده است.

استیگلیتز در این کتاب تأکید می‌کند که سیاست‌های تعدیل ساختاری و ریاضتی صندوق بین‌المللی پول (IMF) نه تنها موجب بهبود اوضاع اقتصادی کشورهای آسیایی نشد، بلکه بحران را در کشورهایی مانند تایلند، کره جنوبی و اندونزی تعمیق کرد. به گفته او، نسخه‌های صندوق شامل آزادسازی شتاب‌زده بازار سرمایه، افزایش نرخ بهره، کاهش هزینه‌های دولتی و حذف حمایت‌های اقتصادی اقتصادهای ملی را در برابر شوک‌های مالی بی‌دفاع گذاشت.

راز رشد چین و مالزی، عدم تبعیت از نسخه های صندوق بین المللی پول بود

بر اساس تحلیل استیگلیتز، کشورهایی که در برابر این نسخه‌ها مقاومت کردند، مانند چین و مالزی، توانستند ثبات اقتصادی خود را حفظ کنند. چین در بحران سال 1997 با وجود عضویت در صندوق، از اجرای سیاست‌های تحمیلی آن خودداری کرد، کنترل جریان سرمایه را حفظ نمود و نرخ ارز خود را ثابت نگه داشت؛ همین سیاست‌ها باعث شد تا اقتصاد چین از سرایت بحران در امان بماند و مسیر رشد خود را ادامه دهد.

مالزی نیز با عدم تبعیت از دستورالعمل‌های صندوق، از جمله در زمینه افزایش نرخ بهره و حذف کنترل‌های سرمایه، توانست طی مدت کوتاهی رشد اقتصادی خود را احیا کند.

اندونزی با اجرای سیاست های انقباضی صندوق بین المللی پول، بحران زده شد

در مقابل، اندونزی که در آغاز بحران، توصیه‌های صندوق را پذیرفت و سیاست‌های ریاضتی و آزادسازی ناگهانی را اجرا کرد، با فروپاشی نظام بانکی، کاهش شدید ارزش پول ملی و ناآرامی‌های اجتماعی گسترده روبه‌رو شد. استیگلیتز در کتاب خود این تجربه را یکی از نمونه‌های شکست نسخه‌های صندوق در کشورهای در حال توسعه می‌داند و تأکید می‌کند که اندونزی تنها پس از فاصله گرفتن از سیاست‌های صندوق توانست ثبات نسبی را بازیابد.

به باور این اقتصاددان، راه توسعه پایدار از مسیر نسخه‌های واحد و تحمیلی نهادهای مالی بین‌المللی نمی‌گذرد، بلکه نیازمند استقلال در سیاست‌گذاری اقتصادی و تکیه بر ظرفیت‌های داخلی هر کشور است. او تجربه شرق آسیا را گواهی بر این می‌داند که پذیرش بی‌چون‌وچرای سیاست‌های صندوق، نه‌تنها موجب رشد نمی‌شود، بلکه در بسیاری موارد ثبات اقتصادی را نیز از بین می‌برد.

استیگلیتز در جمع‌بندی تحلیل خود تصریح می‌کند: صندوق بین‌المللی پول با تکرار سیاست‌های یکسان برای کشورهای متفاوت، بحران را به‌جای حل، تشدید کرد. آنچه کشورهای آسیایی را نجات داد، استقلال در تصمیم‌گیری و پرهیز از نسخه‌های آماده صندوق بود.