راهی برای بهبود توان سخنرانی در جمع

به گزارش ایسنا، دوران دانشجویی و تحصیل با داشتن مشکلات فراوان از قبیل مسائل مالی، خوابگاه، شرایط کلاسی، آمادگی برای امتحان، فاصله از خانواده و ماجراجویی‌های دانشجویی، مرحله‌ای از زندگی به شمار می‌رود که امکان تجربه مشکلات روان‌شناختی در آن وجود دارد. یکی از مشکلات بسیار شایع بالینی در نوجوانان و جوانان، اضطراب سخنرانی یا سخنرانی در جمع است. ترس از صحبت کردن در جمع، نوعی از هراس‌های اجتماعی به شمار می‌آید که مجموعه‌ای از رویدادهای فیزیولوژیک، رفتار کلامی و اعمال حرکتی را در برمی‌گیرد.

به گفته متخصصان، افراد دارای اضطراب سخنرانی، در موقعیت‌های اجتماعی که بخواهند حرفی را برای جمع بازگو کنند، چنان با فرایندهای متمرکز به خود درگیر هستند که منجربه تداخل با عملکرد اجتماعی رضایت‌بخش و سازگاری اجتماعی آن‌ها می‌شود. فرض اصلی افراد مبتلابه هراس سخنرانی این است که دیگران اصولاً انتقادکننده هستند و آن‌ها را منفی ارزیابی می‌کنند. از ویژگی‌های افراد مضطرب، نگرانی آن‌ها درباره اشتباهات خویش است و حتی وقتی به گونه ای مناسب عمل می‌کنند، ارزیابی نامناسب از عملکرد خود دارند.

در رابطه با این موضوع، پژوهشگرانی از دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران مطالعه ای را انجام داده اند که در آن سعی شده نقش عوامل تعادل عاطفی و هوش اجتماعی بر اضطراب سخنرانی دانشجویان مورد بررسی قرار گیرد.

در این تحقیق، که بر روی بیش از 300 نفر از دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان استان کرمان انجام شده است، ابزارهای اندازه‌گیری شامل مقیاس های استاندارد تعادل عاطفی و هوش اجتماعی و همچنین و پرسش‌نامه افکار اضطراب سخنرانی بوده اند.

نتایج بررسی های این محققان نشان می دهند که افراد می توانند با استفاده از افزایش تعادل عاطفی و افزایش هوش اجتماعی، اضطراب سخنرانی را در خود کاهش دهند.

در این زمینه، صادق نصری، پژوهشگر گروه علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و دو همکار دیگرش در این مطالعه اظهار داشته اند: «هرچه دانشجویان، توانایی برقراری روابط سازنده و بهتری با دیگران داشته باشند و بتوانند عواطف خود را به‌طور منطقی ابراز کنند، ضمنا دارای توانایی کنترل عواطف در موقعیت‌های هیجانی باشند، بتوانند با افراد جامعه هماهنگی و سازگاری نشان دهند و با قواعد، ارزش ها و نگرش‌های گروهی و اجتماعی سازگاری داشته باشند، دانش و شیوه‌های سازگاری را بیاموزند و امکان روابط متقابل را در فعل و انفعالی مستمر به دست آورند و کنش‌های اجتماعی مثبت مانند کمک کردن، شروع روابط و کنترل خلق و خو را دارا باشند، در این صورت در هنگام صحبت در جمع کمتر دچار اضطراب و ترس می‌شوند».

به گفته آن ها، «چنین افرادی خود را به‌راحتی با موقعیت تطبیق می‌دهند و با مخاطبان ارتباط برقرار می‌کنند و به مرور بر فضای سخنرانی مسلط‌تر می‌شوند».

هوش اجتماعی، اصطلاح فراگیری است که مجموعه گسترده‌ای از مهارت‌ها و خصوصیات فردی را در برمی‌گیرد و معمولاً به آن دسته از مهارت‌های درون فردی و بین فردی اطلاق می‌شود که فراتر از حوزه مشخصی از دانش‌های پیشین، همچون هوش‌بهر و مهارت‌های فنی یا حرفه‌ای است. هوش اجتماعی نقش تعیین‌کننده‌ای در برانگیختگی ایفا می‌کند.

همچنین طبق تعاریف، منظور از تعادل عاطفی، تکامل فرد در روابط اجتماعی است، به طوری که بتواند با افراد جامعه‌اش هماهنگ و سازگار باشد.

نصری و همکارانش می گویند: «تعادل عاطفی سبب شکوفایی رشد عقلانی شخص می‌شود. همچنین تعادل عاطفی، توانایی فرد را در برقراری روابط سازنده با دیگران بهبود می‌بخشد، باعث ابراز عواطف به‌طور منطقی و سازنده در موقعیت‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی می‌شود و توانایی کنترل عواطف را در موقعیت‌های هیجانی افزایش می‌دهد».

این یافته های تحقیقاتی که نقش این دو عامل مهم در بهبود توان فرد برای سخنرانی در برابر جمع را نشان می‌دهند، در مجله «مطالعات ناتوانی» منتشر شده اند.